Paulus Alexandrinus
Paulus Alexandrinus, geç Roma İmparatorluğu'nda astroloji yazarıdır. MS 378'de yazdığı günümüze ulaşan eseri Eisagogika veya Giriş Konuları (veya Giriş), dördüncü yüzyılda Roma İmparatorluğu'nda uygulanan astrolojinin önemli konularının bir incelemesidir.
Hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]
Paulus'un hayatı hakkında çok az şey bilinmektedir. Astrolojinin de en gelişmiş olduğu, Roma dünyasının en bilimsel şehirlerinden biri olan İskenderiye'de yaşamıştır. Onun yaşadığı dönemde Roma'nın gücü azalıyordu ve Roma İmparatorluğu'nun başkenti Konstantinopolis'e taşınmıştı. Onun hatırı sayılır bir otorite olarak kabul edildiğini biliyoruz çünkü iki yüzyıl kadar sonra (MS 564'te) İskenderiye'de saygın Yeni-Platoncu filozof Olympiodorus'un onun çalışmaları üzerine verdiği bir dizi konferansın kaydı günümüze ulaşmıştır. Bu dersler bir Yorumda muhafaza edildi ve hem Paulus'un Giriş hem de Olympiodorus'un Yorumu birlikte tercüme edilmiş; astrolojik tekniğin gelişimi ve çalkantılı geç İmparatorluktan daha istikrarsız olan erken Bizans dönemine kadar astrolojiye yönelik çağdaş tutumlar hakkında bir fikir verimiştir.
Giriş, Ay'ın on bir evresine ilişkin tartışması nedeniyle çok ilginç olabilir, çünkü bize, Yunan astrolojik spekülasyonları üzerindeki etkisi muhtemelen fazlasıyla hafife alınan bir konunun net bir şekilde ele alınmasını sağlar.[1] Ay'ın evreleri muhtemelen Sidonlu Dorotheus'un ötesine uzanan Helenistik dönemin katarşik haritalarında en etkili faktördür. Giriş bölümünde ayrıca Helenistik astroloji tekniğinin merkezinde yer alan[2] Lotlar[3] çok önemlidir, ancak bilimsel düşünceli Batlamyus bunlardan kaçınır. Paulus ayrıca dodekatemoria ve monomoiria'yı tartışır ve astrolojik analizde kesit ve gezegensel yönlerin uygulanıp ayrılması üzerindeki etkisine ilişkin kapsamlı bir incelemeye yer verir (Helenistik anlayış modern uygulamayla oldukça çelişiyor).
Paulus'un yazdığı dönemde astrolojide dikkate değer bir entelektüel konsolidasyon yaşanıyordu. Kırk yıl önce Julius Firmicus Maternus, zamanının astrolojik tekniğinin uzun ve çok ayrıntılı bir özeti olan ve bize sağlam bir şekilde ulaşan Mathesis yazmıştı. Paulus'la çağdaş olan, anonim bir yazar MS 379'da Sabit Yıldızlar Üzerine Bir İnceleme yazmıştı; bu, Batlamyus'tan sonraki Roma dönemindeki astrologların astrolojik harita bağlamında yıldızlarla nasıl ilgilendiğine dair en iyi kaydımızdır. Birkaç on yıl sonra, Mısırlı Thebes'li Hephaistio'nun (MS 415) Batlamyus'u daha önceki geleneklerle bütünleştiren üç kitabı (Apotelesmatika) yazılmıştı.
Mirası[değiştir | kaynağı değiştir]
Paulus ve Hephaistio'yu takip eden birkaç yüzyıl boyunca aktif bir astrolojik gelenek varlığını sürdürdü; bunların bazı eserleri bize kadar ulaştı; bunlar arasında Laodikyalı Julian'ın (MS 500 civarı), Rhetorius'un (6. veya 7. yüzyıl) ve 5. veya 6. yüzyılda, Arapların astrolojik düşünceleri ve Orta Çağ ve Yeni Çağ Avrupalı astrologları üzerinde çok önemli bir etkiye sahip olan Centiloquy (yüzyıllar boyunca sahte bir şekilde Batlamyus atfedilmiştir) (Bakınız: Lilly) yazıları vardır.
Paulisa Siddhanta ("Paulus Doktrini") adı verilen önemli bir Hint astrolojik incelemesinin bazen Paulus'un çalışmalarından türetildiği düşünülmektedir.[4] Ancak bu fikir, bu alandaki diğer bilim adamları tarafından, özellikle de "... Paulus Alexandrinus'un Paulisasiddhanta'nın yazarıyla özdeşleştirilmesinin tamamen yanlış olduğunu" belirten David Pingree tarafından reddedmektedir.[5]
Çalışmaları[değiştir | kaynağı değiştir]
- Elementa apotelesmatica (ed. E. Boer), Teubner, Leipzig, 1958.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ Late Classical Astrology, 2001, pp. 92–97ff.
- ^ Bakınız Vettius Valens, The Anthology. Book III. [translated by Robert Schmidt and edited by Robert Hand.] Project Hindsight, Greek Track, Vol. VIII (The Golden Hind Press, Berkeley Springs, WV, 1994.
- ^ Late Classical Astrology, 2001, pp. 101–111ff.
- ^ Thomas McEvilley, The Shape of Ancient Thought: Comparative Studies in Greek and Indian Philosophies, Allworth Press, 2001, pg. 385.
- ^ See David Pingree, The Yavanajataka of Sphujidhvaja, Vol. 2, Harvard Oriental Series, 1978, pgs. 437-438. Also see Pingree, The Later Paulisasiddhanta, Centaurus 14, 1969, 172–241.
Çeviriler[değiştir | kaynağı değiştir]
- Paulus Alexandrinus, Introductory Matters, trans. Robert Schmidt, ed. Robert Hand, The Golden Hind Press, Berkeley Springs, WV, second edition, revised, 1993.
- Late Classical Astrology: Paulus Alexandrinus and Olympiodorus, with the Scholia from Later Commentators, trans. Dorian Giesler Greenbaum, ed. Robert Hand, ARHAT Publications, Reston, VA, 2001.
