Türkân Feyzullah'ın öldürülmesi
Türkan Feyzullah | |
|---|---|
 | |
| Doğum | 24 Nisan 1983 Kırcaali, Bulgaristan HC |
| Ölüm | 26 Aralık 1984 (1 yaşında) Kırcaali, Bulgaristan HC |
| Defin yeri | Yoğurtçular köyü, Kızılağaç, Kırcaali |
| Tanınma nedeni | Bulgarlaştırma karşıtı protesto esnasında öldürülen bebek |
Türkan Feyzullah (Bulgarca: Тюркян Фейзула) ya da anıldığı adıyla Türkan bebek (24 Nisan 1983 — 26 Aralık 1984),[1] asimilasyon karşıtı protesto gösterisi sırasında annesinin sırtındayken Bulgar güvenlik güçlerinin açtığı ateş sonucu başına isabet eden kurşunla 20 aylıkken yaşamını yitiren Bulgaristan Türkü bebek. Baskı döneminin sembolleri arasında yer alan bebek anısına Türkiye'de ve Bulgaristan'da pek çok anıt bulunmaktadır.[2][3]
Olay
[değiştir | kaynağı değiştir]24 Aralık 1984'te Bulgaristan Halk Cumhuriyeti'nin Bulgarlaştırma politikasına ve Bulgaristan Türklerinin insan hakları ihlallerine karşı Sütkesiği'nde protestolar başladı. Türkan'ın annesi protestolara katıldı.[4] Protestoları bastırması için Bulgar hükûmeti Bulgar milislerine protestoculara ateş etmesini emretti. Milislerin açtığı ateşte onlarca kişiyi yaraladı ve 3 kişi öldü. Ölenler arasında o tarihte 18 aylık olan Türkan Feyzullah da vardı. Türkan, kurşunun kendisine isabet etmesiyle annesinin kollarında anında öldü. Katili asla tutuklanmadı. Protestolar 26 Aralık'da Bulgar milisleri tarafından şiddetle bastırılana kadar devam etti.[5]
Anısı
[değiştir | kaynağı değiştir]Türkan, ölümünün ardından Türklerin Bulgarlaşmaya karşı direnişinin simgesi haline geldi. Her yıl 26 Aralık'ta mezarı başında dualarla anılıyor.[6] Türkan'ın çeşitli anıtları hem Türkiye'de hem de Bulgaristan'da bulunmaktadır.[7][8] Her yıl cinayetin işlendiği gün anma kutlamalarının yapıldığı olay yerine bir anıt çeşme ve anıt inşa edildi.
Türkan'ın anısına Bursa'da bir anıt dikildi.[9] Kardeşi Turhan Öztürk, Bulgaristan'da Türk azınlığa yönelik zulme ilişkin bir röportajda şunları söyledi: "Türk kimliğimizi yok etmek istediler. Köylüler sessiz kalmayıp protesto için yürüdüler. Askerler savunmasız insanlara ateş açtı. 18 aylığım- eski kardeşim annemin kollarında öldürüldü. Bu annemde derin yaralar bıraktı. Bütün bunlar gösterdi ki bir millete köklerini unutturamazsınız. İnsanlar bu anıtın ne anlama geldiğini bilmeli, yeni nesiller hatırlamalı."[10]
Türkan, her yıl kendisi için yazılan ve anıt taşına kazınan bir şiirle anılmaktadır:[11][12]
Bana Türkan dediler
Bir buçuk yaşına ulaşmıştım.
Zalim adımı aldı
Kirli yollarda annemin sırtına bindim
buna zorlayamazsın dedik
Sağını soluna bakmadan
Kafama kurşun sıktılar[13]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Türkân Bebek kaç aylıktı?". Kırcaali Haber. 16 Ocak 2018. 17 Eylül 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2019.
- ^ "Türkan Bebek anıtında anma töreni düzenlenecek". Radikal. 22 Aralık 2014. 28 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2019.
- ^ "Türkan Çeşme Özel Sayısı" (PDF). Kırcaali Haber. Aralık 2007. 17 Haziran 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2019.
- ^ "İşte Türkan bebeğin hikayesi" 27 Temmuz 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. www.hurriyet.com.tr
- ^ Bulgaristan Türklerinin direnişinin sembolü 'Türkan bebek' ölümünün 35. yılında anıldı" 23 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
- ^ Kaynak hatası: Geçersiz
<ref>etiketi;:1isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme) - ^ "Türkan Bebek anıtında anma töreni düzenlenecek". Radikal. 22 Aralık 2014. 28 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Ağustos 2019.
- ^ "Türkan Çeşme Özel Sayısı" (PDF). Kırcaali Haber. December 2007. 17 Haziran 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 28 Ağustos 2019.
- ^ "Turkan bebegin anisi Bursada da yasatilacak". Bursa Municipality. 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2021.
- ^ "Turkan Bebegin Anisi Bursada Yasatiliyor". Milliyet. 11 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Aralık 2021.
- ^ Admin. "Türkan bebeği Şehit edilişinin 36. yılında rahmetle anıyoruz." BAL-TÜRK. 23 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2021.
- ^ Nursoy, Abdurrahim (2018). "Türkan Bebek ve Asimilasyon Şehitlerimizi 34. Yılında Rahmet ve Şükranla Andık". www.balgocizmir.org.tr. 23 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2021.
- ^ Kadınların, Adı Zeynep Katledilen Tüm (15 Ağustos 2020). Adı Zeynep Katledilen Tüm Kadınların. Muhammed YAVAŞ. ISBN 978-625-400-687-6. 15 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2024.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Balkan Göçmenleri Kültür ve Dayanışma Derneği 17 Temmuz 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
  | Bir Bulgar'ın biyografisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |