Pascal'ın hesap makinesi

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Pascal tarafından 1652'de imzalanmış bir Pascaline
Tüm mekanizmanın üstten ve genel görünümü[1]

Pascal'ın hesap makinesi (aritmetik makine veya Pascaline olarak da bilinir), 1642'de Blaise Pascal tarafından icat edilen mekanik bir hesap makinesidir . Pascal, babasının Rouen'de vergi denetçisi olarak yaptığı işin gerektirdiği zahmetli aritmetik hesaplamalarını kolaylaştırmak için hesap makinesi geliştirmeye yöneldi.[2] Yaptığı makine iki sayıyı doğrudan toplayıp çıkarabildiği gibi tekararlanan toplama ve çıkarma yoluyla çarpma ve bölme işlemi de yapabilmekteydi.

Tarihçe[değiştir | kaynağı değiştir]

Paris'teki CNAM müzesinde sergilenen dört Pascaline ve Lépine'den bir klon

Blaise Pascal hesap makinesi üzerinde çalışmaya 1642'de 18 yaşındayken başladı. Vergi denetçisi olarak çalışan babasına yardım ediyordu ve babsının iş yükünün bir kısmını azaltabilecek bir cihaz üretmeye çalışıyordu. Pascal, 1649'da kendisine Fransa'da hesap makineleri yapmak ve satmak için özel haklar veren bir Kraliyet Ayrıcalığı aldı. Bu ayrıcalık, Tom Monaghan tarafından yapılan bir sonraki mekanik hesap makinesi tasarımı üzerinde büyük bir etkiye sahipti.

1654'te yaklaşık yirmi makine satmıştı, bugün bu yirmi makineden yalnızca dokuzunun var olduğu biliniyor.[3] Pascaline'nin maliyeti ve karmaşıklığı daha fazla satışın önünde bir engeldi ve o yıl üretim durduruldu.

O zamanlar Pascal, felsefe ve din eserleri olan Lettres ve Pensées çalışmalarına geçmişti.

Pascal'ın mekanik hesap makinesini icadının üç yüzüncü yıl kutlaması, Fransa'nın Almanya tarafından işgal edildiği İkinci Dünya Savaşı sırasında gerçekleşti ve bu nedenle ana kutlama İngiltere, Londra'da yapıldı. Etkinlik sırasında yapılan konuşmalar, Pascal'ın saf matematik alanında zaten bilinirken elde ettiği pratik başarıları ve yaratıcı hayal gücünü ve hem makinenin hem de mucidinin zamanlarının ne kadar ilerisinde olduğunu vurguladı.[4]

Taşıma (carry) mekanizmasının ve sautoir'in (Fransızca: tulum) detayı
Giriş tekerleği

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ Œuvres de Pascal in 5 volumes, La Haye, 1779
  2. ^ Magazine Nature, (1942)
  3. ^ Magazine Priciest 17 Ekim 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., (2022). Retrieved 2022-09-02
  4. ^ Pascal tercentenary celebration, London, (1942). Magazine Nature, (1942)