Venezuela-İran ilişkileri
 Venezuela |
 İran |
|---|---|
Venezuela-İran ilişkileri (İspanyolca: Las relaciones de Irán y Venezuela) Venezuela Cumhuriyeti'nin İran ile süregelen uluslararası politikaları içerir. Bu iki ülke arasındaki ilişkilerin büyük bir kısmı Amerikan emperyalizmine karşı mücadeleyi amaçlamaktadır. Venezuela ve İran'ın önceki cumhurbaşkanları olan Hugo Chávez ve Mahmud Ahmedinejad, dünya alanında kendilerini "Amerikan emperyalizmine karşı" gösterdiler. Örneğin, 6 Ocak 2007'de, daha önce açıklanan 2 milyar dolarlık ortak fonun bir kısmını "emperyalizmin boyunduruğundan kurtulma mücadelesinde çaba gösteren ülkelere" yardım etmek için kullanacaklarını duyurdular.[1][2]
İran ve Venezuela arasındaki ilişkiler son yıllarda önemli ölçüde güçleniyor. İki ülke arasında ikili anlaşmalar imzalandı. Örneğin son yıllarda yaptığı ikili anlaşmalarına göre iki ülke arasındaki ticaret hacmi yıllık 3 milyar dolardan 20 milyar dolara ulaştı.[3]
İlişkilerin tarihçesi[değiştir | kaynağı değiştir]
Hugo Chávez’in ilk İran seferi 2001 yılında gerçekleşti. Venezuela cumhurbaşkanı kaç kez İran’ı ziyaret etti. Chavez, Venezuela-İran ilişkilerini, özellikle enerji üretimi ve ekonomik ve endüstriyel işbirliği alanlarında geliştirdi.[4][5] 1997-2005 arasında İran’ın cumhurbaşkanı olarak görev yapan Muhammed Hatemi 3 kez Venezuela’ya yolculuk yaptı. Mayıs 2006'da Chavez, İran'ın nükleer programını barışçıl amaçlar doğrultusunda olduğunu ilan edip ona destek verdi.[6] Chávez'in İran ile ilişkisi ve İran'ın nükleer programı'na verdiği destek, ABD hükümetinin mutsuzluğuna neden oldu.[7]
Chávez, İran hükümetinin nükleer programına devam etmesi ve Hizbullah gerillalarını desteklemesi nedeniyle uluslararası eleştirilere maruz kaldığı bir sırada İran'a iki günlük bir ziyarette bulundu.[8]
2012 yılında, Chávez'in doğum gününde olan 28 Temmuz tarihinde, Mahmud Ahmedinejad, "Diktatörlüğe karşı takdire hakeden tutum aldığı için Chávez'i takdir ederek" ona İran İslam Cumhuriyeti Birinci Sınıf Nişanını verdi.[9] Chávez, Venezuela'nın "her zaman ve her koşulda İran'ın yanında kalacağına" söz verdi. Ayrıca Chávez "Her zaman sizin ve İran'ın yanındayız. Birlik olduğumuz sürece Amerikan emperyalizmini yenebiliriz ama ayrılır ayrılmaz Amerika bizi kenara itecek. Eğer Amerikan emperyalizmi egemenliğini koruyabilirse insanlığın bir geleceği olmayacak ve insanlığı kurtarması ve Amerikan emperyalizminin sona erdirmesi bizim görevimizdir." diye söyledi.[8][10] Chávez ayrıca İsrail'i sert bir şekilde eleştirip Lübnan'ın İsrail tarafından işgalini "faşist ve terörist" bir eylem olarak nitelendirdi.[11]
İlişkilerin amacı[değiştir | kaynağı değiştir]
İran'ın Venezuela ile ilişki kurmanın hedefleri şöyle:
- Bölge dışı ülkelerle ilişkilerin geliştirmesi
- Özel ve yarı devlet şirketlerinin uzak coğrafyalarda aktif huzuru için pazar oluşturmak ve desteklemek
- Petrol ve kondensat ihracatının arttırması ile teknik ve mühendislik hizmetleri
- Petrol ürünleri ve ekipmanları ihracatının arttırması
- Petrol ve gaz sahalarının geliştirmesine girmek
- Petrol terminallerinin geliştirmesi
- Mevcut petrokimya tesislerinin kapasitesinin kullanması ve yeniden inşası
- Ürünlerinin kârında ortak olması[12]
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Iran and Venezuela plan anti-U.S. fund". USA Today. 17 Ocak 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2023.
- ^ "Iran, Venezuela in "axis of unity" against U.S". Reuters. 25 Ekim 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2023.
- ^ "İran Cumhurbaşkanı Reisi: Venezuela'yla ortak düşmanlara sahip dostlarız". Independent. 13 Haziran 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2023.
- ^ "Venezuela e Irán en camino hacia una 'alianza estratégica'". El Universal. 22 Şubat 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2023.
- ^ "Hugo Chávez de visita en Irán hasta el lunes". El Universal. 14 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2023.
- ^ "Chávez exige respetar Irán y aclara que no tiene plan nuclea". El Universal. 11 Temmuz 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2023.
- ^ "EE.UU. preocupado por Venezuela". El Universal. 26 Kasım 2005 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ağustos 2023.
- ^ a b Wikipedia contributors, "Iran–Venezuela relations," Wikipedia, The Free Encyclopedia, http://en.wikipedia.org/w/index.php?title=Iran–Venezuela_relations&oldid=476853280 (accessed August 12, 2023).
- ^ "دکتر احمدینژاد نشان عالی درجه یک جمهوری اسلامی ایران را به رئیسجمهور ونزویلا اهدا کرد". president.ir (Farsça). Erişim tarihi: 12 Ağustos 2023.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "Chavez, Ahmedinejad pledge mutual support". Canoe Network. 7 Kasım 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Ağustos 2023.
- ^ "Chávez decorated in Iran; initials cooperation pacts". El Universal. 20 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ağustos 2023.
- ^ "مبادلات نفتی ایران و ونزوئلا به ۴ میلیارد دلار رسید". Erişim tarihi: 4 Eylül 2023.[ölü/kırık bağlantı]