Sevil Atasoy

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Sevil Atasoy
DoğumHafize Hikmet Sevil Gök[1]
25 Şubat 1949 (75 yaşında)
İstanbul
MilliyetTürkiye Türk
EğitimAlman Lisesi İstanbul Üniversitesi, Kimya Bölümü
Çocuk(lar)Ayça Selin Atasoy (d. 19 Mayıs 1972)[2]
Kariyeri
DalıBiyokimya, kriminalistik, kriminoloji
Çalıştığı kurumÜsküdar Üniversitesi
2019 Birleşmiş Milletler Uyuşturucu Raporu basın açıklamasında Sevil Atasoy

Hafize Hikmet Sevil Atasoy[1] (25 Şubat 1949, İstanbul), Kimya doktoru. Bir dönem de başkanlığını yürütmüş olduğu Uluslararası Uyuşturucu Kontrol Kurulu üyesi, Üsküdar Üniversitesi Rektör Yardımcısı, Bağımlılık ve Adli Bilimler Enstitüsü Müdürü, kriminolog.

Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

İlk yılları[değiştir | kaynağı değiştir]

Sevil Atasoy (Gök), 1949 yılında Prof. Dr. Şemsi Gök (1920-2002)[3] ve Dr. Ferda Gök'ün tek kızı olarak dünyaya geldi. Çocukluk dönemi babasının işi olan Adli Tıp ile yakın halde geçmiştir.[4] 1956 yılında başladığı ilk öğrenimini tamamladıktan sonra Alman Lisesi'ne devam etmiştir. Bu dönemde İngilizce, Almanca ve Fransızca dillerini öğrenmiştir. Müziğe olan merakı onu Timur Selçuk ile konser vermeye kadar götürse de sonradan akademik hayatı tercih etmiştir.[5]

Üniversite Süreci ve Öğretim Üyeliği Dönemi[değiştir | kaynağı değiştir]

Annesi Dr. Ferda Gök'ün laboratuvarında çalışması amacıyla Sevil Atasoy kimya ve sonrasında biyokimya okumak üzere ailesi tarafından yönlendirildi. Alman Lisesi'nden mezun olmasının akabinde önce İstanbul Üniversitesi Fen Fakültesi Kimya bölümüne girdi. Buradan mezun olduktan sonra Cerrahpaşa Tıp Fakültesi'nde Biyokimya alanında doktorasını tamamlayarak aynı dalda önce doçent sonra da profesör unvanı aldı.[6]

Atasoy'un üniversiteden hocası Farmakoloji öğretim üyesi Prof. Dr. Alâeddin Akçasu (1933-2013), Biyokimya alanı yerine Adli Tıp alanında çalışmasını tavsiye etmiştir. Türkiye'nin henüz kına ile esrarı ayırt edemediğini ifade ederek babasının yolundan yürümesi durumunda oldukça başarılı olacağını ifade etmiştir.[7]

Adli Tıp Enstitüsü'nün Kuruluş Süreci[değiştir | kaynağı değiştir]

Türkiye seksenli yılların başına kadar Modern Adli Tıp konusunda çok gerideydi. Usta-çırak ilişkisinin yoğun olduğu bir dönemde sistematik, programlı, eğitim temelli bir kurumun kurulması ihtiyacı doğdu. 1982 yılında konu hakkındaki kanun hükmünde kararname ile kuruluş izni verildi. Prof. Dr. Şemsi Gök, 1983 yılında İstanbul Üniversitesi'ne bağlı bir enstitünün kuruluşuna öncülük etti. Kurucuları arasında Sevil Atasoy da bulunmaktaydı. Prof. Dr. Şemsi Gök beş yıllık çalışmasının ardından, emekliliği sonrası 1988 yılına kadar sürdürdüğü görevini kızı Sevil Atasoy'a devretti.[4][8]

Sevil Atasoy'un müdürlük yaptığı dönemde kurum oldukça önemli çalışmalara imza atmıştır. 17 yıl sürdürmüş olduğu enstitü müdürlüğü görevini 2005 yılında Prof. Dr. İmdat Elmas'a devretmiştir.[8]

Özel Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]

Prof. Dr. Sevil Atasoy, üç kez evlilik yapmıştır. İlk eşi Alpaslan Ataman(1944-2020) ile 1968 yılında dünya evine girdi. Kızı Selin Atasoy'un (d. 19 Mayıs 1972)[2] babası ve ikinci eşi, dönemin Reklamcılar Derneği Başkanı Faruk Atasoy ile 1 Kasım 1971 tarihinde[9] evlendi. Üçüncü evliliği ise kendisinden 24 yaş küçük gazeteci Hüseyin Ekinci ile oldu.

