Yongjia'nın Felaketi
Yongjia Felaketi (basitleştirilmiş Çince: 永嘉之乱; geleneksel Çince: 永嘉之亂), Çin tarihinde MS 311 yılında (Jin İmparatoru Huai'nin saltanatının Yongjia döneminin 5. yılı, dolayısıyla adı) Xiongnu liderliğindeki Han-Zhao hanedanlığı güçlerinin Batı Jin hanedanlığının başkenti Luoyang'ı ele geçirip yağmaladığı bir olayı ifade eder. Bu zaferden sonra Han-Zhao'nun ordusu şehir sakinlerine yönelik bir katliam gerçekleştirerek Jin veliaht prensini, bir dizi bakanı ve 30.000'den fazla[1] sivili öldürdü. Ayrıca sarayları yakıp yıktılar ve Jin hanedanının anıt mezarlarını kazdılar. Bu olay Beş Barbarın Ayaklanması ve On Altı Krallık döneminin başlarında yaşanan önemli bir olaydı ve Batı Jin hanedanının MS 316'da yıkılmasında önemli bir rol oynadı.
Aurel Stein 1907 yılında Dunhuang yakınlarındaki terk edilmiş bir gözetleme kulesinde "Kadim Mektuplar" olarak bilinen Soğdca yazılmış 5 mektup keşfetmiştir. Koleksiyondaki mektuplardan biri, Soğdlu Nanai-vandak tarafından Semerkant'taki Soğdlulara hitaben yazılmış ve Xiongnu Hun isyancılarının Batı Jin hanedanının Han Çinli yöneticilerine karşı başlattıkları kitlesel isyan hakkında bilgi veriyordu. Ayrıca halkına, Çin'in Batı Jin başkenti Luoyang'daki diaspora Soğdlularının ve Hintlilerin her birinin ayaklanma nedeniyle açlıktan öldüğünü bildirdi. Han Çin imparatoru, Luoyang Xiongnu isyancıları tarafından kuşatıldığında ve sarayı yakıldığında burayı terk etmiştir. Nanai-vandak ayrıca Xiongnu isyanı Çin'deki Soğd diasporası için felaketle sonuçlandığı için Ye şehrinin artık olmadığını söyledi.[2][3][4][5][6][7][8][9][10][11][12]
Yongjia Felaketi, Han halkının güney Çin'e kitlesel göçü ve yayılması için önemli bir itici güç olmuştur. Birçok klan şeceresi, atalarının kuzeyden Fujian, Guangdong vb. yerlere göç etmelerinin nedeni olarak özellikle bu olayı göstermektedir.[13]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynaklar[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Volume 102: 劉聰載記". Book of Jin. 648. s. 2659.
曜於是害諸王公及百官已下三萬餘人
- ^ Sims-Williams, N. (15 Aralık 1985). "ANCIENT LETTERS". Encyclopædia Iranica. II. Encyclopædia Iranica. ss. 7-9. 13 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2023.
- ^ Keramidas, Kimon. "SOGDIAN ANCIENT LETTER II". NYU. Telling the Sogdian Story: A Freer/Sackler Digital Exhibition Project. 25 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2023.
- ^ "The Sogdian Ancient Letters 1, 2, 3, and 5". Silk Road Seattle - University of Washington. translated by Prof. Nicholas Sims-Williams. 15 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2023.
- ^ Norman, Jeremy. "Aurel Stein Discovers the Sogdian "Ancient Letters" 313 CE to 314 CE". History of Information. 13 Ekim 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2023.
- ^ Sogdian Ancient Letter No. 3. Reproduced from Susan Whitfield (ed.), The Silk Road: Trade, Travel, War and Faith (2004) p. 248.
- ^ "Ancient Letters". THE SOGDIANS Influencers on the Silk Roads. Freer Gallery of Art and Arthur M. Sackler Gallery, Smithsonian Institution. 3 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2023.
- ^ Keramidas, Kimon. "SOGDIAN ANCIENT LETTER III: LETTER TO NANAIDHAT". NYU. Telling the Sogdian Story: A Freer/Sackler Digital Exhibition Project. 24 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2023.
- ^ "Sogdian letters". ringmar.net. History of International Relations. 5 Mart 2021. 24 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2023.
- ^ Vaissière, Étienne de la (2005). "CHAPTER TWO ABOUT THE ANCIENT LETTERS". Sogdian Traders: A History. Handbook of Oriental Studies. Section 8 Uralic & Central Asian Studies. 10. Brill. ss. 43-70. doi:10.1163/9789047406990_005. ISBN 978-90-47-40699-0.
- ^ Vaissière, Étienne de la (2005). "About the Ancient Letters". Sogdian Traders. Brill. ss. 43-70. doi:10.1163/9789047406990_005. ISBN 9789047406990.
- ^ Livšic, Vladimir A. (2009). "SOGDIAN "ANCIENT LETTERS" (II, IV, V)". Orlov, Andrei; Lourie, Basil (Ed.). Symbola Caelestis: Le symbolisme liturgique et paraliturgique dans le monde chrétien. Piscataway: Gorgias Press. s. 344-352. ISBN 9781463222543.
- ^ Zhenhe, Zhou; Lo, Kathy (1991). "Migrations in Chinese History and their Legacy on Chinese Dialects". Journal of Chinese Linguistics Monograph Series (3): 29-49. JSTOR 23827034. 18 Şubat 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Ekim 2023.