Ruhullah Zem
Ruhullah Zem | |
|---|---|
| Dosya:Ruhollah Zam.jpg | |
| Doğum | 27 Temmuz 1978 Tahran, İran |
| Ölüm | 12 Aralık 2020 (42 yaşında) Tahran, İran |
| Ölüm sebebi | Asılarak idam |
| Meslek | Gazeteci, aktivist |
| Tanınma nedeni | Telegram kanalı "Amadnews" işletmecisi |
| Evlilik | Mahsa Razani |
| Çocuk(lar) | 2 |
| Ebeveyn(ler) | Muhammed Ali Zem (babası) |
Ruhullah Zem (Farsça: روحالله زم; 27 Temmuz 1978, Tahran - 12 Aralık 2020, Tahran), İranlı aktivist ve gazeteci.[1] En çok 2015'te kurduğu 'Amadnews' adlı bir Telegram kanalını işletmesiyle tanınıyordu. Zem, o dönemde özel olarak yayınladığı 2017-2018 İran protestolarında yüksek profilli bir rol oynadı. Haziran 2020'de bir İran mahkemesi, yetkililerin 2017-2018 İran protestolarını kışkırttığını söylediği popüler bir hükûmet karşıtı forum düzenlediği için onu "yeryüzünde yolsuzluktan yapmaktan" suçlu buldu. Bir İran mahkemesi tarafından ölüm cezasına çarptırıldı ve 12 Aralık 2020'de idam edildi.
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Zem 27 Temmuz 1978'de Tahran'da dindar bir ailede doğdu.[2] En çok Telegram kanalı "Amadnews" için yaptığı haber çalışmalarıyla tanınıyordu. Babası Mohammad-Ali Zem, 1980'lerde ve 1990'larda üst düzey hükûmet pozisyonlarında görev yapmış bir reformcuydu. Muhammed-Ali Zem, İran İslam Cumhuriyeti'nin kurucusu Ruhullah Humeyni'nin destekçisi olduğu için oğlu için "Ruhullah" adını seçti, ancak Ruhullah daha sonra arkadaşlarından ona Nima ismiyle hitap etmelerini istedi. Ruhullah Zem, 2009 İran cumhurbaşkanlığı seçimi protestolarının ardından kuruluşa karşı çıktı ve bir süre Evin Hapishanesinde hapsedildi. Zem sonunda Fransa'da ikamet etmek için İran'dan kaçtı.[3]
En çok 2015 yılında kurduğu 'Amadnews' (veya 'Sedaiemardom', yanıyor 'Halkın Sesi') adlı bir Telegram kanalını işletmesiyle tanınıyordu. 2017-18 İran protestoları sırasında yapılan eylemlerde hükûmete karşı aktivist muhalif duruşuyla dikkat çekti.[4] Telegram kanalının misyonu "farkındalığı yaymak ve adalet aramaktır" ve yaklaşık 1,4 milyon takipçisi bulunmaktadır.
Protestoların zamanlaması ve örgütsel ayrıntılarının yanı sıra İran hükûmetine meydan okuyan yetkililer hakkında bilgi sağladı. İran hükûmetinin kanalın benzin bombalarının nasıl yapılacağına dair bilgi vermesinden şikayet etmesi üzerine Telegram 2018'de kanalı kapattı, ancak farklı bir isimle yeniden ortaya çıktı.[5][6] Voice of America'nın Farsça servisi Zam'ı yayınlarına sık sık davet ediyordu.[7]
Zam, Mahsa Razani ile evli ve iki kızı olmuştur.[8]
Ölümü[değiştir | kaynağı değiştir]
14 Ekim 2019'da İran Devrim Muhafızları, Zam'ı İran'a geri getirdiklerini ve tutukladıklarını açıkladı, ancak diğer kaynaklara göre Irak'ta istihbarat yetkilileri tarafından tutuklandı ve iki ülke arasında 2011 yılında imzalanan iade anlaşmasına dayanılarak İran'a teslim edildi.[9][10] Duruşma, Yargıç Abolqasem Salavati başkanlığındaki Tahran İslam Devrim Mahkemesi'nin 15. şubesinde yapıldı.[11]
Zem Haziran 2020'de İran Yüksek Mahkemesi tarafından hükûmete karşıtı yürüttüğü "muhalif yolsuzluk" haberleri nedeniyle suçlu bulunarak ölüm cezasına çarptırıldı. 12 Aralık 2020'de asılarak Tahran, İran'da 42 yaşında yaşamına son verildi.[12]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Ruhollah Zam: Iran 'arrests exiled journalist' for fanning unrest". BBC. 14 Ekim 2019. 6 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ Najibullah, Farangis (5 Ocak 2018). "Controversial Exile Using Social Media To Try To Bring Down Iranian Government". Radio Free Europe. 22 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2018.
- ^ Abri, Ehsan. "With highspeed internet, the regime would be gone in a month". Bild (İngilizce). 9 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ocak 2018.
- ^ Gambrell, Jon. "Protests in Iran fanned by exiled journalist, messaging app". AP News (İngilizce). 31 Aralık 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Aralık 2017.
- ^ "Iran Upholds Death Sentence Against French-Based Journalist Captured Last Year". Voice of America (İngilizce). Reuters. 8 Aralık 2020. 15 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2020.
- ^ Vahdat, Amir (12 Aralık 2020). "Iranian journalist hanged for reporting 2017 anti-government protests". The Age. 13 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Aralık 2020.
- ^ "The App Powering the Uprising in Iran, Where Some Channels Pushed for Violence". The Daily Beast (İngilizce). 1 Şubat 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Ocak 2018.
- ^ ""The Regime Kidnapped my Husband from Baghdad"". IranWire | خانه (İngilizce). 30 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Aralık 2020.
- ^ "Iraqi govt. source challenges IRGC's story of arrest of Iranian dissident". 26 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2020.
- ^ "Iran executes opposition figure Ruhollah Zam". 12 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 12 Aralık 2020.
- ^ "First Trial Session of Ruhollah Zam Held in Tehran – Politics news". Tasnim News Agency (İngilizce). 12 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Şubat 2020.
- ^ "Ruhollah Zam: Iran sentences journalist to death for fanning unrest". BBC (İngilizce). 24 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2022.
 | Gazeteci ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
  | Bir İranlının biyografisi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
