Rusya imparatoru sayfasının kaynağını görüntüle

{{Eski monarşi bilgi kutusu
| kraliyet_başlığı  = imparator
| border            = imperial
| ülke              = [[Rusya]]
| nişan             = Imperial Standard of the Emperor of Russia (1858–1917).svg
| nişanboyutu       = 
| nişanaçıklama     = İmparatorluk bayrağı
| resim             = Nicholas II of Russia in his coronation robe.jpg
| açıklama          = '''Son imparator''': [[II. Nikolay]] <br> 1 Kasım 1894 - 15 Mart 1917
| ilk_hükümdar      = [[I. Petro]]
| son_hükümdar      = [[II. Nikolay]]
| unvan             = 
| konum             = [[Moskova Kremlini]] <br> [[Kışlık Saray]] <br> [[Petergof Sarayı]] <br> [[Katerina Sarayı]]
|atayan             = [[Irsî monarşi]]
| başlangıç         = 2 Kasım 1721
| son               = 15 Mart 1917
| talip             = 
}}

'''Tüm Rusya'nın imparatoru ve otokratı'''<ref>{{kitap kaynağı |soyadı1=Ferro |ad1=Marc |başlık=Nicholas II: Last of the Tsars |tarih=1995 |yayıncı=Oxford University Press |isbn=978-0-19-509382-7 |sayfa=36 |url=https://books.google.com/books?id=5k4adFOv4tAC |dil=İngilizce |erişim-tarihi=26 Ağustos 2024 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20240407091937/https://books.google.com/books?id=5k4adFOv4tAC |arşivtarihi=7 Nisan 2024 |ölüurl=hayır }}</ref> ({{dil|ru|Император и Самодержец Всероссийский}}) 1721'den 1917'ye kadar [[Rusya]] hükümdarının resmi ünvanıydı.<ref>{{kitap kaynağı |soyadı1=Stone |ad1=Bailey |başlık=The Anatomy of Revolution Revisited: A Comparative Analysis of England, France, and Russia |tarih=2014 |yayıncı=Cambridge University Press |isbn=978-1-107-04572-9 |sayfa=65 |url=https://books.google.com/books?id=MRXrAQAAQBAJ |dil=İngilizce}}</ref>

Ünvan, Rusya'nın [[Büyük Kuzey Savaşı]]'ndaki (1700–1721) zaferiyle bağlantılı olarak ortaya çıkmıştır ve Avrupa'da kabul edilen unvan sistemine uyarlanmış bir şekilde kullanılmaya başlanmıştır. Önceki "Tüm Rusya'nın çarı ve büyük prensi" ünvanının ardılıdır. Ayrıca [[çar]] (veya "''[[çaritsa]]''") ünvanı, monarşi 1917'de kaldırılıncaya kadar halk arasında imparator (veya imparatoriçe) için kullanılmaya devam etmiştir.

== Ünvan ==
[[1906 Rus Anayasası|''Rus İmparatorluğu Temel Kanunları'']]'nın ilk maddesi, "Tüm Rusya'nın imparatoru, mutlak hükümdardır. Onun yüce otoritesine sadece korkudan değil, aynı zamanda vicdanen de itaat etmeyi [[Tanrı]]'nın kendisi emreder" şeklindedir.<ref>[http://www.imperialhouse.ru/en/dynastyhistory/dinzak1/441.html "Chapter One On the Essence of Supreme Sovereign Power, Article 7."] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20180905065434/http://www.imperialhouse.ru/en/dynastyhistory/dinzak1/441.html |tarih=5 Eylül 2018 }}, ''Russian Imperial House: Official site of the Romanov Dynasty''. Erişim tarihi: 26 Haziran 2019.</ref>

