Taşköprü, Gebze

Başlığın diğer anlamları için Taşköprü sayfasına bakınız.

Kocaeline bağlı İzmit, körfez ve kısmen gebze ilcelerinin sınırları içerisinde bulunan 70 köyden oluşan bir bölgenin adıdır. İsmini yine bölge içinde bulunan ve Roma dönemine ait olduğu bilinen kemer köprüden almaktadır. Taşköprü bölgesi köylerinde Türkmen kökenli Manavlar yaşamakta ve ağarlıklı olarak tarim ve hayvancılıkla uğraşmaktadırlar. Köylerin büyük bir çoğunluğunun il ve ilce merkezlerine yakınlığı sebebiyle şehir sosyal yaşamından kopuk olmayan bölge halkı aynı zaman da ilcelerde yaşıyan hemşerileriyle kordineyi salamak ve sosyal yardımlaşmayı sağlamak adnına Taşkaprü Dernekleri kurmuşlar ve bu dernek vasıtasıyla her yıl sonbahar aylarının başında Hasat sonu festivali altında bir dizi etkinliklerle bir araya gelip kutlamalar yaparlar. Bölgede dümbüldek suyu ismi verilen şifalı bir su bulunmakta ve böbrek taşlarının düşürülmesinde çok etkili olduğu bilinmektedir.

İzmit Taşköprü olarak anılan yöre aynı zamanda ilk Türkmen yerleşimlerinin olması bakımından önem taşımaktadır. Kendilerinin yaklaşık olarak 1350 senesinden beri orada oluğunu belirten insanların yaşam biçimleri aynı zamanda İzmit`in yerli halkı olması sebebiyle de önemlidir.

Kocaeli çevresi üzerine atfedilen giyim kuşam gelenekleri sanılanın aksine gerek Adapazarı ve çevresindeki giyim kuşama gerekse de Bursa ve çevresindeki giyim kuşama benzemeyen kendi özgü bir biçim sergilemektedir. Manav olmalarının yanında kendi deyimleriyle ziraatla uğraşmaları ve rençberlikten başka bir şey düşünmediklerinden gündelik giyimleri yaşam tarzlarını yansıtacak kadar sadedir.

İzmit`in yerli halkı olması açısından İzmitli yerli halkın kültürünü belirleyecek olan Taşköprü Havalisi yine manav olma özelliklerinden kaynaklanan kendi kendine yetme güdüsüyle giyim kuşamını kendisi sağlayan bir görünüm çizmektedir.

Erkek ve kadın giyimi olarak iki alt başlıkta incelenen giyim kuşam kültürü yörede tüm Taşköprü Havalisinde benzer özellikler taşımaktadır. Gündelik giyim çerçevesinde işlenen bildiride farklı giyim kuşamlarla kendilerinde farklı statü yaratan giyim kuşam detaylarını da ele alınacaktır.

TAŞKÖPRÜ`NÜN KONUMU

MS 1. yy`da 50 yılında Romalılar tarafından Göksu deresi üstünde Kutluca köyü ile Duranlı köyü arasında yapılmış olup Geudos adı verilmiştir. Tarihi ipek yolu ile Nikomedya`ya ulaşan yolun üzerinde olan köprü daha sonra bölgede yaşayanlar tarafından Taşköprü adıyla anılmaya başlamış ve civar köyler kendilerini "Taşköprü Divanı" olarak belirlemişlerdir.

Divan yerleşim tarzı daha çok manav yerleşim birimlerinde gözlemlenen bir yapılanma tarzı olarak karşımıza çıkmaktadır. Kendi başına muhtarlık olamayacak dağınık durumdaki birbirine yakın üç ve daha fazla yerleşim yeri bir araya gelerek bir köyü ve her yerleşim yeri de o köyün mahallelerini oluşturmaktadır. Ancak bu durum 1980 öncesinde muhtarlığı olmayan küçük köylerin birleşerek "divan" olarak adlandırdıkları yerleşim birimleri olarak karşımıza çıkmaktadır(KK. Hayri Bilir, Fettah Yılman, Selvet Tuğralı). Bugün idari yapılanmada kullanılmayan bu kavram halen yöre insanın köy tabirlerinde kullandıkları bir kavram olarak yaşamaya devam etmektedir. Karayakuplu Divanı, Tahtalı Divanı, Gerede Divanı, İshakçılar bunun en güzel örnekleridir. Ancak "Taşköprü Divanı" olarak anılan yerleşim yerinde Taşköprü adında ne bir merkez ne de bir köy yer almaktadır(KK. Seyhan Çetin).Tarihi İpek yolununda Taşköprüden geçtiği bilinmektedir.

Bugün Körfez ve Derince İlçe sınırlan içinden geçerek İzmit`i İstanbul`a bağlayan ve Eski İstanbul adıyla anılan yolun kuzeyinde İstanbul il sınırına kadar olan bölgede yaşayanlar kendini manav ve "Taşköprülü" olarak tanımlamaktadır.

Kıyırlı, Sevindikli, Osmanlı, Hayettinli(Hayradınlı), Kuşluköy, Kıdışlı, İshakçılar, Tahtalı, Gerede, Dümbüldek, Karakadılar, Karagöllü, Sofular gibi yaklaşık olarak gerek Körfez ilçe sınırları içinde gerekse Derince ilçe sınırları içerisinde yer alan yirmi beş kadar köy ve bunların mahalleleri Taşköprü adıyla anılmaktadır

Dış bağlantılar

• http://www.derincetaskoprululer.org