İçeriğe atla

Utkaçı

Vikipedi, özgür ansiklopedi

Utkaçı Han - Türk ve Altay mitolojisinde Kurban Tanrısı. Utkuçı da denir. Kurbanları Ülgen’e iletir. Gökyüzünde yaşar. Ülgen’e en yakın tanrıdır. Şamanlar trans halindeyken getirdiği kurbanı alarak Ülgen’e götürür. Çünkü şaman en fazla Altınkazık (Kutup) Yıldızına kadar ulaşabilir. Geri dönen Şaman’a ise kaz (olasılıkla düşünsel ilham) hediye eder. Şaman bu kaza binerek geri döner.[1]

Buryat inancına göre hayvan veya kuş kılığıdaki ruhtur. Bu varlık bir kadını hamile bırakırsa, doğan çocuk bir şaman veya bir kabilenin kurucusu olacaktır. Utkaçı bu kuşa (ruha) yol gösteren tanrıdır.

(Ut) kökünden türemiştir. Güleryüzlü, kazanan demektir. Utmak, utku sözcükleriyle aynı kökten gelir. Moğolcada "Uta/Utaga" dumanın tütmesi[2] demektir ki, kurbanı yakan ateşin sonucunda çıkan dumanla alakalıdır. Yine bu dilde Utga/Utka sözcüğü duygu, duyumsama gibi anlamlar ifade eder.

  1. ^ Türk Söylence Sözlüğü, Deniz Karakurt, Türkiye, 2011 (OTRS: CC BY-SA 3.0) 27 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  2. ^ "Mongolian Dictionary, Andras Rajki ("utaa") (İngilizce)". 16 Aralık 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Ocak 2012.