Ramana Kalesi
| Ramana Kalesi | |
|---|---|
| Ramana, Bakü, Azerbaycan | |
 | |
| Yapı bilgisi | |
| Yapı sahibi | Şirvanşahlar Devleti |
| Yapı tarihçesi | |
| İnşa | XIV yüzyıl |
| Kullanım tarihi | Müze olarak faaliyet gösteriyor |
Ramana Kalesi, Bakü şehrinin Sabuncu ilçesi Ramana kasabasında bulunan tarihi-mimari bir anıttır. Kale, Azerbaycan Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından dünya çapında öneme sahip bir anıt olarak tescil edilmiştir.[1] 2001 yılında Ramana kalesi, Hazar kıyısındaki diğer savunma yapılarıyla birlikte UNESCO Rezerv listesine dahil edildi.[2]
Kale 14. yüzyılda Şirvanşahların emriyle inşa edilmiştir. Bazı araştırmacılar kalenin yapımını 12. yüzyıla tarihlendiriyor. Kalenin iç avlusunun kenarları 28x10 metre ölçülerindedir. Kalenin dış surları, köşelerde ve sur boyunca yer alan yarım daire şeklindeki kör kulelerle güçlendirilmiştir. Ramana Kalesi'nin girişinin üzerinde bir savunma meydanı bulunmaktadır. Dairesel donjonların tipik üç katmanlı formunun aksine, Ramana Kalesi'nin kare şeklindeki donjonu dört katmana bölünmüştür.
Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]
Kale muhtemelen 14. yüzyılda Şirvanşahların emriyle[3] savunma amaçlı inşa edilmiştir.[4] Bazı araştırmacılar kalenin Nizami döneminde (XII. yüzyıl) inşa edildiğini ileri sürmektedir.[5]
Temel olarak 12. yüzyılda yapımına başlanan Abşeron kaleleri birbirleriyle temas halindeydi. Ayrıca kalelerin güneye göre yarımadanın kuzeydoğu kıyılarında, yani Bakü'nün kuzey ve kuzeydoğu köylerinde daha fazla inşa edilmiş olması, tehlikenin esas olarak bu yönden geldiğini gösteriyordu. Kıyıdaki yabancı gemileri gören ilk kale, geceleri ateş ışığıyla, gündüzleri dumanla diğer kaleye tehlike bilgisini diğer kaleye, o kale de başka bir kaleye ve dolayısıyla merkez - Bakü kalesi dahil tüm Abşeron'a iletmiştir. Bazı tarihçiler bir zamanlar tüm kalelerden diğer kalelere, genel olarak Kız Kulesi de dahil olmak üzere Bakü Kalesi'ne giden yer altı yollarının bulunduğunu iddia ediyor.[6]
Mimari özellikleri[değiştir | kaynağı değiştir]
Kalenin iç avlusunun kenarları 28x10 metre ölçülerindedir.[7] Kalenin dış surları, köşelerde ve sur boyunca yer alan yarım daire şeklindeki kör kulelerle güçlendirilmiştir. Kuleler arasındaki mesafe 10-11 metreyi geçmemektedir, bu da 14. yüzyıla kadar savunma binalarının yapımında genel kabul gören mesafeden farklılık göstermektedir.[7] Muhtemelen kalenin dış surlarına yakın bölgeleri çapraz ateşle korumayı amaçlayan mimar, kuleler arasındaki mesafeyi azaltmaya karar vermiştir.[7]
XIII-XIV yüzyıl Abşeron bölgesinin savunma yapıları, her zaman duvar tabanının savunmasını sağlamak için tasarlanmamıştır. Bazı kuleler (küçük kuleler dahil) yer altına inşa edilmiştir,[7] bu nedenle duvar tabanının savunması yerine, döşeme altında bulunan genellikle kemerli tünellerle sağlanmıştır.[7]
Ramana Kalesi'nin girişi üzerinde bir savunma meydanı bulunur. L. Mamikonov'a göre, bu kemerli kapı sonradan eklenmiştir.[8]
