Uluslararası Boğazlar Komisyonu
.svg)
Uluslararası Boğazlar Komisyonu, 1923'ten 1936'ya kadar Milletler Cemiyeti'nin himayesinde Türk Boğazlarını (Çanakkale Boğazı ve İstanbul Boğazı) yöneten uluslararası bir kurumdu.[2]
I. Dünya Savaşı ve 1920 Sevr Antlaşması'nın ardından Boğazlar askerden arındırıldı ve uluslararasılaştırıldı.
Osmanlı'nın I. Dünya Savaşı'ndan yenik çıkmasına rağmen, Türk Kurtuluş Savaşı'ndan Türkiye'nin kazançlı çıkması sonucunda, 1923'te Lozan Antlaşması yapıldı. Bu antlaşmayla Sevr şartları revize edildi ve antlaşmanın bölümlerinden biri olan 1923 Boğazlar Sözleşmesi ile Türk egemenliği yeniden sağlandı. Ancak Boğazlar, bir Türk vatandaşının başkanlığındaki Uluslararası Boğazlar Komisyonu'nun himayesinde, sınırsız sivil ve askerî trafiğe açık olacaktı. Bu statü, savaş gemilerinin geçişine kısıtlamalar getirilirken, Boğazların yeniden askerîleştirilmesine ve savaşan ülkelere trafiğin yasaklanmasına izin veren ve Uluslararası Boğazlar Komisyonu'nu kaldırıp Türkiye'ye tam kontrol veren 20 Temmuz 1936 tarihli Montrö Boğazlar Sözleşmesi'nin 9 Kasım 1936'da yürürlüğe girmesine kadar geçerli oldu.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ İstikbal, Cahit (May 2018) (Turkish). "Boğazda kaza ve Montrö'yü savunmak". "[Accident in the Bosphorus and defending Montreux]". #tarih (48): 22. ISSN 2148-547X.
- ^ Great power rivalry at the Turkish Straits: the Montreux Conference and Convention of 1936 (İngilizce). East European Quarterly. 1981.