Utavi Kalesi
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Durum | Kalıntılar |
| Tür | Kale |
| Mimari tarz | Gürcü mimarisi |
| Konum | Bostancı, Yusufeli |
| Koordinatlar | 40°56′41″K 41°30′04″D / 40.94472°K 41.50111°D |
| Tamamlanma | ? Orta Çağ |
| Teknik ayrıntılar | |
| Malzeme | Kaba yontu taş, kireç harcı |
Utavi Kalesi (Gürcüce: უთავის ციხე), Artvin ilinin Yusufeli ilçesine bağlı ve eski adı Utavi olan Bostancı köyünde Orta Çağ'da Gürcülerden kalma bir kaledir.[1] Köyün Ahalta mahallesinde bulunduğu için Ahalta Kalesi olarak da bilinir.[2]
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Utavi Kalesi, Orta Çağ'da Gürcistan'ı oluşturan bölgelerden biri olan Tao'da yer alır. Nitekim Osmanlılar bu bölgeyi ve kaleyi 16. yüzyılın ortalarına doğru Gürcülerden ele geçirmiştir. Gürcüce bir yer adı olan Utavi (რუთავი), ark başı anlamına gelen Rutavi'den (რუთავი) değişime uğramıştır.[3] Kalenin yer aldığı Ahalta (ახალთა) veya Ahalt da yine Gürcüce bir yer adı olup yeni anlamındaki "ahali" (ახალი) kelimesinden türemiştir.[4] İki adının da Gürcüce olması, Utavi Kalesi veya Ahalta Kalesi'nin Osmanlı dönemi öncesinde inşa edildiğini göstermektedir. Nitekim kalenin Gürcü Bagrationi Hanedanınca askeri amaçla inşa edilmiş, gözetleme ve karakol işlevli bir yapı olduğu tahmin edilmektedir.[1]
Mimari[değiştir | kaynağı değiştir]
Utavi Kalesi veya Ahalta Kalesi, Bostancı köyünün arazisi içinde, Ahalta (Çayağzı) mahallesinin yakınında iki derin vadisi arasında kalan Parhali (Barhal) Çayı'nın kıyısındaki kaya silsilesinin zirvesinde inşa edilmiştir. Kalenin inşasında kireç harcı ve orta büyüklükte kaba yonu taşlar kullanılmıştır. Eski yazılı kaynaklardan da varlığı bilinen orta büyüklükteki kaleden (60 × 33 m) geriye 5 metre yüksekliğe ulaşan sur duvarlarının bazı kısımları ve su sarnıcı kalmıştır.[2][5][6]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b ""Bostancı Köyü Kalesi - Artvin" - Türkiye Kültür Portalı". 24 Temmuz 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2023.
- ^ a b 2016 Yılı Tao-Klarceti Tarihi Eserleri Araştırma Gezisi Sonuçları (ტაო-კლარჯეთის ძეგლების 2016 წლის საკვლევი ექსპედიციების ანგარიშები), Tiflis, 2017, s. 97. 17 Nisan 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 978-9941-9470-8-7
- ^ Ekvtime Takaişvili -Works / თხზულებანი I, Tiflis, 2016, s. 435. ISBN 978-9941-463-96-9
- ^ "ახალი" - A Comprehensive Georgian-English Dictionary, Londra, 2006, 2 cilt 31 Mart 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. ISBN 0-9535878-3-5
- ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, Tiflis, 2018, s. 275, ISBN 9789941478178.
- ^ Taner Artvinli, Yusufeli Külliyâtı, İstanbul, 2013, 2 cilt, I. cilt, s. 137, ISBN 9786058624818.