20. yüzyılda imparatorun tam unvanı (''Temel Kanunlar''{{'}}ın 37. maddesi) şu şekildeydi:
{{Quotation|
Tanrı'nın Lütfu ile, [[Moskova]], [[Kiev]], [[Vladimir, Rusya|Vladimir]], [[Novgorod]]; [[Kazan Hanlığı|Kazan çarı]], [[Astrahan|Astrahan çarı]], Polonya çarı, [[Sibirya|Sibirya çarı]], [[Tavrida Guberniyası|Tavrida Guberniyası çarı]], [[Gürcistan|Gürcistan çarı]]; [[Pskov]] lordu ve [[Smolensk]], [[Litvanya]], Volinya, Podolya, Finlandiya büyük prensi; Estland, Livland, Courland, Semigalia, Samogitya, Belostok, Karelya, Tver, Yugra, Perm, Vyatka, Bolgar ve diğerlerinin prensi; Nijniy Novgorod, [[Çernihiv]], Ryazan, Polotsk, Rostov, [[Yaroslavl]], Beloozero, Udorya, Obdorya, Kondia, Vitebsk, Mstislav ve kuzey ülkelerinin tümünün lordu ve büyük prensi; [[İberya]], Kartli ve Kabardiya topraklarının ve Ermeni eyaletlerinin lordu; Çerkes ve Dağlı prenslerin ve diğerlerinin hükümdarı; [[Türkistan]] lordu; [[Norveç Krallığı|Norveç]]'in varisi; Schleswig-Holstein, Stormarn, Dithmarschen ve Oldenburg dükü ve diğerleri.<ref>[http://www.imperialhouse.ru/en/dynastyhistory/dinzak1/446.html "On the Title of His Imperial Majesty and the State Coat of Arms"] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20180809122911/http://www.imperialhouse.ru/en/dynastyhistory/dinzak1/446.html |tarih=9 Ağustos 2018 }}, ''Russian Imperial House: Official site of the Romanov Dynasty''. Retrieved 26 June 2019.</ref>}}

== Tarihçe ==
I. Petro, Rusya'nın Avrupa'daki devletler sistemi içindeki konumunu güvence altına almayı ve özellikle [[Kutsal Roma imparatoru]]'na denk bir ünvan oluşturmak istedi.<ref name="madariaga">{{kitap kaynağı |soyadı1=Madariaga |ad1=Isabel de |başlık=Politics and culture in eighteenth-century Russia: collected essays |tarih=2014 |yayıncı=Routledge |yer=Abingdon, Oxon |isbn=9781317881902 |sayfalar=25-32}}</ref> [[Poltova Muharebesi]]'ndeki zaferinin ardından [[I. Petro]], imparator ünvanı meselesini Viyana mahkemesine taşıdı.<ref name="madariaga"/> 1717'de I. Petro, imparator unvanını kullanma hakkı olduğunu savunarak bu iddiasını, [[I. Maximilian (Kutsal Roma imparatoru)|I. Maximilian]]'ın [[III. Vasili]]'ye gönderdiği mektuba dayandırdı.<ref>{{kitap kaynağı |soyadı1=Massie |ad1=Robert K. |başlık=Peter the Great: His Life and World |tarih=1991 |yayıncı=Wings Books |isbn=978-0-517-06483-2 |url=https://books.google.com/books?id=BG_ZAAAAMAAJ&q=peter%20the%20great:%20his%20life%20and%20world |dil=İngilizce |erişim-tarihi=26 Ağustos 2024 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20231007030443/https://books.google.com/books?id=BG_ZAAAAMAAJ&q=peter%20the%20great:%20his%20life%20and%20world |arşivtarihi=7 Ekim 2023 |ölüurl=hayır }}</ref>

Bütün Rusya'nın imparatoru unvanı, [[Büyük Kuzey Savaşı]]'ndaki zaferinden ve Eylül 1721'de [[Nystad Antlaşması]]'nın imzalanmasından sonra, I. Petro imparator ünvanını aldı. [[Yönetim Senatosu]] ve Sinod tarafından ünvan tescillendi ve kullanılmaya başlandı.

