Atmosfer basıncı: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
Abuk SABUK (mesaj | katkılar) + |
Abuk SABUK (mesaj | katkılar) |
||
19. satır: | 19. satır: | ||
== Basınç irtifaları == |
== Basınç irtifaları == |
||
Atmosfer basıncının yükseklik arttıkça azalması [[hava aracı|hava araçlarının]] herhangi bir referans noktasına göre yüksekliğini (irtifa) hesaplamada yaygın olarak kullanılır. Hava araçlarında kullanılan basınç [[altimetre]]si, üzerinde yükseklik değerleri skalası bulunan [[wikt:aneroid|aneroid]] bir [[barometre]]dir. Altimetrenin ayar penceresine herhangi bir basınç değeri girilir. Altimetre aracın, pencereye girilen bu basınç hattından o andaki yüksekliğini gösterir. |
|||
Basınç irtifalarını gösterirken kullanılan en yaygın kullanılan [[Q kodu|Q kodları]] QNH, QFE ve QNE'dir. |
|||
=== QNH === |
=== QNH === |
||
QNH, [[ortalama deniz seviyesi]]ndeki (MSL) [[atmosfer basıncı]] değeridir. Altimetreye bölgesel QNH değeri girildiğinde aracın [[ortalama deniz seviyesinden yükseklik|ortalama deniz seviyesinden yüksekliğini]] gösterir. Haritalarda kullanılan yükseklikler de ortalama deniz seviyesine göre tespit edildiği için QNH değeri yeryüzüne yakın uçuşlarda yaygın olarak kullanılır. |
|||
=== QFE === |
|||
QFE, herhangi bir noktada ölçülen basınç değeridir. Yerdeki bir hava taşıtının altimetresine o meydanın QFE değeri girildiğinde altimerte yaklaşık olarak sıfır değerini verir. QFE değeri meydan irtifasını hassas olarak verdiğinden özellikle iniş ve kalkış esnasında kullanılır. Ancak meydandan uzaklaşıldığında yerdeki maniaların yüksekliği meydandan farklı olacağı için QFE değeri ile uçmak emniyetli değildir. |
|||
=== Basınç irtifası === |
|||
== Kaynakça == |
== Kaynakça == |
Sayfanın 23.32, 5 Nisan 2012 tarihindeki hâli
Atmosfer basıncı, atmosferik basınç veya barometrik basınç; belirli bir yüzeye, üzerindeki atmosfer kolonu tarafından uygulanan birim kuvvet.[1] Atmosfer basıncı genellikle civalı veya aneroid barometre ile ölçülür.
Atmosfer basıncını ifade ederken ülkeye veya amaca göre değişen çok çeşitli birimler kullanılır:
- Milimetreciva (MmHg)
- İnçciva (InHg)
- İnçkareye etki eden pound (psi)
- Santimetrekareye etki eden dyne (dyne/cm2)
- Milibar (mb)
- Standart atmosfer (atm)
- Kilopaskal
Standart basınç
Deniz seviyesindeki standart atmosfer basıncı 760 MmHg; 29,92 InHg; 14,70 psi; 1013,25 x 103 dyn/cm2; 1013,25 mb; 1 standart atmosfer veya 101,35 kilopaskaldır.[1] Deniz seviyesindeki atmosfer basıncı çok büyük farklılıklar göstermez. Şimdiye kadar kaydedilen en büyük değer Sibirya'da 32,01 InHg (1084 mb), en küçük değer ise Güney Pasifik'teki bir tayfunda 25,90 InHg'dir (877 mb). Bu küçük basınç farkları Dünya'nın fırtına ve rüzgâr paternlerini belirler.[1]
Yeryüzü civarında atmosfer basıncı yükseklik arttıkça (her 30 metrede 3,5 mb) azalır.[1] Ancak soğuk havanın yoğunluğu daha fazla olduğu için basıncın yükseklikle birlikte azalma oranı soğuk bölgelerde daha yüksek olur. 270.000 metre yükseklikte basınç 10-6 mb düzeyine düşer ki bu insan yapısı vakumlarla elde edilmiş en düşük basınca yakındır. 1500-3000 m (5000-10.000 feet) arasında basınç irtifa rahatsızlığına ve diğer ciddî fizyolojik rahatsızlıklara neden olacak kadar düşer ve iklime uyum sağlama teknikleri uygulanması gerekir.[1]
Basınç irtifaları
Atmosfer basıncının yükseklik arttıkça azalması hava araçlarının herhangi bir referans noktasına göre yüksekliğini (irtifa) hesaplamada yaygın olarak kullanılır. Hava araçlarında kullanılan basınç altimetresi, üzerinde yükseklik değerleri skalası bulunan aneroid bir barometredir. Altimetrenin ayar penceresine herhangi bir basınç değeri girilir. Altimetre aracın, pencereye girilen bu basınç hattından o andaki yüksekliğini gösterir.
Basınç irtifalarını gösterirken kullanılan en yaygın kullanılan Q kodları QNH, QFE ve QNE'dir.
QNH
QNH, ortalama deniz seviyesindeki (MSL) atmosfer basıncı değeridir. Altimetreye bölgesel QNH değeri girildiğinde aracın ortalama deniz seviyesinden yüksekliğini gösterir. Haritalarda kullanılan yükseklikler de ortalama deniz seviyesine göre tespit edildiği için QNH değeri yeryüzüne yakın uçuşlarda yaygın olarak kullanılır.
QFE
QFE, herhangi bir noktada ölçülen basınç değeridir. Yerdeki bir hava taşıtının altimetresine o meydanın QFE değeri girildiğinde altimerte yaklaşık olarak sıfır değerini verir. QFE değeri meydan irtifasını hassas olarak verdiğinden özellikle iniş ve kalkış esnasında kullanılır. Ancak meydandan uzaklaşıldığında yerdeki maniaların yüksekliği meydandan farklı olacağı için QFE değeri ile uçmak emniyetli değildir.