Hayatının önemli bir bölümünde anneannesinin etkili olduğunu ifade etmiştir. Disiplinli bir insan olduğunu, bunun kendisine çoğunlukla da yarar sağladığını belirtmiştir. Babasının hayatı ve mesleği ile iç içe bir hayat geçirmiştir. Hatta cenazenin bulunduğu bir ortamda ders çalıştığı konusunda beyanatı bulunmaktadır.

Hayvan hakları konusunda hassasiyeti bulunmakla birlikte, bu canlılara fena muamele ile ilgili tavır göstermiştir.

Üsküdar Üniversitesi'ndeki Çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Prof. Dr. Sevil Atasoy'un girişimleri ile Türkiye'de ilk defa Adli Bilimler üzerine lisans bölümü açılmıştır. Bölüm, eğitim sürecine başlanılmasından bu yana Türkiye'de alanında tektir. Ayrıca aynı üniversite bünyesinde lisansüstü bölüm de öğrencilere sunulmuştur.

Yine Üsküdar Üniversitesi'ne bağlı olarak; rektör yardımcılığı görevini yürütmekle birlikte, Bağımlılık ve Adli Bilimler Enstitüsü, Şiddet ve Suçla Mücadele Uygulama ve Araştırma Merkezi (ŞİDAM) müdürlüklerini de yürütmüştür ve görevleri devam etmektedir.[10]

Yürütmekte Olduğu Görevler[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Merkez Müdürü, ÜSATAM, (2020 - Devam ediyor.)
  • Kurul Üyeliği, ARGEYEP Yürütme Kurulu Üyeliği, (2020 - Devam ediyor.)
  • Çalışma Grubu Koordinatörlüğü, Adli Bilimler Grubu, (2018 - Devam ediyor.)
  • Bölüm Başkanlığı, Adli Bilimler (Türkçe), (2017 - Devam ediyor.)
  • Ana Bilim Dalı Başkanı, Adli Bilimler, (2017 - Devam ediyor.)
  • Yönetim / Enstitü Müdürü, (2016 - Devam ediyor.)
  • Merkez Müdürü / ŞİDAM, (2014 - Devam ediyor.)[11]
  • Rektör Yardımcısı, (2013 - Devam ediyor.)[12]

Mesleki Kariyeri[değiştir | kaynağı değiştir]

  • 1980-1993 yılları arasında Türkiye Cumhuriyeti Adalet Bakanlığı Adli Tıp Kurumu Kimyasal Tahliller İhtisas Dairesi başkanlığını üstlendi.
  • 1988-2005 yılları arasında İstanbul Üniversitesi Adli Tıp Enstitüsü'nün müdürlüğünü yürüttü ve Cerrahpaşa Tıp Fakültesi'nde öğretim üyeliği yaptı. Bu dönemde biyokimya, kriminalistik ve kriminoloji alanlarında lisans, yüksek lisans ve doktora dersleri verip tez danışmanlığı yaptı. 2009'a kadar öğretim üyeliğini sürdürdü.
  • 2005-2009 yılları arasında Hürriyet gazetesinin Pazar ekinde "Delil Avcısı" adlı sayfada 250 kadar gerçek suç öyküsü yayınladı.
  • 2005-2010 BM Uluslararası Uyuşturucu Kontrol Kurulu başkanlığı yaptı. 2017 yılında tekrar kurula seçilen Atasoy, görevini sürdürmektedir.
  • Kanal D'de yayınlanan Kanıt adlı eğlendirici-eğitici polisiye dizinin konsept ve hikâye danışmanlığı yaptı.
  • İki kez DAAD Alman Akademik Değişim, ayrıca NATO, EMBO, H. H. Humphrey başkanlık bursları aldı.
  • 2013 yılında rektör yardımcılığına başladığı Üsküdar Üniversitesi'nde birçok çalışma yapmaktadır.
  • Türkiye'de ve dünya üzerindeki diğer yabancı üniversitelerde dersler vermiş, misafir araştırmacı olarak çalışmıştır.[13]

Masumiyet Projesi[değiştir | kaynağı değiştir]

1992 yılında New York Üniversitesi Cordozo Hukuk Fakültesi öğretim üyeleri Peter Neufeld ile Barry Scheck'in girişimiyle Innocence Project ismiyle bir proje başlatılmıştır. 2003 yılında ise projenin, bir vakıf altında faaliyetleri yürütülmesine devam edilmiştir. ABD'de 2010'lu yılların sonuna kadar 265 kişi haksız mağduriyetlerinden kurtarılarak masum oldukları kanıtlanmıştır. Bunlardan 17 tanesi idam mahkumu idi.

Türkiye'de bu çalışma Masumiyet Projesi adı altında Prof. Dr. Sevil Atasoy tarafından Adli Tıp Kurumu'nda hayata geçirilmiştir. Ekip içinde değişimler ve Prof. Dr. Sevil Atasoy enstitü müdürlüğünden emekli olmasına rağmen proje sekteye uğramamıştır. Tamamen gönüllülük esasına göre çalışma yapılmaktadır.[14] Dünyanın belli noktalarında değişik ekipler tarafından uygulama yapılmaktadır. 2000'li yılların başında Türkiye'de yola çıkılan projede birçok kişi masum olduğu anlaşılarak salıverilmiştir.[15]

Uluslararası Uyuşturucu Kontrol Kurulu Üyeliği ve Başkanlığı[değiştir | kaynağı değiştir]

2005 yılında teklif üzerine Birleşmiş Milletler Uyuşturucu Üretiminde Tahminler Daimi Komisyonu üyeliğine adım atmış ve Uluslararası Uyuşturucu Kontrol Kurulu başkanlığı (2010) yapmıştır. Bu kurulun ilk Türk başkanı, dünyanın ikinci kadın başkanı olma unvanını elinde bulundurmaktadır.

Viyana merkezli kuruluş, uyuşturucu üretim ve tüketiminin engellenmesi, kanuni zeminin hazırlanması konusunda çalışmalar yapmaktadır. 2017 yılında 2. kez seçildiği kurulda üyeliğini devam ettirmiştir.[16] Kurula 3. kez seçilen Prof. Dr. Sevil Atasoy görevini 2027 yılına kadar sürdürecek.[17]

Aldığı Ödüller[değiştir | kaynağı değiştir]

İsmail Cem Ödülü, 2009, Muhabbet Kralı Programı

Yılın Bilim İnsanı Ödülü, TEGEV-Yapı Kredi, 2012, Türkiye'de, DNA delilleri ve kriminal laboratuvarların gelişmesine katkısı nedeniyle[18]

Polisiye Kitabı Emek Ödülü, 2015, Dünya Kitap Dergisi[19]

Gerçek Suç Dosyaları ve Bilimsel Çalışmalar Üzerine Yazdığı Kitapları[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Labirent, Adli Bilimlerin Gizemli Dünyası (Ekim 2006)
  • Bu Ayak İzi Senin Dr. Watson!, Gerçek Suç Öyküleriyle Adli Bilimler (Kasım 2007)
  • Karanlığa Yolculuk, Gerçek Suç Öyküleri ve Başka Karanlık İşler (Ocak 2010)
  • Her Çikolata Yenmez ve Başka Tatsız Öyküler (Şubat 2011)
  • Kusursuz Cinayet Yoktur, Kusursuza Yakın Olanlar Vardır (2012)
  • Yeraltındaki Melekler Yerüstündeki Şeytanlar (2013)
  • Acayip İşler (2015)
  • Züppe Kocanın Şarkıcı Karısı ve Başka Nahoş Gerçekler (2017)
  • Çürük Elmalar, Masum Mahkumlar (2019)
  • Cinayet Kokusu (2022)

Televizyon Programları[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Muhabbet Kralı, Özel Bölümler (2009)
  • Kanıt (2010-2013)
  • Suç ve Delil (2013)
  • Acayip İşler (2014)
  • Kanıt: Ateş Üstünde (2016)
  • Gel Zaman Git Zaman (2016-2017)
  • Sevil Atasoy'la People Dergisi Araştırıyor (2019-2020)

Akademik Çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]

Kitapları ve Katkıda Bulunduğu Kitaplar[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Uluslararası Sözleşmeler Kapsamında Talep Azaltma Stratejileri, 2021
  • 2020 World Drug Report International Narcotics Control Board, 2021
  • 2020 Annual Report on Precursors and chemicals frequently used in the illicit manufacture of narcotic drugs and psychotropic substances, 2021
  • Report of the International Narcotics Control Board, 2018-2019
  • Report of the International Narcotics Control Board 2017-2018

