Selma Emiroğlu
Selma Emiroğlu Aykan | |
|---|---|
| Doğum | 1928 İstanbul, Türkiye |
| Ölüm | 2011 Berlin, Almanya |
| Milliyet | Türk |
| Diğer ad(lar)ı | Selma Gürel |
| Eğitim | Bağlarbaşı Kız Koleji İstanbul Konservatuvarı Şan Bölümü |
| Meslek | Karikatürist |
| Tanınma nedeni | Türkiye'de Cumhuriyet tarihinin ilk kadın karikatürcüsü |
| Akraba(lar) | Yalçın Emiroğlu (kardeşi)[1] |
Selma Emiroğlu Aykan (1928, İstanbul - 2011, Berlin), Türk karikatürcü, operacı, şan pedagogu.
İstanbul Operası solistlerindendir. Müzik öğrenimine başlamadan önce genç yaşında Cemal Nadir'in çıkardığı Amcabey dergisinde çizim yaparak karikatürcülüğe başladı. Çizimlerinde "Selma Gürel" adını kullandı. Amcabey'den sonra sekiz yıl Doğan Kardeş dergisi için kapak ve çizgi roman çizdi; bu dergideki çizimleri ile tanındı.[2][3] Türkiye'de "cumhuriyet tarihinin ilk kadın karikatüristi" olarak bilinir.
Yaşamı[değiştir | kaynağı değiştir]
1928 yılında İstanbul'da doğdu. Küçük yaşta çizim yapmaya başladı. 1940 yılında annesinin çizimlerini o yıllarda Amcabey dergisini çıkarmakta olan Cemal Nadir'e göndermesinden sonra onun çırağı ve manevi kızı oldu.[2] İlk bant karikatürü ‘Şairin Gözyaşları’nı 1943 yılında "Amcabey" dergisinde yayınlandı. Semih Balcıoğlu ile birlikte dergide en etkili genç karikatürcüler arasında yer aldı.[4]
Eğitimine Bağlarbaşı Kız Koleji'nde devam etti. Bu okuldan mezun olduktan sonra İstanbul Konservatuvarı'nda opera eğitimi aldı.[4]
Amcabey kapandıktan sonra çocuk dergisi Doğan Kardeş için çizmeye başladı. Ön ve arka kapaklarını çizdiği Doğan Kardeş dergisi için 1945 yılında yarattığı "Kara Kedi Çetesi büyük ilgi gördü;[5] serinin Kara Kedi, Pamuk ve Sarman adlı karakterleri çok sevildi. Genç karikatürist basında "harika çocuk" olarak tanındı.[2] Daha sonra "Türkiye'nin ilk kadın karikatüristi olarak anıldı. 1947 yılında Cin ile Can ve Mercan Balığının Serüvenleri, 1948'de Oya'nın Hikayesi, 1949'da çoğunu La Fontaine'in eserlerinden esinlendiğ Tavşan Kardeşin Sofrası, Böceklerin Oyunu, Tırtılın Hikayesi ve Zenci ile Maymun başlıklı çizgiromanları hazırladı.[6]
Doğan Kardeş’ten sonra Tef ve Akbaba'da, aile-çocuk, gericilik, sosyal politika ve gündelik konularla ilgili karikatürler çizdi. 1946 yılı sonlarında Cemal Nadir kendisine Amcabey çizgi roman tiplemesini ölümünden sonra kendisinin devam ettirmesini teklif etti ancak bu teklifi reddetti.[4] 1949 tarihinde Kara Kedi Çetesinin Dönüşü başlığıyla yeniden Doğan Kardeş'te yayımlanan Kara Kedi Çetesi serisini yayınlamaya başladı.
Müzik öğrenimin tamamladıktan sonra İstanbul Şehir Korosu'nda yer aldı. Evlenip "Aykan" soyadını aldı.[2] 1960 yılında yeni kurulan İstanbul Operası sahnesinde La Traviata operasında başrol üstlendi. 1963 yılında eşiyle birlikte Almanya’ya yerleşti. İki yıl boyunca Doğan Kardeş'e çizimlerini gönderen Emiroğlu, daha sonra müzik kariyerine ağırlık verdi. Bir sahne deneyimi sırasında sesini yitirdi. Bir ses uzmanı olarak opera şarkıcısı adaylarına ders verdi.
1999 yılında Ankara Karikatür Festivali'nde ödül aldı.[7] 2001 yılında Shneidertempel Sanat Merkezi'nde retrospektif niteliğinde bir sergi açtı.[8][9] 2011 yılında Berlin'de öldü.[2]
Ödülleri[değiştir | kaynağı değiştir]
- 1999 Ankara Karikatür Vakfı, Onur Armağanı
- 2001 Ankara Karikatür Vakfı, Yılın Karikatürcüsü[10]
- 2005 Kapadokya Ürgüp Karikatür Yarışması, Birincilik Ödülü
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Okyay, Sevin (10 Ocak 2015). "Kapaklarda kalmış çocukluk". ON8 Kitap. 12 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Haziran 2022.
- ^ a b c d e "Meşhur Olan Kardeşlerimizi Tanıtıyoruz :Selma Emiroğlu". 15 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2021.
- ^ "Selma Emiroğlu". Bursa.com sitesi. 13 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2022.
- ^ a b c Çetin, Şule. "mizah Edebiyatımıza Katkısı Bakımından Amcabey Dergisi" (PDF). Đstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü yüksek lisans tezi 2010. 4 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 3 Nisan 2021.
- ^ Özyurt, Fatih (12 Nisan 2015). "Kara Kedilerin Ablası: Selma Emiroğlu". Gazete Bilkent. 9 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2022.
- ^ "Selma Emiroğlu". Bursa.com sitesi (Bursa Ansiklopedisi). 13 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2021.
- ^ "Selma Emiroğlu ile Söyleşi". Izelrozental.com sitesi, Aralık 2001. 1 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2021.
- ^ "Sergilerimiz". Schneidertempel.org sitesi. 20 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2021.
- ^ "Çizgisel / Tınısal bir sergi". Yenisafak.com,13 Aralık 2001. 22 Şubat 2002 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2021.
- ^ "Yılın çizeri Emiroğlu". Radikal gazetesi, 12 Şubat 2001. 18 Nisan 2001 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Nisan 2021.