Topağaç, Marmara
| Topağaç | |
|---|---|
 Topağaç Mahallesi | |
 Mahallenin haritadaki yeri | |
 Balıkesir | |
Koordinatlar: 40°36′14″N 27°39′50″E / 40.604°K 27.664°D | |
| Ülke |  Türkiye |
| İl | Balıkesir |
| İlçe | Marmara |
| Coğrafi bölge | Marmara Bölgesi |
| İdare | |
| • Yönetici | Muhtar[1] İhtiyar heyeti[1] |
| Rakım | 5 m |
| Nüfus | 609 |
| Zaman dilimi | UTC+03.00 (TSİ) |
| İl alan kodu | 0266 |
| İl plaka kodu | 10 |
| Posta kodu | 10200 |
Topağaç, Balıkesir ilinin Marmara ilçesine bağlı bir mahalledir.
Topağaç, adanın güney sahilinde bulunan geniş tarım alanlarına sahip, bu yüzden sıkça "adanın sebze ve meyve ambarı" olarak anılan bir mahalledir. Yerel halkı tarım, balıkçılık ve madencilikle geçimini sağlarken, aynı zamanda adanın en yoğun yazlıkçı nüfusuna sahip mahallelerinden biridir. Ayrıca adanın en uzun ve temiz kumsallarından birine sahip olması nedeniyle yazları genellikle yerli turistlerin uğrak noktasıdır.[2]
Eskiden kasabanın ve ova ağzının büyük bir kısmını kaplayan bataklık, sıtma ile mücadele edilmesi ve yerleşim için daha uygun bir zemin oluşturulması amacıyla büyük ölçüde kaya ve çakıllarla doldurulmuştur. Bu doldurma işlemi sonucunda tarım alanları ve sulak alanların verimliliği arttırılmıştır[3].
Coğrafya
[değiştir | kaynağı değiştir]Topağaç; ilçe merkezine 12 km, il merkezine ise 141 km uzaklıktadır. Topağaç limanının 230 metre güneyinde Laz Kayası mercanlık alanı bulunmaktadır.
Köyün Kuzeyi, İlyas Dağları ve Tahtırevan mıntıkaları ile çevrili bir bölgedir. Bu bölgede zengin bir doğal yaşam bulunmaktadır; birçok yabani çiftlik hayvanı ve yılkı atları bu alanda rahatlıkla gözlemlenebilir. Tahtırevan'a, Topağaç'ın Paşabayırı mevkiinden patika ve toprak yollarla ulaşılabilir. Bu doğal güzelliklerle dolu alan, doğa yürüyüşü sevenler için mükemmel bir rota sunmaktadır[4].
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]Mahallenin adı, 1795 yılı kayıtlarında Klazáki ya da Lazaki, 1911 yılı kayıtlarında ise Kılazak olarak geçmektedir.[5] Daha önceleri Asmalı köyüne bağlı bir mahalle iken, 22 Aralık 1952'de köy statüsü kazandı.[6] 2012 yılındaki yasa değişikliğinden sonra yeniden mahalle oldu.
Topağaç (Klazaki) Osmanlı döneminde küçük bir kasaba olmasına karşın, adını çevre otoritelere duyurmuş bir yerdir. Özünde Rum Ortodoksların ikamet ettiği bu kasaba, Gcdeon'a göre bir piskopos tarafından lanetlenmiş olarak tanımlanan sefil bir yer olarak anlatılır. Bu lanet muhtemelen sakinlerin kliaratch (haraç) ödemekten kaçınmak için yaptıkları dinden dönmelerinden kaynaklanıyordu[7]. Dallaway'e göre, "Osmanlı, bu davranışı gelir kaybı pahasına teşvik etmek istemediği ve böyle eylemlerin yayılmasından korktuğu için, Topağaçlilara çift vergi uyguladı.[8]" Türklerin bu tepkisi, piskoposun lanetinin algılanan etkinliğini vurgulamaktadır.