Yönettiği Lisansüstü Tezleri[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Yalnız Kurt Saldırıları: Tek Aktörlü Terörizmin Adli Psikoloji ve Adli Bilimler Açısından İncelenmesi, 2021.
  • Anti-THC FAB Fragmanının Psikoaktif Bileşik THC'nin Metaboliti THC-COOH'ye Olan Affinitesinin Arttırılması için Moleküler Dinamik, 2020.
  • Cinsel Dokunulmazlığa Karşı Suçların Delillendirilmesinde Adli Ebelerin Rolü: Türkiye’ye Özgü Bir Model Önerisi, 2019.
  • Sağlıkta Şiddet Suçunun Önlenmesinde, Öfke Kontrolü Yönünden Hemşire ve Ebelerin Rolü, 2019.
  • İstanbul'da Adli Bilimler Açısından Önemli Ergin Calliphoridae Türlerinin DNA Temelli Yöntemlerle Belirlenmesi, 2019.
  • Türkiye’deki Özel Güvenlik Hizmetlerinin Amerika Birleşik Devletleri ve Avrupa Birliği Ülkelerindeki Uygulama Örnekleri İle Karşılaştırılması, 2019.
  • Ceza Yargılamasında İsnadın İspatında Delillerin Önemi, 2019.

Bilimsel Üyelikleri[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Colloquia Antiqua Dergisi Danışma Kurulu Üyeliği, 2021
  • Üsküdar Üniversitesi Bilim Kurulu Başkanı, 2020
  • Amerikan Adli Bilimler Akademisi, 2004

Kongre ve Konferanslara Katılımı[değiştir | kaynağı değiştir]

  • 2021 AAFS Annual Scientific Meeting, 2021
  • 2021 Annual Scientific Meeting, 2021
  • Meeting of American Academy of Forensic Sciences, 2019
  • 71. American Academy of Forensic Science, 2019
  • 70th Annual Meeting of American Academy of Forensic Sciences (AAFS), 2019
  • 8th European Academy of Forensic Science, 2018
  • 15. Adli Bilimler Kongresi, 2018

Yayınları[değiştir | kaynağı değiştir]

