Rüstem Paşa Şifa Hamamı

Rüstem Paşa Şifa Hamamı, Konya'nın Ereğli ilçesinde, 15. yüzyılda Karamanoğlu Döneminde İbrahim Bey (1423-1464) tarafından inşa ettirilmiş ve banisi bilinmemektedir. Rüstem Paşa Şifa Hamamı, 2007 yılında Vakıflar Genel Müdürlüğü tarafından tescillenmiştir ve günümüzde ise restorasyonu tamamlanmıştır. Konum olarak ilçe merkezinde, Ulu Camii ve Rüstem Paşa Kervansarayı'nın güney doğusunda yer almaktadır. Yıldızvari plan düzenlenmesi ve mimari genel özellikleri bakımından XV. yüzyıl hamamlarında görülen özellikleri ile benzerlik göstermektedir. Yapısı, kuzey-güney istikametinde dikdörtgen şeklinde inşa edilmiştir ve Hamamın kuzeyinde dükkanlar sıralanmaktadır. Hamamın yapısı çifte planlı olmadığı için kadınlar ve erkekler için dönüşümlü olarak kullanılmaktadır. Hamam inşa edilirken kullanılan malzemeler; Kesme taş, moloz taş ve tuğladır. Giriş kısmı güney yönündedir.

Semavi Eyice'nin hamamlarla ilgi yaptığı tipolojiye göre sekiz eyvanlı yıldızvari tipte tasarlanmıştır. Sıcaklık kısmı plan şemasında ise köşe hücrelere geçişi sağlamak için karşılıklı iki ana eyvan şeklinde oluşturulmuştur. Hamamın girişi dokuz basamak merdivenle inilmektedir. Bunun sebebi ise zemin kotonun zamanla toprak ile yükselmesi sonucu oluşmuştur.

Hamamın giriş kısmında Soğukluk yer almaktadır. Yaklaşık ölçüleriyle birlikte kare planlı oluşturulmuştur. Soğukluğun ortasında sekizgen bir havuz bulunmakta ve bu havuzun ortasında fıskiyeler yer almaktadır.

Soyunmalık bölümünde, doğu ve güney duvarlarında ahşap kapaklı gömme dolaplar şeklinde nişler yer almaktadır. Soyunmalık bölümünün batı duvarında ise ılıklık bölümüne giriş için kapı bulunmaktadır. Burada bulunan giriş kapısı üzerinde ise buhar bacası bulunur. Bu buhar baca sayesinde ısı kontrolü ve su buharı sağlanmaktadır.

Ilıklık bölümünde, dikdörtgen şeklinde bir plan şeması oluşturulmuştur. Bu planlamada kuzey bölümü Tıraşlık, güney bölümü ise heladır. Ilıklık bölümünün duvar kenarında ise atık suların dolaştığı kanallar bulunmaktadır. Tıraşlık bölümü kare planlı bir mekandır. Bu mekanda sonradan bölme duvarla ayrılmış yıkanma için kullanılmaktadır. Hela bölümü ise dikdörtgen bir planlı bir mekandır. Bu bölümde bulunan küçük pencere ise, helanın ışık ve havalandırma ihtiyacını gidermektedir. Ilıklık bölümünün güney duvarının tam ortasında yer alan kapı ile sıcaklık bölümüne gidilmektedir.

Sıcaklık Bölümü, içerisinde on adet kurna bulunmaktadır. Bu kurnaların dördü kapalı, altısı açık halvet odasına sahiptir. Sıcaklığın ana mekanı büyük bir kubbe ile örtülmüştür ve bu kubbenin tam altında mermer göbek taşı bulunmaktadır.

Sıcaklığın kuzey ve güney yönünde karşılıklı simetrik olarak hem yıkanma, hem de halvet hücrelerine geçiş sağlayan koridor işlevi göre iki adet eyvan ve bununla birlikte toplam dört adet halvet hücresi bulunmaktadır. Hamamın su deposu güney cephede, odunluk ise hamamın arkasında batı yönde bulunmaktadır.