Tenerife faciası

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Tenerife faciası
KLM'in 4805 sefer sayılı uçuşu  · Pan Am'in 1736 sefer sayılı uçuşu
Het verongelukte KLM-toestel De Rijn, Bestanddeelnr 929-1005 - cropped.jpg
KLM uçağının pistteki enkazı
Özet
Tarih 27 Mart 1977
Özet Pist çarpışması
Olay türü Kaza
Bölge
Los Rodeos Havalimanı
(günümüzde Tenerife Kuzey Havalimanı)
Tenerife, Kanarya Adaları
Koordinatlar 28°28′54″N 16°20′18″W / 28.48165°K 16.3384°B / 28.48165; -16.3384
Toplam ölü sayısı 583
Toplam yaralı sayısı 61
Toplam kurtulan 61
Birinci hava taşıtı
KLM Boeing 747-200 PH-BUF (7491686916).jpg
Kazaya karışan
PH-BUF, KLM Boeing 747-206B
Kalkış Schiphol Havalimanı
Amsterdam, Hollanda
Destinasyon Gran Canaria Havalimanı
Gran Canaria, Kanarya Adaları
Yolcu sayısı 234
Mürettebat 14
Ölü sayısı 248
Kurtulanlar 0
Hava taşıtı modeli Boeing 747-206B
İşletmeci KLM Royal Dutch Airlines
IATA sefer No. KL 480
ICAO sefer No. KLM 480
Sefer sayısı 480
Kuyruk numarası PH-BUF
İkinci hava taşıtı
Pan Am Boeing 747-121 N736PA at Sydney.jpg
Kazaya karışan
N736PA, Pan Am Boeing 747-121
Kalkış Los Angeles Uluslararası Havalimanı
Los Angeles, Birleşik Devletler
Duraklama noktası John F. Kennedy Uluslararası Havalimanı, New York, ABD
Destinasyon Gran Canaria Havalimanı
Gran Canaria, Kanarya Adaları
Yolcu sayısı 380
Mürettebat 16
Yaralı sayısı 61
Ölü sayısı 335
Kurtulanlar 61
Hava taşıtı modeli Boeing 747-121
İşletmeci Pan American World Airways
IATA sefer No. PA 1736
ICAO sefer No. PAA 1736
Sefer sayısı 1736
Kuyruk numarası N736PA

Tenerife faciası, 27 Mart 1977 tarihinde, İspanya'nın Tenerife Adasında bulunan Los Rodeos Havalimanı'nda (Tenerife Kuzey Havalimanı olarak da bilinir) iki Boeing 747 uçağının yerde çarpışmasıyla oluşmuş kazadır.

Dünya havacılık tarihinin bu en büyük kazasında 583 kişi ölmüştür.

Çarpışma[değiştir | kaynağı değiştir]

Çarpışmaya büyük oranda iletişim yetersizliği neden oldu. O gün Tenerife yoğun sis altındaydı. Görüş açısı oldukça düşüktü. Ayrıca o dönem ilkel ve küçük bir havalimanı olan Tenerife Kuzey Havalimanı da kuleye ve uçaklara yardımcı olacak radarlara sahip değildi.

Gran Canaria Havalimanı'na gitmek için havalanan Pan Am uçağı Havalimanındaki bomba ihbarı nedeniyle Tenerife Kuzey Havalimanı'na iniş yapmak zorunda kalmış, birkaç saatlik bir bekleyişten sonra kalkış vakti ancak gelebilmişti. Onunla aynı anda, Hollanda Kraliyet Havayolları (KLM) uçağı da Tenerife Kuzey Havalimanı'ndan kalkış yapacaktı.

Önce, KLM uçağı kalkış yapmak için piste çıktı. Kule, uçağa pistin sonuna gidip 180 derece dönmesini ve kalkış için kulenin iznini beklemesini söylemişti. Ardından kule, Pan Am uçağına kalkış izni verdi ve havalimanının 3. çıkışını kullanıp KLM uçağının yanındaki pistten kalkış yapmalarını söyledi. Bu arada kulenin de görüş açısı sisten dolayı tamamen kaybolmuştu, sadece pilotlarla olan telsiz konuşmalarına güvenerek hareket ediyorlardı.