  • Illicit Drug Abuse in The Marmara Region of Turkey, 1988, Forensic Science International, Volume 38, Issues 1-2, Sayfa 75-81[20]
  • Response to Intradermal Injection of Monosodium Urate Crystals in Behçet's Syndrome, 1991, Annals of the Rheumatic Diseases, Sayfa 634-636[21]
  • Postgraduate Forensic Science Education in Turkey, 1996, Cilt 41, Sayı 2, 3 Sayfa[22]
  • Polymorphism of conventional genetic markers and HLA system in Turkey, 1997, Anthrop. Anz., Sayfa 55-61[23]
  • Genetic variation at five STR loci in subpopulations living in Turkey, 1997, International Journal of Legal Medicine, Sayfa 170-172[24]
  • Gamma Vinyl Gaba Potentiates the Severity of Naloxone Precipitated Abstinence Signs in Morphine-Depent Rats, 1998, Cilt 38, Sayı 1, Sayfa 45-51[25]
  • Graduate Police Education in Turkey; 10 Years of Experience, 2001, Problems of Forensic Sciences, Cilt 47, Sayfa 161-164[26]
  • Allele Frequencies for Three STR Loci in Turkish Population of Kosovo, 2002, Journal of Forensic Sciences, Cilt 47, Sayı 4, 2 Sayfa [27]
  • Allele Frequencies for 10 STR Loci in Istanbul (Turkey) Population, 2002, Journal of Forensic Sciences, Cilt 47, Sayı 4, 2 Sayfa[28]
  • D1S80 Polymorphism in Istanbul (Turkey), 2002, Journal of Forensic Sciences, Cilt 47, Sayı 4, 1 Sayfa[29]
  • Drug impaired driving detection: The recognition expert approach, 2003, Forensic Science International, 3. Avrupa -Adli Bilimler Akademisi Kongresi, Volume: 136[30]
  • DNA Analizi Bölümü, Forensic Science International, 2003, Cilt 136, Ek 1, Sayfa 31-69[31]
  • Excavating Y-chromosome haplotype strata in Anatolia, 2003, Human Genetics, Sayfa 127-148[32]
  • The Use of DNA Microsatellite Loci for “Caretta Caretta” Identification, 2007, Journal of Environmental Science and Health, Part A, Cilt 41, Sayı 9, Sayfa 1981-1987[33]
  • Differential Y‐chromosome Anatolian Influences on the Greek and Cretan Neolithic, 2008, Annuals of Human Genetics[34]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ a b "Geçmişin izinde, delil peşinde". 9 Mayıs 2021. 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ a b "Milliyet - 21 Mayıs 1972 - MİLLİYET GAZETE ARŞİVİ". gazetearsivi.milliyet.com.tr. 5 Eylül 2010 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  3. ^ "Adli Tıp'ın babası Prof. Gök öldü". www.hurriyet.com.tr. 21 Ekim 2002. 18 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Ocak 2024. 
  4. ^ a b "Geçmişin İzinde, Delil Peşinde". 9 Mayıs 2021. 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  5. ^ "Sevil Atasoy, Röoprtajı". 6 Mart 2021. 7 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  6. ^ "Prof.Dr. Sevil Atasoy, Üsküdar Üniversitesi Rektör Yardımcısı oldu". Üsküdar Üniversitesi. 26 Kasım 2014. 13 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2017. 
  7. ^ "Alaeddin Akçasu'nun Atasoy'a tavsiyesi". 24 Mart 2020. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  8. ^ a b "Adli Tıp Kurumu Tarihçesi". 17 Mayıs 2021. 17 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  9. ^ "Milliyet - 2 Kasım 1971 - MİLLİYET GAZETE ARŞİVİ". gazetearsivi.milliyet.com.tr. 28 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ "Sevil Atasoy Yeniden Ekranlarda". Üsküdar Üniversitesi. 10 Ekim 2019. 24 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  11. ^ "Akademik Kadro - Üsküdar Üniversitesi". 25 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Haziran 2020. 
  12. ^ "Prof. Dr. Sevil Atasoy Üsküdar Üniversitesi'nde - En Son Haberler - Milliyet". Milliyet. Erişim tarihi: 27 Haziran 2020. 
  13. ^ "Özgeçmişi". 25 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  14. ^ "Masumiyeti Kanıtlanıncaya Kadar Suçlu Sempozyumu". 14 Mart 2018. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  15. ^ "Masumiyet Projesi, Sevil Atasoy röportaj". 22 Ağustos 2010. 12 Mart 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  16. ^ "Prof. Dr. Atasoy, 2. Kez BM Uluslararası Uyuşturucu Kontrol Kurulunda - Haber". Haberler.com. Erişim tarihi: 27 Haziran 2020. 
  17. ^ "Sevil Atasoy kurula yeniden seçildi". 22 Nisan 2021. 24 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  18. ^ "Yılın Bilim İnsanı, Sevil Atasoy". 15 Mart 2012. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  19. ^ "Sevil Atasoy'a Polisiye Ödülü". 21 Ocak 2016. 27 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  20. ^ Illicit drug abuse in the Marmara Region of Turkey (İngilizce). 1988. ss. 75-81. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  21. ^ Response to intradermal injection of monosodium urate crystals in Behçet's syndrome (PDF). 1991. ss. 634-636. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  22. ^ Postgraduate Forensic Science Education in Turkey. 1996. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  23. ^ Polymorphism of conventional genetic markers and HLA system in Turkey. 1997. ss. 55-61. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  24. ^ Genetic variation at five STR loci in subpopulations living in Turkey. 1997. ss. 170-172. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  25. ^ GAMMA-VINYL-GABA POTENTIATES THE SEVERITY OF NALOXONE-PRECIPITATED ABSTINENCE SIGNS IN MORPHINE-DEPENDENT RATS. 1998. ss. 45-51. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  26. ^ GRADUATE POLICE EDUCATION IN TURKEY: 10 YEARS OF EXPERIENCE (PDF). 2001. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  27. ^ Allele Frequencies for Three STR Loci in Turkish Population of Kosovo (İngilizce). 2002. s. 2. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  28. ^ Allele Frequencies for 10 STR Loci in Istanbul (Turkey) Population (İngilizce). 2002. s. 2. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  29. ^ D1S80 Polymorphism in Istanbul (Turkey (İngilizce). 2002. s. 1. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  30. ^ Drug impaired driving detection: The recognition expert approach. 2003. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  31. ^ DNA Analysis (İngilizce). 2003. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  32. ^ Excavating Y-chromosome haplotype strata in Anatolia. 2003. ss. 127-148. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  33. ^ The Use of DNA Microsatellite Loci for “Caretta Caretta” Identification. 2007. ss. 1981-1987. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 
  34. ^ Differential Y‐chromosome Anatolian Influences on the Greek and Cretan Neolithic (İngilizce). 2008. 17 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2021. 

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]