Radyo Araştırma Projesi
Radyo Araştırma Projesi, kitle iletişim araçlarının toplum üstünde oluşturduğu etkileri araştırmak amacıyla Rockefeller Vakfı tarafından finanse edilen bir sosyal araştırma projesidir.[1]
1937 yılında Rockefeller Vakfı, başta radyo olmak üzere yeni kitle iletişim araçlarının toplum üzerindeki etkilerini araştırmak üzere fon desteği sağlamaya başladı. Birkaç üniversite bir araya geldi ve Princeton Üniversitesi Kamu ve Uluslararası İlişkiler Okulu'nda bir genel merkez kuruldu.
- Rockefeller Vakfı tarafından Princeton Üniversitesi himayesinde kurulan Radyo Araştırmaları Ofisi'nde özellikle etkili bir araştırma programı yürütülmüştür. Avusturyalı göçmen psikolog Paul Lazarsfeld tarafından yönetilen program, Princeton psikoloğu Hadley Cantril ve CBS araştırma müdürü Frank Stanton tarafından denetleniyordu. Program Cantril ve Stanton tarafından insanların neden radyo dinlediklerini tespit etmek üzere tasarlanmıştı. Kısa bir süre sonra CBS'in başkanı olacak olan psikolojik araştırmacı Stanton, doğal olarak insanları programa neyin çektiği ve bir programın ve reklamlarının ürünlerin satışını ne ölçüde artırdığıyla ilgileniyordu.[2]
Projenin ilk çalışmalarının konuları arasında, o dönemde radyo tiyatrosu olarak bilinen pembe diziler de vardı. Avusturyalı Psikolog Herta Herzog, bu araştırma üzerine "Gündüz Kuşağı Dizi Dinleyicileri Hakkında Gerçekten Ne Biliyoruz?" başlıklı bir makale kaleme almıştır. Bu makale, kullanımlar ve beğeniler yaklaşımının ve medya çalışmalarında psikoloji araştırma yöntemlerinin kullanımının öncü bir çalışması olarak kabul edilmektedir. Herta Herzog daha önce Radyo Araştırmaları Ofisi'nde Yardımcı Direktör olarak görev yapmış ve danışmanlık çalışmaları yürütmüştür.[3]
Radyo Projesi ayrıca 1938'de Dünyalar Savaşı'nın Cadılar Bayramı yayını üzerine de araştırma yaptı. Bu yayını dinleyen tahminen altı milyon kişinin %25'inin programın "kitle imha raporlarını" doğru kabul ettiğini tespit etmişlerdir. Bunların çoğunluğu Mars'tan gerçek bir istila duyduklarını değil, daha ziyade Almanya'nın bir saldırısını duyduklarını düşünüyorlardı. Araştırmacılar, Münih Krizi sırasında yapılan radyo yayınlarının bu varsayımı desteklemiş olabileceğini tespit etmiştir. Ancak Pooley ve Socolow (2013), Cantril'in dinleyici kitlesini büyük ölçüde abartan hatalı dinleyici ölçüm yöntemleri kullandığını ileri sürmektedir. Yayını takip eden sansasyonel gazete haberleri de 21. yüzyıla kadar devam eden terörize edilmiş izleyici mitine yol açmıştır.[4]
Üçüncü bir araştırma projesi de dinleme alışkanlıklarıyla ilgiliydi. Bu nedenle, dinleyicilerle anket yapmak için yeni bir yöntem geliştirildi - buna Küçük Annie Projesi adı verildi. Resmi adı "Stanton-Lazarsfeld Program Analyzer" idi. Bu yöntem, dinleyicinin sadece performansı beğenip beğenmediğini değil, aynı zamanda tercihini (olumlu ya da olumsuz) ifade etmek için çevireceği bir düğme aracılığıyla herhangi bir anda nasıl hissettiğini de öğrenmeye olanak tanıyordu. Bu o zamandan beri odak grup araştırmalarında önemli bir araç haline gelmiştir.
Theodor Adorno, radyonun desteklediği ve son derece eleştirel olduğu "atomize dinleme "nin etkileri üzerine çok sayıda rapor hazırlamıştır. Ancak, Lazarsfeld ile dinleyici anketleri ve "Küçük Annie" gibi tekniklerin kullanımı konusundaki derin yöntemsel anlaşmazlıklar nedeniyle Adorno, hem büyük ölçüde basitleştirildiğini hem de ifade edilen zevklerin ticari pazarlamanın bir sonucu olduğunu göz ardı edildiğini düşündü ve 1941 yılında projeden ayrıldı.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ La musa venal. Producción y consumo de la cultura industrial
- ^ J. Michael Sproule (1997) Propaganda and Democracy, page 64, Cambridge University Press 0-521-47022-6.
- ^ LAZARSFELD & Stanton, 1943, RADIO RESEARCH https://worldradiohistory.com/Archive-Ratings-Documents/Radio-Research-1942-1943.pdf 17 Ağustos 2023 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ Pooley, J. & Socolow, M.J. (2013, October 28). The myth of the War of the Worlds panic. Slate. https://slate.com/culture/2013/10/orson-welles-war-of-the-worlds-panic-myth-the-infamous-radio-broadcast-did-not-cause-a-nationwide-hysteria.html 17 Aralık 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.