Salisbury sayfasının kaynağını görüntüle

{{Kaynaksız|tarih=Temmuz 2024}}
{{Yerleşim bilgi kutusu
| ad         = Salisbury
| yerli_ad   = 
| resmi_ad   = City of New Sarum
| diğer_ad   = 
| takma_ad   = 
| slogan     = 
| görüntü           = Salisbury Cathedral from Old George Mall.jpg
| görüntü_boyutu    = 270px
| görüntü_açıklaması= Salisbury Katedrali
| harita            = 
| harita_boyutu     = 
| harita_açıklaması = 
| bayrak            = 
| bayrak_boyutu     = 
| damga             = 
| damga_boyutu      = 
| arma              = 
| arma_boyutu       = 
| altbölüm_türü     = [[Ülkeler listesi|Ülke]]
| altbölüm_adı      = {{bayraksimge|Birleşik Krallık}} [[Birleşik Krallık]]
| altbölüm_türü2    = Kurucu Ülke
| altbölüm_adı2     = {{bayraksimge|İngiltere}} [[İngiltere]]
| altbölüm_türü3    = [[İngiltere'nin bölgeleri|Bölge]]
| altbölüm_adı3     = [[Güney Doğu İngiltere]]
| altbölüm_türü4    = [[İngiltere'nin kontlukları|Kontluk]]
| altbölüm_adı4     = [[Wiltshire]]
| kuruluş_sıfatı    = 
| kuruluş_tarihi    = 
| önder_türü      = 
| önder_adı       = 
| önder_parti     = 
| önder_türü1     = 
| önder_adı1      = 
| önder_parti1    = 
| yüz_ölçümü_toplam_km2 =  
| yüz_ölçümü_su_km2     = 
| nüfus_as_of     =  2011
| nüfus_not       =  
| nüfus_urban     = 
| nüfus_toplam    =  40,302
| nüfus_yoğunluğu_km2       = 
| nüfus_yoğunluğu_urban_km2 = 
| nüfus_yoğunluğu_metro_km2 = 
| nüfus_metro     = 
 | zaman_dilimi                 = [[Batı Avrupa Saati|BAS]]
 | utc_offset                   = ±00.00
 | zaman_dilimi_DST             = [[Batı Avrupa Yaz Saati|BAYS]]
 | utc_offset_DST               = +01.00
|latd=50 |latm=49 |lats= |latNS=N
|longd=1 |longm=05 |longs= |longEW=W
| rakım_m       = 
| posta_kodu    = SR1, SR2
| alan_kodu     = 
| website       = [http://www.salisbury.gov.uk http://www.salisbury.gov.uk]
|yerleşim_türü=[[Şehir]]}}
'''Salisbury''', [[Birleşik Krallık]]'ta, [[İngiltere]] ülkesinde [[Güney Batı İngiltere|Güney Batı]] bölgesinde 2009'da "tek-seviyeli yerel idare" statüsü verilen '''Wiltshire''' kontluğuna bağlıdır ve bu kontluk içinde bir ''şehir mahallesi (urban parish)'' statülü, yetkileri çok sınırlı ama "Salisbury Şehri Yerel İdaresi" adı taşıyan bir ikincil bir yerel idare statüsü bulunmaktadır. Salisbury [[Orta Çağ]]'dan kalma eski bir katedrali olması dolayısıyla şehir statüsü taşımaktadır.

Salisbury bazen '''Yeni Sarum Şehri''' olarak da anılır ve böylece 1220 tarihinde yeni şehrinin, kuzeyinde bir tepeden bulunan eski orijinal yerleşke olan antik ''Eski Sarum'' şehrinden ayrılarak kurulmuş olduğuna da atıf yapılmıştır. 
 
Şehir Wiltshire kontluğunun güneydoğusunda bulunan ve büyük ve çok düz olan Salisbury ovasının kenar tepelerine yakın konumlanmıştır. Yerleşke 5 değişik akarsunun birleştiği bir mevkide kurulmuştur. Bunlardan Nadder, Ebble, Wylye, Bourne ve beşinci akarsu olan [[Avon Nehri]]'nin kollarıdır. Ama bu Avon Nehri, Yukarı Avon, Warwickshire Avon veya Shakespeare'in Avon adıyla da anılan İngiltere'de Bristol'de denize karışan Avon Nehrinden farklıdır ve bu Avon İngiltere'nin güney sahilinde Dorset Kontluğunda Christchurch'te denize kavuşur.

== Tarihçe ==
Günümüzdeki Salisbury şehri 1220'de kurulmaya başlanmıştır. Daha önceki yerleşke "Eski Sarum" idi ve bu şehir büyük düz ovayı kontrol eden ve savunması kolay olan bir tepe üzerinde kurulmuş ve antik Romalılar tarafından "Sorviodunum" adı ile yaşamına devam etmiş ve sonra Saksonlar geldiğinde ismi "Searesbyrig" olarak anılmaya başlamıştı. Bu eski tepe şehrine 1075'te bir katedral yapılıp onun yerine 1120'de daha büyük bir katedral yapılmıştı. Fakat katedral papazları ve eski şehir idarecileri büyük bir ihtilaf durumundaydılar. 1220'de hem papazlar ovanın bir kenarında "Yeni Sarum" şehrini kurmaya karar verdiler. Richard Poole adlı piskoposun idaresinde papazlar, çeşitli mitlere göre bazı ilahi göstergelere dayanarak, Avon Nehri kıyısında bir merada yer seçtiler. Kurdukları kasaba birbirine dikine kesişen sokaklar ve dikdörtgen şekilde bina inşa etme parsellerinden oluşmakta idi. Papazlar aynı zamanda çok büyük bir katedral inşa etmeye koyuldular.

Katedralin ana binası 38 yılında bitirildi ve Orta Çağ sonlarına doğru gelişen İngiliz katedral mimarisinin bir şaheseri oldu. Sonradan bu binaya çok yüksek ve ince, 120 metre yüksekliği olan kilise kulesi de İngiltere'nin en yüksek kilise kulesi olarak da bina edildi. Şehir de başarılı olup büyük bir nüfus çekmeye başladı. 14. yüzyılda Wiltshire kontluğunun en büyük yerleşkesi oldu. Dört ana kapısı olan şehir surları 14. yüzyılda şehrin etrafına inşa edildi.

Salisbury şehri birkaç önemli tarihi olaya sahne oldu. 1289'da [[İskoçya Krallığı]] görevine meşru varış, Norveç Kralı'nın ve karısı olan İskoç Kralı Alexander'ın kızının, kız çocukları Margaret idi. İngiltere Kralı I. Edward ile İskoçya'da gerçek iktidar naipler komitesi ve Robert Bruce Salisbury'de görüşüp İskoç tahtına kimin geçeceği hakkında bir anlaşma imzaladılar.

1583'te İngiliz Kralı [[III. Richard]] aleyhinde bir isyan çıkaran 2. Buckingham Dükü Henry Stafford yakalandı ve Salisbury'de başı kesilerek idam edildi. İdam edildiği eski "Bull's Head Pub" yerine inşa edilen büyük dükkâna idam edilen Buckingham Dükü'nün hayaletinin zaman zaman indiği Salisbury'de dolaşan bir söylenti olmuştur.

1688'de İngiliz kralı olan [[II. James (İngiltere kralı)|II. James]] Katolikliği tutan politikaları ile İngiliz ileri gelenlerini kızdırdı ve Hollanda'da hüküm süren damadı Oranjli William Flemenk orduları ile İngiltere'ye çıkıp krallığı eline almaya karar verdi. II. James buna direnmek için ordusunu Salisbury'de topladı. Ama komutanlarının moralleri ve hatta Kralın yakınlarının moralleri çok düşük olduğu için ordunun idarecileri bile şehirden ayrılmaya başladılar. Kral da direnişin imkânsız olduğunu anladı. Salisbury'deki bu fiyasko sonunda İngiltere'nin idaresi Oranjli William ile karısı Mary'nin eline geçti ama İngiliz tarihçileri 1689'da İngiltere'nin yabancı Flemenk orduları tarafından işgal edilip meşru kralın tahttan indirilmesine "Şanlı Devrim (Glorious Revolution)" adı verip adanın işgal edilme gerçeğini açıklamamaya çalışırlar.

== Kardeş şehirler ==
Salisbury'nin şu şehirlerle resmî [[kardeş şehir]] antlaşmaları vardır:

{{Kardeş şehir|Saintes|Fransa}} 1990<br />
{{Kardeş şehir|Xanten|Almanya}} 2006<br />
{{Kardeş şehir|Salisbury, Kuzey Karolina|Amerika Birleşik Devletleri}}<br />
{{Kardeş şehir|Salisbury, Maryland|Amerika Birleşik Devletleri}}<br />
 
== Resimler ==
<gallery>
Dosya:Salisbury by 03.JPG
Dosya:Kings House Salisbury Museum.jpg|"Kings House" Salisbury Müzesi
Dosya:Salisbury by 02.JPG
Dosya:Salisbury Market 20040724.jpg|"Poultry Cross" - Salisbury çarşısında 15. yzy yarı kapalı tavuk satış binası
Dosya:Salisbury High Street 20040724.jpg|"High Street" Salisbury merkezindeki çarşı sokağı
</gallery>

== Dış bağlantılar ==
{{commons}}

* {{DMOZ|/Regional/Europe/United_Kingdom/England/Wiltshire/Salisbury]}} {{İng}}
* {{Vikigezgin|Salisbury (Wiltshire) |Salisbury]}} {{İng}}
* [http://www.visitwiltshire.co.uk/salisbury/home Resmi turizm kilavuzu]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110203042116/http://www.visitwiltshire.co.uk/salisbury/home |tarih=3 Şubat 2011 }} {{İng}}
* [http://www.bbc.co.uk/wiltshire/content/image_galleries/historic_salisbury_photos_gallery1.shtml BBC websitesinde eski Salisbury fotolari]{{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20100824154301/http://www.bbc.co.uk/wiltshire/content/image_galleries/historic_salisbury_photos_gallery1.shtml |tarih=24 Ağustos 2010 }} {{İng}}

{{Birleşik Krallık şehirleri}}

<!--İnterviki--->

{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:İngiltere'deki şehirler]]
[[Kategori:Wiltshire]]
[[Kategori:Salisbury| ]]
[[Kategori:Wiltshire'daki civil parishler]]