Müftüoğlu Ahmed Hikmet
Müftüoğlu Ahmed Hikmet | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 3 Haziran 1870 İstanbul, Osmanlı İmparatorluğu |
| Ölüm | 19 Mayıs 1927 (56 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Defin yeri | Maçka Mezarlığı |
| Meslek | Yazar ve diplomat |
Müftüoğlu Ahmed Hikmet (3 Haziran 1870 - 19 Mayıs 1927), Türk yazar ve diplomat.
Diplomat olarak görev yaparken bir yandan da edebiyatla uğraşmış olan Ahmed Hikmet Bey; başlangıçta Servet-i Fünûn edebiyat akımı içinde yer almış, daha sonra bu toplulukla bağlarını kopararak Türkçülük akımını benimsemiş bir yazardır. Hikâyelerini topladığı "Çağlayanlar" adlı kitabı, uyandırdığı milliyetçilik duyguları ile millî edebiyatta önemli yere sahiptir.
Yaşamı
[değiştir | kaynağı değiştir]1870'te İstanbul'da dünyaya geldi. Babası şair Yahya Sezai Efendi idi.[1] Ailesi dönemin ulema sınıfındandı; dedesi Mora Müftüsü Abdülhalim Efendi idi. Babasını yedi yaşında iken kaybetti, ağabeyinin himayesinde büyüdü. Eğitimine Soğukçeşme Askerî Rüşdiyesi'nde başladı; Galatasaray Sultanisi’nde devam etti. Bu okulda Tevfik Fikret ile tanışıp arkadaşlık kurdu. Edebiyat merakı lise yıllarında başladı. İlk eseri olan “Leyla Yahut Bir Mecnun’un İntikamı” lisede iken yayımlandı.[2] 1888'de eğitimini tamamladıktan sonra Hariciye Nezaretinde çalışmaya başladı; bir yandan da Galatasaray Sultanisi’nde öğretmenlik yaptı.
Pire (Yunanistan) ve Poti (Kafkasya) şehbenderliğine vekalet etme göreviyle bir süre İstanbul’dan uzakta bulundu; 1896'da İstanbul'a geri döndü ve eski işine devam etti.
Edebiyata olan ilgisini çeviri yaparak sürdüren Ahmet Hikmet, Fransızca’dan iki çeviri eser yayımladı (tarımla ilgili “Patates”; kadın güzelliği ve cilt bakımıyla ilgili “Tuvalet yahut Letâfet-i Aza” adlı çeviriler). 1896'den itibaren Servet-i Fünûn adlı edebiyat topluluğuna katıldı. İkdam ve Servet-i Fünûn dergilerinde yayımladığı yazıları “Haristan” ve “Gülistan” adlı iki eserde topladı. Bu eserlerde hayal ürünü konular işlemekte, anlaşılması güç ağır bir dil kullanmaktaydı.
1898-1908 arasında Galatasaray Sultanisi’nde ders verdi; bir yandan da Hariciye Nezareti’ndeki görevine devam etmekteydi. Bu yıllarda Ahmet Haşim’in öğretmeni oldu.
II. Meşrutiyet’in ilanından sonra Ticaret ve Ziraat Nezareti’nde yeni bir göreve başladıysa da kısa süre sonra tekrar Hariciye Nezareti’ne döndü. Galatasaray Sultanisi’ndeki hocalık görevini ise Tevfik Fikret bu liseye müdür olunca bıraktı. Darülfünun’da Edebiyat Fakültesi Fransız ve Alman edebiyatları hocalığına başladı. Bu dönemde dil ve konu yönünden eskisinden çok farklı eserler verdi. Artık Türkçülük ve yeni lisan hareketini benimsemişti. 1908 yılında Türk Derneği’nin 1911’de Türk Yurdu Derneği’nin kurucu üyesi olarak hizmet verdi. Türkçülük akımına bağlı öykülerini arı Türkçeciliğe yöneldiği “Çağlayanlar” (1922) adlı kitapta topladı. Tek romanı olan “Gönül Hanım" (1970) Tasvir-i Efkar Gazetesi'nde tefrika edildi. Bu eserde Turancılık ülküsünü savundu.
1913-1918 arasında Peşte Başşehbenderi idi; mütareke döneminde İstanbul'a döndü. Harp malzemeleriyle ilgili bir komisyonun başkanı sıfatıyla Peşte, Viyana ve Berlin'de bulundu. 1924 yılında Halife Abdülmecid Efendi'nin baş mabeyinciliğini yaptı.
1926'da Ankara'da Hariciye Müsteşar vekaletini üstlendi, aynı yıl içinde bakanlığın müsteşarı oldu. 1927 yılında İstanbul'da karaciğer kanseri nedeniyle hayatını kaybetti. Maçka Mezarlığı'na defnedildi.[3]
Eserleri
[değiştir | kaynağı değiştir]- Çağlayanlar
- Gönül Hanım
- Haristan ve Gülistan
- Leyla yahut Bir Mecnunun İntikamı
- Bir Tesadüf
- Beliren Simalar
- Bir Safha-i Kalb
- Bir Damla Kan
- Alparslan
- Patates (ilmî, 1890)
- Tuvalet yahud Letafet-i Aza (tercüme ve ilaveler, 1892)
- Bir Riyazinin Muaşakası yahud Kâmil (tercüme, roman, 1892)
- Kadın Ruhu
- Salon Köşeleri
- Silinmiş Çehreler
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- Özel
- ^ "Biyografi Net Sitesi Ahmet Hikmet Müftüoğlu Sayfası". 9 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2011.
- ^ "Turkceciler.com sitesi Ahmet Hikmet Müftüoğlu maddesi". 23 Aralık 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2011.
- ^ "Gramerimiz.com Ahmet Hikmet Müftüoğlu sayfası". 4 Ocak 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2011.
- Genel
- Tanzimat'tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi. 1 (3. bas.). İstanbul: YKY. Mart 2010. s. 29-30. ISBN 9789750805684.
| Hükûmet görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Tevfik Kamil Koperler |
Türkiye Dışişleri Bakanlığı Müsteşarı 27 Şubat 1926 - 22 Ağustos 1926 |
Sonra gelen: Ali Şevki Berker |