Tukan Cüce Gökadası
| Tukan Cüce Gökadası | |
|---|---|
 HUT tarafından elde edilen Tukan Cüce Gökadası görüntüsü | |
| Gözlem verisi (Dönem J2000) | |
| Takımyıldız | Tukan |
| Sağ açıklık (α) | 22sa 41d 49,6s[1] |
| Dik açıklık (δ) | -64° 25′ 10″[1] |
| Galaksi sınıfı | dE4[1] |
| Görünür büyüklük (V) | 15,7[1] |
| Görünür boyut (V) | 2,9′ × 1,2′[1] |
| Özellikler | |
| Kırmızıya kayma (z) | 0,000647 ± 0,000014[1] |
| Helyo dikey hız () | (194 ± 4) km/s[1] |
| Mesafe | 870 kpc (2.800 kly)[2] |
| Katalog belirtmeleri | |
PGC 69519 • SGC 2238.5-6441 | |
Tukan Cüce Gökadası, Tukan takımyıldızında yaklaşık olarak 2,8 milyon ışık yılı[1] uzaklıkta, çok yaşlı yıldızlardan oluşmuş ve diğer gökadalardan oldukça izole bir cüce gökadadır. 1990 yılında Mount Stromlo Gözlemevi'nden R.J. Lavery tarafından keşfedildi. Samanyolu'nun ters tarafında ve diğer Yerel Grup gökadalarının tam karşısında konumlanması onu bilim insanları için önemli bir araştırma konusu haline getirir.
Özellikler[değiştir | kaynağı değiştir]
Tukan Cüce Gökadası, dE5 sınıfı bir cüce eliptik[1] veya dSph sınıfı[3] cüce küremsi gökadadır. Samanyolu'nun küresel yıldız kümeleri ile aynı dönemde ve tek bir evrede oluşan çok yaşlı yıldızlardan meydana gelmiştir.[4] Diğer izole cüce gökadaların aksine şu anda yıldız oluşumu gerçekleşmez.[5]
Gökada, içerisinde çok az miktarda nötr hidrojen gazı içerir[6] ve metalliği -1,8 gibi oldukça düşük bir değerdedir. Gökada boyunca metallik yayılımı ve yıldız dağılımında da herhangi bir belirgin yapısal özellik gözlenmemektedir.[4]
Konum[değiştir | kaynağı değiştir]
Tukan Cüce Gökadası, ismini aldığı Tukan takımyıldızı içerisinde yaklaşık olarak 870 kpc (2.800 kly) uzaklıkta bulunmaktadır.[2] Samanyolu Gökadası ve diğer Yerel Grup gökadalarının çoğunun karşı tarafında yer alır. Bu konumuyla Tukan Cüce Gökadası, Yerel Grup'un oluşum geçmişi ve kinematiğini anlamanın yanı sıra, cüce gökadaların evrimini etkileyen çevresel faktörleri anlamak açısından da önemlidir. Diğer gökadalardan izole bir şekilde[7] Yerel Grup'un kenarına yakın,[4] ortak kütle merkezinden yaklaşık 1.100 kiloparsek (3.600 kly) uzaklıkta konumlanır ve bu konumu açısından Yay Cüce Düzensiz Gökadası'ndan sonra tüm üyeler arasında en uzak ikinci gökadadır.[2]
Tukan Cüce Gökadası, Yerel Grup içerisinde Samanyolu veya Andromeda Gökadası'na yakın olmayan yalnızca iki cüce küremsi gökadadan biridir.[8] Yaklaşık 11 milyar yıl önce Andromeda Gökadası'na yaklaştığı ve bu temasın onu şu anki uzak konumuna savurduğu düşünülmektedir, bu tür gökadalara "geri tepme gökadaları" (backsplash galaxies) denir.[9]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d e f g h i "NED results for object Tucana Dwarf". NASA/IPAC EXTRAGALACTIC DATABASE. 10 Mart 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Mart 2024.
- ^ a b c van den Bergh, Sidney (Nisan 2000). "Updated Information on the Local Group". The Publications of the Astronomical Society of the Pacific. 112 (770). ss. 529-536. arXiv:astro-ph/0001040 $2. Bibcode:2000PASP..112..529V. doi:10.1086/316548.
- ^ Taibi, S.; Battaglia, G.; Rejkuba, M.; Kacharov, N.; Iorio, G.; Jablonka, P.; Zoccali, M.; Leaman, R. (Mart 2020). "The Tucana dwarf spheroidal galaxy: not such a massive failure after all". Astronomy and Astrophysics. 635 (A152). arXiv:2001.11410 $2. doi:10.1051/0004-6361/201937240.
- ^ a b c Saviane, I.; Held, E. V.; Piotto, G. (Kasım 1996). "CCD photometry of the Tucana dwarf galaxy". Astronomy and Astrophysics. Cilt 315. ss. 40-51. arXiv:astro-ph/9601165 $2. Bibcode:1996A&A...315...40S.
- ^ van den Bergh, Sidney (Haziran 1994). "The evolutionary history of low-luminosity local group dwarf galaxies". The Astrophysical Journal. Cilt 428. ss. 617-619. Bibcode:1994ApJ...428..617V. doi:10.1086/174270.
- ^ Oosterloo, T.; Da Costa, G. S.; Staveley-Smith, L. (Kasım 1996). "HI Observations of the Tucana Dwarf Elliptical Galaxy". The Astronomical Journal. 112 (5). ss. 1969-1974. Bibcode:1996AJ....112.1969O. doi:10.1086/118155.
- ^ Lavery, Russell J.; Mighell, Kenneth J. (Ocak 1992). "A new member of the Local Group - The Tucana dwarf galaxy". The Astronomical Journal. 103 (1). ss. 81-84. Bibcode:1992AJ....103...81L. doi:10.1086/116042.
- ^ Fraternali, F.; Tolstoy, E.; Irwin, M. J.; Cole, A. A. (Mayıs 2009). "Life at the periphery of the Local Group: the kinematics of the Tucana dwarf galaxy". Astronomy and Astrophysics. 499 (1). ss. 121-128. arXiv:0903.4635 $2. Bibcode:2009A&A...499..121F. doi:10.1051/0004-6361/200810830.
- ^ Santos-Santos, Isabel M. E.; Navarro, Julio F.; McConnachie, Alan (2023). "The Tucana dwarf spheroidal: A distant backsplash galaxy of M31?". Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Cilt 520. ss. 55-62. arXiv:2207.02229 $2. Bibcode:2023MNRAS.520...55S. doi:10.1093/mnras/stad085.
Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]
- The Tucana Dwarf Galaxy: HST/WFPC2 Imaging of this Isolated Local Group Dwarf Spheroidal (AAS)
- WikiSky'da Tukan Cüce Gökadası: DSS2, SDSS, GALEX, IRAS, Hidrojen α, X-Ray, Astrofoto, Gök Haritası