Trabzon Opera Binası
 | |
| Adres | Trabzon Türkiye |
|---|---|
| Koordinatlar | 41°00′19″K 39°43′52″D / 41.00528°K 39.73111°D |
| Tarz | Art Nouveau |
| Loca | 13 |
| İnşaat | |
| Yapılış | 1912 |
| Yıkılış | 1958 |
Trabzon Opera Binası, Sümer Opera Binası veya Sümer Sineması, 1912'den yol genişletme çalışmaları kapsamında yıkıldığı 1958'e kadar Trabzon'da yer almış, sanatsal aktivitelerin sergilendiği bir yapıdır.[1][2]
Özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Art Nouveau akımının özellikleriyle inşa edilen yapı arka taraftan tek, ön taraftan iki katlıydı. At nalı şeklinde inşa edilen yapının 13 locası, girişte geniş bir salonu, üst locaların arkasında ise bir balkonu bulunmaktaydı.[3]
Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]
Yapı, 1912 yılında (bazı kaynaklara göre 1908[4]) Rumlar tarafından finanse edilerek Trabzon Meydan Parkı'nın doğusundaki bölgeye inşa edilmiştir. Gazeteci Refik Ahmet Sevengil'e göre, bina bir Fransız şirketi tarafından yaptırılmış ve belediyeye terk edilmiştir. Her ne kadar binanın opera binası olarak inşa edilmediği iddia edildiyse de,[5] yapıda opera temsillerinin verildiği bilinmektedir.[6] I. Dünya Savaşı'nın sona ermesiyle beraber Azerbaycanlı kişiler tarafından sinema olarak işletmeye açılan opera binasında, Rus sanatçılar Şubat 1922'de Carmen operasından yer alan parçalarla bir gösteri sunmuştur.[7] Sevengil, Atatürk'ün binayı iki kez ziyaret ettiğini iddia etmiştir. İddiaya göre Atatürk Trabzon'a 1924'teki ilk gelişinde eşi Latife Hanımla beraber Dört Cihar oyununu, 1930'daki ikinci gelişinde ise Mon Bey adlı piyesi 6 numaralı locadan izlemiştir.[8] 1925 yılına kadar tiyatro ve müzik salonu olarak da kullanılan yapı, aynı yıl tamamen sinema salonuna çevrilmiş ve Turan Sineması adını almıştır.[9] 1939 ve 1957'de yapının yıkılma teklifi belediye meclisinde konuşulmuş ama her iki seferde de kabul edilmemiştir.[10] Turan Sinemasından sonra Yıldız Sineması ve Sümer Sineması adlarını alan opera binası, 1958'deki yol genişletme çalışmaları sırasında 14 günde 30 işçi tarafından balyozlarla yıkılmıştır.[11] Günümüzde Opera Binasının bulunduğu alan boş bir arazidir.
Tepkiler[değiştir | kaynağı değiştir]
2020 yılında opera binasının yeniden yapılması konusunda talepler gelmiş ve bazı sanatçıları ücretsiz performans yapacaklarını belirterek yeniden açılma çağrıları yapmıştır:[12]
- Ali Poyrazoğlu, opera binasının yeniden yapılması halinde 5 kez ücretsiz gösteri yapacağını açıklamıştır.
- Piyanist Burçin Büke, opera binası yeniden açılırsa 4 pazar günü resital vereceğini belirtmiştir.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Sarı, İbrahim (2016). Pontus Meselesi ve Derin Trabzon. kitapoku. s. 116. ISBN 6056335100. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2020.
- ^ Devrim Hacısalihoğlu (1 Haziran 2015). "Bilgin Aygül:"Osmanlı 1912'de Opera binası yaptı, yol genişleteceğiz diye yıktık"". tr.euronews.com. 9 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2020.
- ^ Çapa, Mesut (2004). Yirminci yüzyıl başlarında Trabzon'da yaşam. Serander. ISBN 9759758970. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2020.
- ^ "'Trabzon Opera Binası yeniden açılsın' talebi". t24.com.tr. 25 Mayıs 2020. 3 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2020.
- ^ Ahmet Musaoğlu (2 Kasım 2014). "Trabzon'da Opera Binası Vardı YALANI". ahmetmusaoglu.org. 1 Kasım 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2020.
- ^ Uzun, Enver (2006). Trabzon'da sinema kültürü. Eser Ofset Matbaacılık. s. 27. ISBN 9759625725. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2020.
- ^ Tuluk, Düzenli, Ömer İskender, Halil İbrahim (2010). Trabzon kent mirası: yer-yapı-hafıza. Klasik. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2020.
- ^ Sevengil, Refik Ahmet (1934). Türk tiyatrosu tarihi: Cumhuriyetten evelki devirlerde. Kanaat Kütüphanesi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2020.
- ^ "Opera binasının belgeseli hazır". haberts.com. 19 Ocak 2012. 30 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2020.
- ^ "Bir Tüketim Nesnesi Olarak MekâN: Trabzon'da Üç Yer" (PDF). researchgate.net. 1 Aralık 2017. 30 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 13 Ağustos 2020.
- ^ Yavuz Donat (22 Temmuz 2011). "Trabzon operası". sabah.com.tr. 29 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Ağustos 2020.
- ^ "'Trabzon Opera Binası yeniden açılsın' talebi". T24. 3 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2021.