Daha sonraları, Topağaç Ovası ve içinde yer alan meşhur bataklığı, o dönemde sıtma yuvası olduğu için buradan arazi alanlar geçici olarak kuzeydeki Asmalı Köyü’ne yerleştirilmiştir. Topağaç Köyü’ne kalıcı yerleşim, 1928 yılında Yunanistan’dan gelen göçmenlerle başlamış ve 1930’da Karabiga’dan gelen işçi aileleri de buraya yerleştirilmiştir. Rize ve Çayeli’nden gelen aileler ise 1927 yılında adanın batısındaki Çınarlı Köyü’ne yerleştirilmiştir[9].
Topağaç Mahallesi'nde bulunan Agios Timotheos Manastırı tarihi bir yapıdır. 17. yüzyılda inşa edilmiş olan manastır, Karalı Dağı'nın 600 metre yüksekliğindeki bir noktada yer almaktadır. Yerel bir efsaneye göre, bu yapı ayrıca ünlü bir kutsal su kaynağıdır, bilinen adıyla "ayazma". Efsaneye göre, bir zamanlar bir kralın kızı hastalanır ve babası onu Marmara Adası'na gönderir. Kız, adanın dağlarında dolaşarak bu ayazmayı bulur. Suyunu içtikten sonra iyileşir ve saraya geri döner. Ayazma, 20. yüzyılın başlarında su değirmenine dönüştürülmüş, duvarlarındaki bazı ekler bu dönüşümü göstermektedir. On iki hücreden oluşan bir kompleks olan manastır, kilise ve kısmen yeraltında bulunan diğer yapılarla birlikte tarihi önemini korumaktadır. Ancak zaman içinde ciddi hasarlar görmüş ve 1935 depremi sonrasında daha da zarar görmüştür. Günümüzde, yapısal kalıntıları ve kültürel değerleriyle koruma altına alınmış bir kültürel miras olarak değerlendirilmektedir[10].
Nüfus
[değiştir | kaynağı değiştir]| Yıllara göre mahalle nüfus verileri | |
|---|---|
| 2023 | 609 |
| 2020 | 539 |
| 2015 | 522 |
| 2010 | 451 |
| 2000 | 513 |
| 1990 | 374 |
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b "5393 sayılı Belediye Kanunu" (PDF). mevzuat.gov.tr. 3 Temmuz 2005. s. 3. 1 Haziran 2024 tarihinde kaynağından (pdf) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2024.
Madde 9- Mahalle, muhtar ve ihtiyar heyeti tarafından yönetilir.
- ^ "Marmara Adası'nda gezilecek yerler". Enuygun Blog. 2023. 26 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2024.
- ^ MARMARA TAKIM ADALARI. Istanbul Universitesi Yaymlan No. 3471
Deniz Bilimleri ve Cografya Enstitusu Yaymlan No. 7. 1987. s. 78. 23 Şubat 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2024. 40. harf sırasında bulunan
|yayıncı=parametresi line feed character içeriyor (yardım) - ^ "Marmara Bölgesi'nde bu yaz". hurriyet.com.tr. 9 Ağustos 2010. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2024.
- ^ Nişanyan, Sevan. "Index-Anatolicus: Türkiye yerleşim birimleri envanteri". 11 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2022.
- ^ "Tamim" (PDF). Resmî Gazete. 22 Aralık 1952. 3 Ocak 2022 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mart 2022.
- ^ CYZICUS (PDF) (İngilizce). CAMBRIDGE UNIVERSITY PRESS. 1910. s. 34. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2024.
- ^ CONSTANTINOPLE ANCIENT AND MODERN with Excursions to the SHORES and ISLANDS of the ARCHIPELAGO and to the TROAD (PDF) (İngilizce). THE BRITISH EMBASSY TO THE PORTE. 1797. s. 367. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2024.
- ^ "İlçemizin Tarihi". Marmara Kaymakamlığı. 23 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Temmuz 2024.
- ^ "Agios Timotheos Manastırı" (PDF). https://islandsheritage.org/. KMKD. 2021. Erişim tarihi: 8 Temmuz 2024.
|çalışma=dış bağlantı (yardım)
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- YerelNet 22 Haziran 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Topağaç mahallesi resmi sitesi
 | Balıkesir ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
 | Türkiye'deki bir mahalle ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |