İçeriğe atla

Temporal lob

Vikipedi, özgür ansiklopedi
temporal lob
Beyin lobları
Latince isimlobus temporalis
Sistemserebral hemisfer
Tanımlayıcılar
JSTORtemporal-lobe
Microsoft Academic2781099131
MeSHD013702
TA5488
FMA61825

Temporal lob, memelilerin beynindeki serebral korteksin dört ana lobundan biridir. Temporal lob, memeli beyninin her iki serebral hemisferindeki lateral fissürün altındadır.[1]

Temporal lob, görsel hafızanın, dilin anlaşılmasının ve duygu çağrışımının uygun şekilde tutulması için duyusal girdinin türetilmiş anlamlara dönüştürülmesinde rol oynar.[2]:21 Temporal, başın şakaklarını ifade eder.

Konuşma, hafıza ve işitmenin de dahil olduğu birçok görevi bulunmaktadır.

Yapı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Temporal lob, bildirimsel veya uzun süreli hafıza için hayati önem taşıyan yapılardan oluşur. Bildirimsel (anlamsal) veya açık bellek, anlamsal belleğe (gerçekler) ve olaysal belleğe (olaylar) bölünmüş bilinçli bellektir.[2]:194

Uzun süreli hafıza için kritik olan medial temporal lob yapıları arasında Hipokampusun yanı sıra peririnal, parahipokampal ve entorinal neokortikal bölgelerden oluşan hipokampal bölge yer alır.[2]:196 Hipokampus hafıza oluşumu için kritik öneme sahiptir ve çevresindeki medial temporal korteksin halen hafıza depolaması için kritik olduğu teorileştirilmektedir.[2]:21 Prefrontal ve görsel korteksler de açık hafızada rol oynar.[2]:21 Araştırmalar, maymunların hipokampüsündeki lezyonların sınırlı fonksiyon bozukluğuna yol açtığını, hipokampus ve medial temporal korteksi içeren geniş lezyonların ise ciddi hasara yol açtığını göstermiştir.[3]

İşlev

[değiştir | kaynağı değiştir]

Görsel anılar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Temporal lob hipokampus ile iletişim kurar ve amigdala tarafından modüle edilen açık uzun süreli hafızanın oluşumunda anahtar rol oynar.[2]:349

Duyusal girdinin işlenmesi

[değiştir | kaynağı değiştir]
İşitsel
Temporal lobların üst, arka ve yan kısımlarındaki bitişik alanlar, yüksek düzeyde işitsel işlemeyle ilgilidir. Temporal lob, işitme gibi birincil işitsel algıyla ilgilidir ve birincil işitsel korteksi barındırır.[4] Birincil işitsel korteks kulaklardan duyusal bilgileri alır ve ikincil alanlar bu bilgiyi konuşma ve kelimeler gibi anlamlı birimlere dönüştürür.[4] Superior temporal girus, kokleadan gelen işitsel sinyallerin ilk olarak serebral kortekse ulaştığı ve sol temporal lobdaki birincil işitsel korteks tarafından işlendiği bir alanı (yanal fissür içinde) içerir.
Görsel
Temporal lobdaki görme ile ilgili alanlar, görsel uyaranların anlamını yorumlar ve nesne tanımayı sağlar.[5] Temporal kortekslerin ventral kısmının, yüzler (fusiform girus)[6] ve sahneler (parahipokampal girus) gibi karmaşık uyaranların yüksek düzeyde görsel işlenmesinde rol oynadığı görülmektedir.[7] Görsel işlemeye yönelik bu ventral akışın ön kısımları, nesne algısı ve tanınmasında rol oynar.[4]
İnsanın sol temporal lob konumunu gösteren animasyon

Dil tanıma

[değiştir | kaynağı değiştir]

Temporal lob, insanlarda hem konuşmada hem de görmede anlamın işlenmesi için önemli olan birincil işitsel korteksi barındırır. Temporal ve parietal loblar arasındaki bölgeyi kapsayan Wernicke alanı, ister konuşma dili ister işaret dili olsun, dilin anlaşılmasında[8] (frontal lobdaki Broca alanıyla birlikte) önemli rol oynar. Fonksiyonel manyetik rezonans görüntüleme (FMRI), beynin bu bölümlerinin işaret veya konuşma dilleri tarafından etkinleştirildiğini gösterir.[9][10] Beynin bu bölgeleri, ister konuşulan dili duyarak, ister işaret dilini izleyerek, ister işaret dilinin elden ele dokunsal versiyonlarıyla erişilsin, çocukların dil ediniminde[11] aktiftir.[12]