Saat 17:04'de KLM uçağı kulenin söylediği gibi pistin sonuna gidip 180 derece dönmüş ve kalkış için yerini almıştı. Pan Am uçağı ise havalimanını bilmediğinden hâlâ 3. çıkışı arıyordu ve kalkış yapamamışlardı. Tam bu sırada beklenmedik bir şey oldu, kule KLM uçağına kalkış izni vermediği halde deneyimli KLM pilotu van Zanten, uçağa tam gaz verip kalkmaya başlamıştı. O sırada Pan Am uçağı, KLM uçağına 1400 m mesafedeydi ve hâlâ kalkamamışlardı.

Kara kutu kayıtlarına göre, Pan Am pilotu sisler içindeki KLM'nin ışıklarını fark ettiğinde ''Orada!'' dedi. Bu sırada Pan Am C-4 çıkışına yaklaşıyordu. Pan Am pilotu Victor Grubbs, KLM'nin kendilerine doğru kalkış hızıyla geldiğini fark edince, ''Adi herif doğruca bize doğru geliyor!'' dedi ve ikinci pilot ''Havalan! Havalan! Havalan!'' diye bağırmaya başladı. Pan Am ekibi motorlara tam güç verdi ve çarpışmadan kaçınmak için sol yana, pistin dışına keskin bir dönüş yaptı. KLM pilotları Pan Am'i fark ettiklerinde durmaları için çok geçti. Son bir umutla ekip, uçağı erken kaldırmaya çalıştı. Bunun sonucunda, tırmanmaya çalışan uçağın kuyruğu piste çarptı ve 22 metre boyunca şiddetli bir biçimde sürüklenmeye başladı.

KLM yerden nihayet kalktığında Pan Am'dan 100 metre ilerideydi. Uçağın burun kısmı Pan Am'dan kurtulmuştu, fakat motorlar, orta gövde ve ana iniş takımları 260 km/sa hızla Pan Am'in sağ cephesine çarptı. Pan Am jetinin yolcu kabinini tam olarak kanatların üst kısmından yırtarak açtı. KLM'nin sağ motorları ise Pan Am kokpitinin hemen arkasından girmişti.

Çarpışmanın hemen ardından KLM tamamen havalandı. Fakat Pan Am ile çarpışması sonucu sağ dıştaki motor tamamen parçalanmış, tüm parçaları sağ içteki motor tarafından yutulmaya başlanmıştı ve kanatlar büyük zarar görmüştü. Çarpışma noktasını 150 metre geçtikten sonra KLM pike yaptı, ani bir biçimde yan yattı ve piste çarparak 300 metreden fazla sürükledi. Uçağın geç kalkmasına da neden olan tamamen dolu depodaki yakıt, çarpmanın hemen ardından saatlerce zaptedilemeyen bir yangına sebep oldu.

Her iki uçak da tahrip oldu. KLM jetindeki tüm 234 yolcu ve 14 kabin görevlisi yaşamını yitirdi. Aynı şekilde Pan Am jetindeki 326 yolcu ve 9 kabin görevlisi, saçılan yakıttan çıkan yangın sonucu öldü. Geriye kalan 54 yolcu ve pilotlar da dahil olmak üzere 7 kabin görevlisi KLM tarafından tıraşlanan kabinden halen yerinde duran sol kanada çıkarak kurtulabildiler. Kazadan dakikalar sonra bile Pan Am'in motorları çalışıyordu. Motorları kapatmak istedilerse de, KLM tarafından tahrip edilen kabinde bulunan kontrol kabloları ve tuşları pilotları çaresiz bıraktı. Uçağın hiçbir sistemi çalışmıyordu. Hayatta kalanlar yardım beklediler. Fakat yardım ekibi, kazaya iki uçağın dahil olduğunu bilmiyordu. İtfaiyeciler yoğun sis altında pistin diğer ucundaki KLM ile ilgileniyorlardı.

Kaza sonrası[değiştir | kaynağı değiştir]

Tenerife'de çalışan tek havalimanı Los Rodeos iki günlüğüne kapatıldı. Hiçbir uçağın inişine izin verilmedi. Kazadan sonra piste inen ilk uçak Amerika Birleşik Devletleri'ne ait C130 olmuştur. Kazada yaralanan ve kurtulanları Las Palmas'a taşımıştır. Enkazlar İspanyol askeri tarafından oluşturulan mangalar tarafından temizlendi. Los Rodeos pisti, mühendisler tarafından onarıldıktan sonra aynı yıl, 3 Nisan'da tekrar hizmete açıldı.

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Tenerife_faciası&oldid=29503251" sayfasından alınmıştır