Sporla aklanma
Sportwashing, Türkçede "sporla aklanma" olarak ifade edilmektedir.[1] Yanlış davranışlarla lekelenen itibarları iyileştirmek için sporu kullanan bireylerin, grupların, şirketlerin veya hükûmetlerin uygulamalarını tanımlamak için kullanılan bir terimdir. Bir tür propaganda olan sportwashing, spor etkinliklerine ev sahipliği yaparak, spor takımları satın alarak veya sponsorluk yaparak veya bir spora katılarak gerçekleştirilebilir.
Uluslararası düzeyde, sportwashing'in dikkati zayıf insan hakları sicillerinden ve yolsuzluk skandallarından uzaklaştırmak için kullanıldığına inanılıyor. Sportwashing'in bireysel ve kurumsal düzeyde ahlaksızlıkları, suçları ve skandalları örtbas etmek için kullanıldığına inanılmaktadır. Sportwashing, itibar aklamaya bir örnektir.
Genel bakış
[değiştir | kaynağı değiştir]
Uluslararası olarak sportswashing, bir ülkenin yumuşak gücünün bir parçası olarak tanımlanmıştır.[2][3][4][5] Rusya'nın 2018 FIFA Dünya Kupası'na ev sahipliği yapması, ülkenin dış politikası nedeniyle küresel itibarının düşük olması ve olayın tartışmaların odağını Dünya Kupası'nın başarısına çevirmesi nedeniyle örnek olarak gösterildi.[6]
Sportswashing ile suçlanan ülkelerden insanlar genellikle kendi ülkelerinde spor etkinliklerinin tadını çıkarmak istediklerini ve spor boykotlarının ve etkinliklerin yer değiştirmesinin hem sporseverler için adaletsiz olduğunu hem de hükûmet politikasını değiştirmede etkisiz olduğunu iddia ederler.[7] Herhangi bir devletin küresel bir spor organizasyonuna ev sahipliği yapması, doğrudan veya dolaylı bağlantıları bulunan konsorsiyumlar aracılığıyla spor takımlarını satın alması veya sponsorluk desteği vererek bir sporcuyu ya da spor etkinliğini kullanması gibi yöntemlerle gerçekleştirilmektedir.[1]
Sportswashing ile suçlanan şirketler arasında Ineos'un 2019'da Team Sky sponsorluğu (şimdi Ineos Grenadiers)[8] ve Arabtec'in Manchester City FC sponsorluğu yer alıyor.[9]
Sportswashing genellikle onu kullanan işletme için çok maliyetlidir. Örneğin, Mart 2021'de insan hakları örgütü Grant Liberty, yalnızca Suudi Arabistan'ın sözde sportswashing faatliyetlerine en az 1,5 milyar dolar harcadığını söyledi.[10][11]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Cem Yücetürk, Yusuf Bahadır Keskin (2022). "Otoriter Rejimlerin Aklanma Yöntemi Olarak Sportswashing: Suudi Arabistan Krallığı Örneği". 26. Cilt 14. Karadeniz Sosyal Bilimler Dergisi. s. 118. 22 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Nisan 2023.
- ^ "Sportswashing, a new word for an old idea – Sportstar". 24 Nisan 2020. 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2021.
- ^ "Saudi uses sports 'soft power' as lever of influence". France 24 (İngilizce). 2 Ocak 2020. 22 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2021.
- ^ "Qatar's soft power sports diplomacy". Middle East Institute (İngilizce). 22 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2021.
- ^ Limited, Bangkok Post Public Company. "Saudi uses sports 'soft power' as lever of influence". Bangkok Post. 1 Nisan 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2021.
- ^ "Sportswashing: a growing threat to sport". Upstart (İngilizce). 17 Eylül 2020. 22 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2021.
- ^ "'Sportswashing': unethical but sadly here to stay". Palatinate (İngilizce). 22 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Nisan 2021.
- ^ "The 'Sportswashing' Behind One of the World's Biggest Cycling Teams". www.vice.com (İngilizce). 22 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2021.
- ^ "Amnesty criticises Manchester City over 'sportswashing'". The Guardian (İngilizce). 11 Kasım 2018. 6 Ocak 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Şubat 2021.
- ^ "Saudi Arabia has spent at least $1.5bn on 'sportswashing', report reveals". The Guardian (İngilizce). 28 Mart 2021. 1 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2021.
- ^ "Saudi Arabia has spent 'at least' $1.5bn on 'sportswashing'". Middle East Monitor (İngilizce). 29 Mart 2021. 7 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Nisan 2021.