Vajinismus

Vajinismus
Uzmanlık	Jinekoloji

Vajinismus, kadınlarda görülen cinsel bir işlev problemidir. Vajina girişini çevreleyen pelvis kaslarının istem dışı kasılarak cinsel birleşmede acı ve ağrıya neden olması veya bu sebeple cinsel birleşmenin hiç gerçekleşememesi şeklinde tanımlanabilir. Kasılmalar, cinsel birleşme dışında jinekolojik muayene esnasında ve vajina içine tampon yerleştirme durumlarında da ortaya çıkabilir. Öte yandan vajinismus; fiziksel bir engel olmamasına rağmen kadının korku, kaygı ve endişelerinden dolayı cinsel ilişkiye izin vermemesi, verememesi olarak ifade edilebilinir.

Tanısı

Vajinismusun, öncelikle fiziksel bir engelden dolayı (disparoni veya benzeri durumlar için) olup olmadığı araştırılır. Bu araştırmada jinekologa veya ilgili alanda uzman kişilere başvurulur. Fiziksel bir engelin olmadığı tespit edildikten sonra psikoloji ve terapi konusunda uzman olan kişilere başvuruda bulunulur ve hastalığın kesin tanısı konulur.

Belirtileri

Vajinismusun en temel belirtisi, cinsel birleşme sırasında kişinin istem dışı panik atak benzeri bir durum yaşamasıdır. Bilinci açık olsa da kadın kontrolünü yitirir.

Sanki kişi bilinç dışı tarafından negatif bir hipnoz transı haline girmiştir. Ve hep aynı şey söylenir ’Elimde değil, istiyorum ama yapamıyorum’.

• Penisin ya da cinsel haz uyandırıcı bir maddenin vajinaya girişinin ağrılı ya da zor olması.
• Çiftin rahatsız, hatta imkânsız penetrasyon (penis vajina birlikteliğini içeren cinsel birleşme) yaşaması,
• Cinsel ilişki sırasında yaşanan yanma, gerginlik ve batma hissi.
• Hiçbir belirgin nedeni olmayan cinsel ağrılar.
• Jinekolojik muayene esnasında zorlanma veya izin vermeme.
• Cinsel ilişki sırasında bacaklarını kapatma, eşini itme, kaçmaya çalışma davranışları.
• Vücudun diğer kas gruplarının (bacak, kol, bel, vb.) ilişki sırasında spazmlar yaşaması.
• Başarısızlık ve ağrı endişesi nedeniyle seksten kaçılması, şeklinde yaşanır.
• Ağrı ve acıdan dolayı cinsel istek kaybı
• Cinsel ilişki esnasında acı çekileceğine dair şiddetli korku yaşama.

Nedenleri

Vajinadaki istem dışı kasılmalar, çoğu kadın için büyük ve kötü bir sürpriz olur. Bu kaslar kişinin bilinçli kontrolünden bağımsız olarak kasılmaktadır. Vajinismus yaşayan kadınlar aslında cinsel birleşme konusunda isteklidirler. Onlar için böyle bir birleşme yaşayamıyor olmak üzüntü verici bir durumdur. “Neden bazı kadınların bedenleri bu şekilde bir tepki vermektedir?” “Bu duruma ne neden olmaktadır?

Vajinismus farklı kombinasyonlar şeklinde ortaya çıkabilir. Vajinismus ile ilgili geniş çaplı araştırmamız bu karmaşık durumu oluşturabilecek faktörleri belirlememize olanak vermiştir. Bazıları kolayca gözlenebilen sebeplerken bazıları ise derinlere yerleşmiş ve gün yüzüne çıkarabilmek için detaylı bir çalışma yapılmasına ihtiyaç duymaktadır.

Her kadının kendi vajinismusu için ona özel bir kombinasyonu vardır. Vajinismus psikolojik kaynaklı bir durumdur, çok nadiren anatomik nedenlerden kaynaklanabilir. Vajinismus hastalarının yalnızca %10'un da yapısal bir nedenden söz edilebilir. Vajinismusun yapısal nedenleri;

• Organik anatomik problemler (vajinal septum, kızlık zarının anatomisi ile ilgili problemler, vajinanın yapısal problemleri v.b)
• Vajinitler, vajinal mantarlar
• Pelvik Inflamatuar Hastalık
• Bartholin Absesi – Kisti
• Vulvar Vestibulit Sendrom

şeklinde sıralanabilir.

