Orhan Gazi Külliyesi
 Orhan Gazi Camii | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Bursa, Türkiye |
| Koordinatlar | 40°11′03″K 29°03′50″D / 40.18417°K 29.06389°D |
| İnanç | İslam |
| Durum | Etkin |
| Mimari | |
| Mimari tür | Cami |
| Mimari biçim | İslami, Osmanlı |
| Özellikler | |
| Malzemeler | Taş, tuğla |
| Tür | Kültürel |
| Kriter | i, ii, iv, vi |
| Belirleme | 2014 (38. oturum) |
| Parçası | Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğu'nun Doğuşu |
| Referans no. | 1452 |
| Ülke |  Türkiye |
| Bölge | Avrupa ve Kuzey Amerika |
Orhan Gazi Külliyesi, Bursa'da 14. yüzyılın ikinci yarısında Osmanlı sultanı Orhan Gazi tarafından yaptırılan yapılar topluluğudur.
Bir cami (Orhan Gazi Camii), bir medrese (yıkılmış), bir imaret (yıkılmış ve yerine 19. yüzyılda Belediye Binası yapılmıştır), bir hamam (Aynalı Çarşı adıyla çarşı olarak faaliyete devam etmekte) ve bir handan (Emir Han) oluşur.[1]
O devirde bir kale-kent niteliğindeki Bursa'da Bizans surları dışında kurulacak bir kentin ilk çekirdeğini oluşturmak üzere yapılan bu yapılar, Hanlar Bölgesi'nin merkezidir. İki nehir arasındaki bir tepede kurulan Bizans yerleşiminin kuzeydoğusuna inşa edilmiştir.[2] Orhan Gazi'nin külliyeyi sur dışına imar etmesi ile kent imarına getirdiği yaklaşım, daha sonraki sultanlar tarafından da benimsenmiştir. "Bursa tipi" de denen ve Osmanlı Beyliği'ne ait özgün bir tasarım olan "tabhaneli cami planı" ilk defa bu külliyenin ana yapısı olan Orhan Camisi'nde uygulanmıştır.[3]
Külliye, 2014 yılında “Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğu'nun Doğuşu” Dünya Miras Alanı 'nın bileşenlerinden birisi olarak UNESCO Dünya Mirası Listesi'ne girmiştir.[4]
Bir söylenceye göre Karagöz ile Hacivat, Orhan külliyesi inşasında çalışan ustalardır.[5]
Geçmişi[değiştir | kaynağı değiştir]
1326 yılında bir Bizans kale-kenti olan Bursa'nın Osmanlılar tarafından fethinden hemen sonra kalenin karşısında Gökdere'nin bataklık hale getirdiği alanlar kurutularak Orhan Gazi külliyesinin yapıları inşa edilmiş, etrafı "Aşağı Hisar" diye adlandırılan bir duvar ile çevrilmiştir.
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Bursa ve Cumalıkızık: Osmanlı İmparatorluğu'nu Doğuşu Dünya Mirası Adaylık Dosyası" (PDF). Bursa Alan Başkanlığı web sitesi. 5 Temmuz 2017 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2020.
- ^ Yavaşça, Doğan. "Orhan Gazi Külliyesi". İslam Ansiklopedisi, Cilt 33, Yıl 2007. 11 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2020.
- ^ Okçuoğlu, Tarkan. "Osmanlı Mimarisi ve Sanatı" (PDF). İstanbul Üniversitesi Açık ve Uzaktan Eğitim Fakültesi ders kitabı. 9 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2020.
- ^ "'Sultan külliyeleri' UNESCO ile dünyaca tanındı". Anadolu Ajansı web sitesi, 30 Temmuz 2018. 13 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Haziran 2020.
- ^ "Orhan Gazi türbesi ve külliyesi". Bursa İl Kültür Turizm Müdürlüğü web sitesi. 9 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Temmuz 2020.