== İmparatorların listesi ==
{{Ana|Rus hükümdarları listesi}}
{{Succession table monarch
|name1       = '''[[Dosya:Imperial Monogram of Tsar Peter I "The Great" of Russia, Variant 3.svg|20px]]<br>[[I. Petro]]'''
|nickname1   = Пётр Вели́кий<br>Büyük Petro
|native1     =
|life1       = 9 Haziran 1672<br>—<br>8 Şubat 1725
|reignstart1 = {{küçük|'''çar olarak''':}}<br>2 Haziran 1682<br>{{küçük|'''imparator olarak''':}}<br>2 Kasım 1721
|reignend1   = 8 Şubat 1725
|notes1      = İmparator ünvanını oluşturdu
|family1     = [[Romanov Hanedanı|Romanov]]
|image1      = Peter I by Kneller.jpg
|alt1        =
|name2       = '''[[Dosya:Imperial Monogram of Empress Catherine I of Russia.svg|20px]]<br>[[I. Katerina]]'''
|nickname2   = Екатери́на I Алексе́евна
|native2     =
|life2       = 15 Nisan 1684<br>—<br>17 Mayıs 1727
|reignstart2 = 8 Şubat 1725
|reignend2   = 17 Mayıs 1727
|notes2      = I. Petro'nun eşi
|family2     = {{ill|House of Skavronsky|ru|Скавронские|lt=Skavronsky}} (doğuştan)<br>[[Romanov Hanedanı|Romanov]] (evlilik ile)
|image2      = Catherine I of Russia.jpg
|alt2        =
|name3       = '''[[Dosya:Imperial Monogram of Tsar Peter II of Russia.svg|20px]]<br>[[II. Petro]]'''
|nickname3   = Пётр II Алексеевич
|native3     =
|life3       = 23 Ekim 1715<br>—<br>30 Ocak 1730
|reignstart3 = 18 Mayıs 1727
|reignend3   = 30 Ocak 1730
|notes3      =  
|family3     = [[Romanov Hanedanı|Romanov]]
|image3      = Petr II by J.Ludden (1728, Russian museum) detail.jpg
|alt3        =
|name4       = '''[[Dosya:Imperial Monogram of Empress Anna of Russia.svg|20px]]<br>[[Anna İvanovna]]'''
|nickname4   = Анна Иоанновна
|native4     =
|life4       = 7 Şubat 1693<br>—<br>28 Ekim 1740
|reignstart4 = 15 Şubat 1730
|reignend4   = 28 Ekim 1740
|notes4      = [[V. İvan]]'ın kızı
|family4     = [[Romanov Hanedanı|Romanov]]
|image4      = Coronation portrait of Anna of Russia (priv.coll.).jpg
|alt4        =
|name6       = '''[[Dosya:Imperial Monogram of Tsar Ivan VI of Russia.svg|20px]]<br>[[VI. İvan]]'''
|nickname6   = Иван VI
|native6     =
|life6       = 23 Ağustos 1740<br>—<br>16 Temmuz 1764
|reignstart6 = 28 Ekim 1740
|reignend6   = 6 Aralık 1741
|notes6      = V. İvan'ın büyük torunu<br>Bebekken tahttan indirildi, hapsedildi ve öldürüldü
|family6     = Mecklenburg-Brunswick-Romanov
|image6      = Ivan VI Antonovich (Oranienbaum).jpg
|alt6        =
|name7       = '''[[Dosya:Imperial Monogram of Empress Elizabeth I of Russia.svg|20px]]<br>[[Yelizaveta]]'''
|nickname7   = Елизаве́та
|native7     =
|life7       = 29 Aralık 1709<br>—<br>5 Ocak 1762
|reignstart7 = 6 Aralık 1741
|reignend7   = 5 Ocak 1762
|notes7      = I. Petro ve I. Katerina'nın kızı
|family7     = [[Romanov Hanedanı|Romanov]]
|image7      = Elizabeth of Russia by Louis Tocque (1756).jpeg
|alt7        =
|name8       = '''[[Dosya:Imperial Monogram of Tsar Peter III of Russia.svg|20px]]<br>[[III. Petro]]'''
|nickname8   = Пётр III Фёдорович
|native8     =
|life8       = 21 Şubat 1728<br>—<br>17 Temmuz 1762
|reignstart8 = 9 Ocak 1762
|reignend8   = 9 Temmuz 1762
|notes8      = I. Petro'nun torunu <br> Öldürüldü
|family8     = [[Romanov Hanedanı|Holstein-Gottorp-Romanov]]
|image8      = Peter III by anonymous (1762, Hermitage).jpg
|alt8        =
|name9       = '''[[Dosya:Imperial Monogram Of Empress Catherine The Great Of Russia.svg|20px]]<br>[[II. Katerina]]'''
|nickname9   = Екатерина Алексеевна<br>Catherine the Great
|native9     =
|life9       = 2 Mayıs 1729<br>—<br>17 Kasım 1796
|reignstart9 = 9 Temmuz 1762
|reignend9   = 17 Kasım 1796
|notes9      = III. Petro'nun eşi
|family9     = [[Ascania Hanedanı|Ascania]] (doğuştan)<br>[[Romanov Hanedanı|Holstein-Gottorp-Romanov]] (evlilik ile)