Vajinismusun bizim toplumumuzda en sık görülen nedeni; cinsel kimliğimize dair psikolojik kaygı ve korkulardır. Kız çocuklarına öğretilen veya bilinçaltımıza kodlanan ‘erkekler sana zarar verir’ 'cinsellik kötüdür', 'kızlık zarı çok değerli ve korunması gereken bir şeydir' düşünceleri bu problemin ortaya çıkmasında önemli rol oynar. Bizim kültürümüzde bir kadın çocukluk yıllarından itibaren bacakları arasında ne olduğunu bilmediği çok önemli bir hazinesi olduğunu hissederek büyür.

Genç kızlığında bu hazinesinin masumiyetle eş anlamlı olduğunu anlar. ‘Canını ver ama bacaklarının arasındaki masumiyetini koru’ düşüncesi ile büyütülürüz. Yıllarca, cinselliğin kadınlar için zarar verici, kötü, aşağılayıcı, yalnızca erkeklerin faydalandığı, kadınların kaçması gereken bir şey olarak algılayarak yetişen bir genç kız, bu ilişkiyi yaşayacağı sırada bilinçaltına yerleşmiş bu yanlış fikirleri istemeyerek de olsa hatırlayacak, ilişkiye girmekten rahatsızlık duyacak ve istem dışı olarak ilişkiyi reddedecektir. Bilinçaltı kayıtlar ‘evliyim artık yapabilirim’ diye düşünemez.

• Peki vajinismustaki kasılmalar nasıl ortaya çıkmaktadır?

Bu sorunun yanıtı; cinselliğe ilişkin bedenden ve zihinden gelen birçok sağlıksız mesajın vajina ve pelvik kaslar tarafından algılanıp refleks kasılmalarla sonuçlanmasında gizlidir. Ön sevişme sırasında her şey yolundadır ama penisin vajinaya gireceği düşüncesi oluştuğu anda vajinismus tablosu ortaya çıkar.

Vajinismus eşcinsel kadın çiftlerde de görülebilmektedir.

Türleri

• Primer Vajinismus (Birincil Vajinismus) : Hiçbir şekilde cinsel ilişkinin gerçekleşememesidir. Bir kez bile olmamıştır.
• Sekonder Vajinismus (İkincil Vajinismus) : Daha önceden ilişki olurken geçirilmiş genital trvama varlığı sonrasında gelişen vajinismustur. Bazı engellerden dolayı kişinin ilişkiye girememesi durumuna Aparoni adı verilir. Vajinismus bir takıma aparoni özelliğindedir.

Tedavisi

Kişinin vajinismus olduğu tanısı kesinleştikten sonra bu konuda uzman doktor veya psikologlarca gerçekleştirilir. Nedeni psikolojik olduğu için genellikle standart bir tedavi yöntemi bulunmamaktadır, tamamen kişiye özel, doktor veya uzman tarafından belirlenen terapi ve egzersizlerle yapılmaktadır. Psikolojik olmayan vajinismus problemlerinde cinsel ilişkiye imkân vermeyen yapısal nedenler cerrahi işlemler ile halledilebilir. Bu sebeple vajinismus hastalığı olan kişiler jinekolog tarafından muhakkak değerlendirilmedir. Vajinismus rahatsızlığının %90 nedeni psikojeniktir. Çoğunlukla tedavilerde davranışsal ve bilişsel yaklaşım tercih edilir. Yeni tedaviler arasında zihinsel iyileşme teknikleri (E.F.T hipnoterapi) yer almaktadır. Bilişsel yaklaşım olarak kişiye genital organları hakkında bilgi verilmesi,cinsel ilişki ile açıklayıcı bilgi verilmesi yer alabilir. Kegel egzersizleri hakkında bilgi verilerek vajinada bulunan PC kası üzerinde denetim sağlanabileceği öğretilmelidir. Bilişsel programlar aynı zamanda erkek eşler üzerinde de uygulanmalıdır. Bu konu üzerinde erkeklerde de bilgi eksikliği vardır ve cinsel ilişki sırasında bu nedenler engel olabilmektedir. Erkeklerdeki ürolojik sebeplerde vajinismus’a neden olabilir. Bu sebeple erkek eşler ile görüşme yapılmalıdır. Hastaların farklılıklar göstermesine rağmen yaygın olan birkaç tedavi yöntemi aşağıdaki gibi sınıflandırılabilinir:

• sadece bilgilendirme;
• davranışsal tedavi;
• çocukluk dönemi ve anne baba ile ilişkileri içeren dinamik tedavi;
• hipnoz ve telkin;
• kişiye özel karma bir tedavi yöntemi;