Tiyoüre liçi

Tiyoüre, altın ve gümüş ile kompleks yapabilen bir reaktiftir. Altın ve gümüşün tiyoüre ile liçi 1941’den beri bilinmesine rağmen günümüzde pek çok araştırmacının ilgisini çekmekte, Au ve Ag için alternatif bir ekstraksiyon prosesi olarak düşünülmektedir. Tiyoüre uygun bir oksitleyici ile metalik altın ve gümüşü çözündürebilir. Tiyoürenin klasik siyanürlemeye göre avantajları;

1. Alkali çözeltilere karşın asidik çözelti kullanılması,
2. Anyonik metal-siyanür komplekslerine karşın katyonik kompleksler oluşturması,
3. Asidik tiyoüre çözeltilerinin, Au ve Ag ekstraksiyonundaki bazı durumlarda toksik ve korozif olmayan bir seçenek olmasıdır.

Tiyoüre liçi asidik çözeltilerde (pH=1-2) ve 45 °C’ye kadar olan sıcaklıklarda yapılmaktadır. Bu amaçla, sülfürik, hidroklorik veya nitrik asit kullanılabilirse de ekonomikliği nedeniyle sülfürik asit tercih edilmektedir. Formülü CS(NH₂)₂'dir.

Altının tiyoüre liçinde çözündürülmesinde etkili olan bazı faktörler vardır. Bunlar ortam pH'ı, redoks potansiyeli ve tiyoüre konsantrasyonudur. Liç boyunca pH 1-2 seviyesinde olmalıdır. Redoks potansiyeli ise hidrojen peroksit eklenerek kontrol edilir.

Tiyoürenin kolay oksitlenmesi sebebiyle, aşırı reaktif tüketimini kontrol etmek için çözeltiye SO₂ eklenir. Reaksiyon hızını arttırmak için çözeltide Fe⁺³ iyonu olmalıdır. Bu nedenle çözeltiye Fe₂(SO₄)₃ eklenir. Altının tiyoüre liçinde çözünme denklemi aşağıdadır.

2Au + 4Tu + Fe₂(SO₄)₃ → (Au(Tu)₂)₂SO₄ + 2FeSO₄

Fe⁺³ + CS(NH₂)₂ + Au → Au(CS(NH₂)₂)⁺ + Fe⁺²

Başlıca dezavantajları

• Aşırı reaktif tüketimi hala önlenememiştir.
• Ortamın pH'ı 1-2 civarında olması gerektiğinden, hem korozyon sorunu hem de derişik asit çözeltisinin yarattığı tehlike ortaya çıkmaktadır.
• Çözünen altın iyonlarının, tekrar metalik forma dönüşmesi sebebiyle, çok fazla altın kaybı olmaktadır.
• Liç boyunca bozuşan tiyoüre H₂S gazı açığa çıkarmaktadır ve bu gaz canlılar için çok zehirlidir.