|image9      = Catherine II by V.Eriksen (1778-9, David Coll., Denmark).jpg
|alt9        =
|name10       = '''[[Dosya:Imperial Monogram of Tsar Paul I of Russia.svg|20px]]<br>[[I. Pavel (Rusya)|I. Pavel]]'''
|nickname10   = Па́вел I Петро́вич
|native10     =
|life10       = 1 Ekim 1754<br>—<br>23 Mart 1801
|reignstart10 = 17 Kasım 1796
|reignend10   = 23 Mart 1801
|notes10      = III. Petro ve II. Katerina'nın oğlu<br>Suikast sonucu öldürüldü
|family10     = [[Romanov Hanedanı|Holstein-Gottorp-Romanov]]
|image10      = Paul I of Russia by Shchukin (1797-1798 (?), Russian museum).jpg
|alt10        =
|name11      = '''[[Dosya:Imperial Monogram of Tsar Alexander I of Russia.svg|20px]]<br>[[I. Aleksandr (Rusya)|I. Aleksandr]]'''
|nickname11  = Александр Павлович
|native11    =
|life11      = 23 Aralık 1777<br>—<br>1 Aralık 1825
|reignstart11= 23 Mart 1801
|reignend11  = 1 Aralık 1825
|notes11     = I. Pavel ile [[Sophie Dorothea (Württemberg)|Sophie Dorothea]]'nın oğlu<br>Polonya'nın İlk Romanov kralı ve Finlandiya büyük prensi
|family11    = [[Romanov Hanedanı|Holstein-Gottorp-Romanov]]
|image11     = Alexander I of Russia by G.Dawe (1826, Peterhof).jpg
|alt11       =
|name12      = '''[[Dosya:Imperial Monogram of Tsar Nicholas I of Russia, Variant.svg|20px]]<br>[[I. Nikolay]]'''
|nickname12  = Николай I Павлович
|native12    =
|life12      = 6 Temmuz 1796<br>—<br>2 Mart 1855
|reignstart12= 1 Aralık 1825
|reignend12  = 2 Mart 1855
|notes12     = I. Pavel ile [[Sophie Dorothea (Württemberg)|Sophie Dorothea]]'nın oğlu
|family12    = [[Romanov Hanedanı|Holstein-Gottorp-Romanov]]
|image12     = Nicholasbotman.jpg
|alt12       =
|name13      = '''[[Dosya:Imperial Monogram of Tsar Alexander II of Russia, Variant.svg|20px]]<br>[[II. Aleksandr]]'''
|nickname13  = Алекса́ндр II Никола́евич
|native13    =
|life13     = 29 Nisan 1818<br>—<br>13 Mart 1881
|reignstart13= 2 Mart 1855
|reignend13  = 13 Mart 1881
|notes13     = I. Nikolay ve [[Prusyalı Charlotte]]'un oğlu<br>Suikast sonucu öldürüldü
|family13    = [[Romanov Hanedanı|Holstein-Gottorp-Romanov]]
|image13     = Alexander II by E.Botman (1856, Russian museum).jpg
|alt13       =
|name14      = '''[[Dosya:Imperial Monogram of Tsar Alexander III of Russia.svg|20px]]<br>[[III. Aleksandr]]'''
|nickname14  = Алекса́ндр III Алекса́ндрович
|native14    =
|life14      = 10 Mart 1845<br>—<br>1 Kasım 1894
|reignstart14= 13 Mart 1881
|reignend14  = 1 Kasım 1894
|notes14     = II. Aleksandr ve [[Maria Aleksandrovna]]'nın oğlu
|family14    = [[Romanov Hanedanı|Holstein-Gottorp-Romanov]]
|image14     = Portrait of Alexander III - Vassily Pavlovich Khudoyarov - Golestan Palace.jpg
|alt14       =
|name15      = '''[[Dosya:Imperial Monogram of Tsar Nicholas II of Russia.svg|20px]]<br>[[II. Nikolay]]'''
|nickname15  = Николай II Алекса́ндрович
|native15    =
|life15      = 18 Mayıs 1868<br>—<br>17 Temmuz 1918
|reignstart15= 1 Kasım 1894
|reignend15  = 15 Mart 1917 
|notes15     = III. Aleksandr ve [[Mariya Fyodorovna]]'nın oğlu <br>[[Şubat Devrimi]] sırasında tahttan indirildi<br>[[Bolşevikler]] tarafından [[Romanov ailesinin öldürülmesi|ailesiyle birlikte katledildi]]
|family15    = [[Romanov Hanedanı|Holstein-Gottorp-Romanov]]
|image15     = Портрет императора Николая II. Рис.Н.Я.Яш, 1896г hole2ZaNVaM.jpg
|alt15       =
}}

== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}

== Dış bağlantılar ==
* [http://www.alexanderpalace.org/palace/Statesman.html Statesman's Handbook for Russia'dan alıntılar]. Bakanlar Komitesi Kançılaryası tarafından, St. Petersburg. 1896.

{{Rusya hükümdarları}}

[[Kategori:Rus imparatorları|*]]
[[Kategori:Rus İmparatorluğu hükûmeti]]