Targum Şeni
Targum Şeni ("İkinci Targum") Aramice çevirisi (targum) ve Ester Kitabı'nın detaylandırılmasıdır, İncil'deki anlatımı Ester hikâyesiyle doğrudan ilgili olmayan önemli miktarda yeni apokrifa materyalle süsler.
Ester Kitabı'ndan farklılıklar[değiştir | kaynağı değiştir]
Jewish Encyclopedia hikâyeyi "gerçek ve coşkulu bir midraş" olarak nitelendirir,[1] yani Rabbinik literatürde'da alışılmadık türden serbest bir detaylandırmadır.
Hikâyeye yapılan kayda değer bir ekleme, Kral Süleyman'ın tebaası olan hayvanlar, kuşlar ve şeytani ruhlardan oluşan ürkütücü ordu için bir ziyafet vermesini içerir. Ancak çulluk, Süleyman'ın Saba Melikesi'nden daha aşağı olduğu gerekçesiyle katılmayı reddeder. Süleyman Kraliçe'yi çağırır ve onu camdan yapılmış bir odaya yerleştirir; bu odada Kraliçe'nin kıllı bir ayağı olduğunu görür. Kraliçe saygı göstermeden önce ondan üç bilmecenin cevabını ister:[2]
- Tahtadan bir sarnıç; su kovaları; taşları çekerler; suyun akmasına neden olurlar. - Bir tüp kozmetik göz boyası.
- Yeryüzünden toz olarak gelen, tozu dağıtan, su olarak dökülen ve eve yapışan şey nedir? Nafta.
- Bir kâhin (ya da fırtına) gibi davranan, herkesin başında giden, bir telaş gibi başı eğik, yüksek sesle ve acı acı ağlayan, özgürler için övgü, yoksullar için utanç, ölüler için onur, yaşayanlar için utanç, kuşlar için sevinç ve balıklar için keder nedeni olan şey nedir? - Keten.
Süleyman bilmeceleri çözer ve ikisi karşılıklı hediyeler verirler. Bilmeceler İbrani Bilmeceleri'nin dikkate değer örnekleridir.[3]
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
Targum Sheni'nin tarihi konusunda akademisyenler arasında tartışmalar vardır. Çeşitli 19. yüzyıl bilginleri onu 4. yüzyıla (S. Gelbhaus), 6. yüzyıla (P. Cassel) veya 11. yüzyıla (L. Munk) tarihlendirmiştir.[4] Encyclopaedia Judaica 7. yüzyılın sonları ya da 8. yüzyılın başlarına tarihlendirmeyi savunmuştur.[4] (Galilean) Aramice metnin dilbilimsel özellikleri, birçok Yunanca alıntı kelime de dahil olmak üzere, daha erken bir tarihlendirmeyi destekleyen güçlü argümanlardan biridir. Yakın zamanda Allegra Iafrate (2015), Targum Şeni'nin Bizans İmparatorluğu'nda 10. yüzyılın ortalarında yazılmış bir eser olan De Ceremoniis'e bağımlılık göstermesi ve onunla çarpıcı benzerlikler paylaşması nedeniyle 10. yüzyılda bir tarihlemeyi savunmuştur.[5]
Targum Sheni anlatımı ile Kuran 27. Suredeki Süleyman ve Kraliçe anlatımı arasında bir dizi kayda değer paralellik (ve ayrıca bazı kayda değer farklılıklar) vardır ve tartışmaların çoğu bu benzerliklerin daha erken mi yoksa daha geç bir tarihlendirmeyi mi desteklediği, yani hangi kompozisyonun diğerini etkilediği üzerine yoğunlaşmaktadır. Encyclopaedia Judaica tarafından atfedilen 800 tarihi İslam sonrasıdır, dolayısıyla Targum Şeni Kur'an'dan etkilenmiş olabilir. Bununla birlikte, bazı akademisyenler Kur'an anlatımının önceden var olan Yahudi ve folklorik geleneklerini, belki de altıncı yüzyıl Hristiyan girdisini de içerecek şekilde, İslamileştirdiğine inanmaktadır ki bunlar "Targum Şeni "de sunulanlara daha yakındır.[6]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Esther", Jewish Encyclopedia, 1906
- ^ Jacob Lassner, Demonizing the Queen of Sheba: Boundaries of Gender and Culture in Postbiblical Judaism and Medieval Islam. University of Chicago Press, 1993, s.14-17
- ^ Christine Goldberg, Turandot's Sisters: A Study of the Folktale AT 851, Garland Folklore Library, 7 (New York: Garland, 1993), s. 22-23.
- ^ a b Encyclopaedia Judaica, com/religion/encyclopedias-almanacs-transcripts-and-maps/targum-sheni Targum Sheni 17 Temmuz 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Iafrate, Allegra (2015). The Wandering Throne of Solomon: Objects and Tales of Kingship in the Medieval Mediterranean (Mediterrenean Art History: Studies in Visual Cultures, Late Antiquity to the Modern Period, Band 2). Brill. ss. 147-151. ISBN 978-9004305182.
- ^ cf Lassner, s. 227 n.2 ve s. 132 ve devamı
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
- Ester'e Apokrif Eklemeler - Yahudi Ansiklopedisi
- Ester üzerine açıklayıcı bir yorum. Ek 1'de Targum Şeni'nin bir çevirisini içerir.