Kare şekilli bir kule, tipik olarak üç katlı bir yapıya sahipken, Ramana Kalesi'nin dört katlı bir kulesi vardır.[8] Kule, 83 metrekarelik bir yaşam alanına sahiptir. Kuledeki katlar arasındaki sadece ilk ve son katlar kiremit çatı ile kaplıdır. Diğer katlar düz tavanlıdır ve ahşap şalbanlar üzerine inşa edilmiştir.[8]
Dört taraftan yarı dairesel kulelerin eklenmesi, bir yandan kaleye daha fazla dayanıklılık sağlamış ve böylece yapının yüksekliğini artırmış, diğer yandan ise kule duvarlarının daha etkili bir savunmasını sağlamıştır.[9]
Film çekimlerinde Ramana Kalesi[değiştir | kaynağı değiştir]
Ramana Kalesi, Köroğlu, Nesimi ve Babek filmlerinin çekimlerinde kullanılmıştır. Son kez 1956 yılında bu filmlerden Köroğlu filminin çekimleri sırasında restore edilmiştir. O dönemde kalede karışıklık vardı. Tarihçiler, Ramana Kalesi'nden Kız Kulesi'ne ve Bakıhanov kasabasına kadar bir zamanlar yer altı yolunun bulunduğunu kaydetti.
Kalenin surlarının dışında, sağ tarafta, kayaya benzer büyük bir taş parçası ilk bakışta pek dikkat çekmese de, deyim yerindeyse başlı başına hoş bir olaydır aslında: Bülbül bu taşın hemen yanında Köroğlu'nun aryasını seslendirdi. Köylüler bu büyük taşı, köyü ziyaret eden ve tarihi eserleri inceleyen herkese bu şekilde sunarlar.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Dünya əhəmiyyətli daşınmaz tarix və mədəniyyət abidələrinin siyahısı" (PDF). Azərbaycan Respublikası Mədəniyyət Nazirliyi. 2 Ağustos 2001. 7 Temmuz 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 18 Temmuz 2020.
- ^ Centre, UNESCO World Heritage. "The Caspian Shore Defensive Constructions". UNESCO World Heritage Centre (İngilizce). unesco.org. 1 Kasım 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2022.
- ^ "Ramana Tower in Azerbaijan - Baku" (İngilizce). castellinelmondo.altervista.org. 2 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ekim 2018.
- ^ Бретаницкий, Усейнов, Саламзаде 1963.
- ^ Azəri, Lalə (4 Eylül 2013). "Abşeronun daş yaddaşının üç səhifəsi". Mədəniyyət qəzeti: 12-13. 16 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2022.
- ^ Hacıyev, Bəxtiyar (26 Mart 2017). "Əzəmətli Ramana qalası - etibarlı müdafiə və biganəlik". trend.az. TREND News Agency. 28 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2022.
- ^ a b c d e Мамиконов 1950, ss. 52.
- ^ a b c Мамиконов 1950, ss. 53.
- ^ Мамиконов 1950, ss. 54.
Kaynak[değiştir | kaynağı değiştir]
- Ашурбейли, С. Б. (1992). История города Баку. Период средневековья. Баку: Азернешр. s. 408. ISBN 5-552-00479-5.
- Бретаницкий, Л. С. (1970). Баку. Ленинград-Москва: Искусство. s. 245.
- Мамед-заде, К. М. (1983). Строительное искусство Азербайджана (с древнейших времён до XIX века) / Научный редактор aкадемик АН Азерб. ССР А. В. Саламзаде. Баку: Элм.
- Щеблыкин, И. П. (1943). Памятники азербайджанского зодчества эпохи Низами (материалы) / Под ред. И. Джафарзаде. Баку: Издательство АзФАН.
- Мамиконов, Л. Г. (1946). К изучению средневековых оборонительных сооружений Апшерона. Москва-Баку: Государственное Архитектурное Издательство.