Sol temporal lobun işlevleri alt düzey algılamayla sınırlı olmayıp kavrama, adlandırma ve sözel belleğe kadar uzanır.[13]

Yeni anılar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Medial temporal lobların (sagital düzleme yakın) bildirimsel uzun süreli belleğin kodlanmasında rol oynadığı düşünülmektedir.[2]:194–199 Medial temporal loblar, hafızanın depolanması için gerekli olan hipokampusları içerir, bu nedenle bu alanın hasar görmesi, yeni hafıza oluşumunda bozulmaya yol açarak kalıcı veya geçici ileriye dönük amneziye yol açabilir.[2]:194–199

Ek resimler

[değiştir | kaynağı değiştir]
  • Hipokampusun 3 boyutlu çizimi
    Hipokampusun 3 boyutlu çizimi
  • İnsan beynindeki 4 beyin lobunun görünümü.
    İnsan beynindeki 4 beyin lobunun görünümü.

Ayrıca bakınız

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ "Temporal Lobe". Langbrain. Rice University. 29 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2011. 
  2. ^ a b c d e f g h Smith EE, Kosslyn SM (2007). Cognitive Psychology: Mind and Brain. New Jersey: Prentice Hall. ss. 21, 194-199, 349. ISBN 978-0-13-182508-6. 
  3. ^ Squire LR, Stark CE, Clark RE (2004). "The medial temporal lobe". Annual Review of Neuroscience. Cilt 27. ss. 279-306. doi:10.1146/annurev.neuro.27.070203.144130. PMID 15217334. 
  4. ^ a b c Schacter DL, Gilbert DT, Wegner DM (2010). Psychology (2. bas.). New York: Worth Publishers. ISBN 9781429237192. |tarih=Aralık 2012}}
  5. ^ Okamoto N, Seiyama A, Hori S, Takahashi S (3 Mayıs 2024). "Role of the left posterior middle temporal gyrus in shape recognition and its reconstruction during drawing: A study combining transcranial magnetic stimulation and functional near infrared spectroscopy". PLOS ONE. 19 (5). ss. e0302375. doi:10.1371/journal.pone.0302375. PMC 11068196 $2. PMID 38701103. 
  6. ^ Volfart A, Jonas J, Maillard L, Colnat-Coulbois S, Rossion B (Nisan 2020). Freiwald WA (Ed.). "Neurophysiological evidence for crossmodal (face-name) person-identity representation in the human left ventral temporal cortex". PLOS Biology. 18 (4). ss. e3000659. doi:10.1371/journal.pbio.3000659. PMC 7159237 $2. PMID 32243450. 
  7. ^ Bastin J, Committeri G, Kahane P, Galati G, Minotti L, Lachaux JP, Berthoz A (Haziran 2013). "Timing of posterior parahippocampal gyrus activity reveals multiple scene processing stages". Human Brain Mapping. 34 (6). ss. 1357-1370. doi:10.1002/hbm.21515. PMC 6870532 $2. PMID 22287281. 
  8. ^ Hickok G, Poeppel D (Mayıs 2007). "The cortical organization of speech processing". Nature Reviews. Neuroscience. 8 (5). ss. 393-402. doi:10.1038/nrn2113. PMID 17431404. 
  9. ^ Richardson MW. "Does the Brain Process Sign Language and Spoken Language Differently?". www.brainfacts.org (İngilizce). 19 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2020. 
  10. ^ Campbell R, MacSweeney M, Waters D (29 Haziran 2007). "Sign language and the brain: a review". Journal of Deaf Studies and Deaf Education. 13 (1). ss. 3-20. doi:10.1093/deafed/enm035. PMID 17602162. 
  11. ^ "Language Learning Through the Eye and Ear Webcast". clerccenter.gallaudet.edu. 5 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2020. 
  12. ^ Humphries T, Kushalnagar P, Mathur G, Napoli DJ, Padden C, Rathmann C, Smith SR (Nisan 2012). "Language acquisition for deaf children: Reducing the harms of zero tolerance to the use of alternative approaches". Harm Reduction Journal. Cilt 9. s. 16. doi:10.1186/1477-7517-9-16. PMC 3384464 $2. PMID 22472091. 
  13. ^ Mitjana LR (6 Eylül 2019). "Lóbulo temporal: anatomía, funciones y características" [Temporal lobe: anatomy, functions and characteristics]. MedSalud (İspanyolca). [ölü/kırık bağlantı]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Temporal_lob&oldid=34574506" sayfasından alınmıştır