Optik sapınç
| Optik sapınç |
|---|
 Defokus
|
Sapınç veya aberasyon, gerçek görüntünün, basit bir teorinin tahminlerinden olan farklılıklarına denir.
Renkser sapınç
[değiştir | kaynağı değiştir]Işığın renklerine bağlı olarak merceğin kırılma indisinin değişmesinin sebep olduğu kusurlara renkser sapınç denir. Işık tek renkli olduğunda bile renkser sapınç vardır. Merceğin odak uzaklığı, kırılma indisine bağlı olduğundan, mercek üzerine düşen beyaz ışığın yedi renkli ışınları, mor renkten kırmızı renge doğru mercekten gittikçe uzaklaşan noktalarda odaklanırlar. Böyle görüntüler teleskop, mikroskop ve benzeri sistemlerde inceleme güçlüğüne yol açar. Bu kusur renksemez merceklerle düzeltilir. Renksemez mercekler bitiştirilmiş bir ince kenarlı ve bir kalın kenarlı merceklerdir. Merceklerin bitiştirilen yüzlerinin eğrilik yarıçapları eşit olup, kalın kenarlı merceğin diğer yüzü düzdür. Birisi krown, diğeri flint camından yapılır.
Küresel sapınç
[değiştir | kaynağı değiştir]
Yaklaştırıcı merceklerin kenarları orta kısımlarına göre daha büyük değerde yaklaştırma gücüne sahiptir. Bundan dolayı mercek üzerine düşen ışınlardan kenarlarda kırılanlar, ortada kırılanlara nazaran merceğe daha yakın noktalarda odaklanırlar. Bu durumda ekran üzerine alınan görüntü netleştirilemez. Bu kusurun düzeltilmesi için birkaç yöntem uygulanır. Bunlardan ekonomik olanları merceğin ince kısımlarını diyaframla kapatmak veya kırılma indisleri farklı ince kenarlı ve kalın kenarlı mercekleri bitiştirerek kullanmaktır. Bu mercekler flint ve krown camından yapılırlar.
Astigmatlık
[değiştir | kaynağı değiştir]
Bir mercek karşısında boyutları büyük bir cisim bulunursa, bunun optik eksenden uzak noktaları mercek yüzeyine eğik ışınlar göndereceğinden, görüntü kenarlarının netliği bozulur. Bu kusur bir tek mercekte değil, ancak mercek sistemlerinde, mesela fotoğraf makinesi veya sinema makinesinde düzeltilir.
Bunun yanı sıra koma, alan eğriliği ve distorsiyon gibi mercek kusurları da mevcuttur.
