Naadım

Naadım (Tuvaca:Наадым - Naadım), Tuva Cumhuriyeti'nde geleneksel bir festivaldir. Tıva Cumhuriyeti'nin sığırcılıkla uğraşan besicilerinin toplanma festivali ve bayramı. Final etkinliği Ağustos ayı ortalarındadır. Naadım, 1922'de Tıva Halk Cumhuriyeti'nin kuruluşundan bu yana kutlanmaya başladı.

Hakkında

Nadım festivali her yıl olmaktadır. Festival öncesi Tıva'daki tüm iller arasında geçer ve son aşaması da birleşik olarak gerçekleşir. Gerçekleşme zamanı: Temmuz-Ağustos-Eylül aylarındadır. Festivalde yarışlar, güreş, at yarışı ve ok atışları gibi etkinlikler yapılmaktadır. Tıva Arat Cumhuriyeti kuruluşundan beri bayram olarak kutlanılıyor. Sovyet devrinde yasaklar ile sönük geçse de 1993 yılında tekrar ulusal bayram olarak kutlanılmaya başlanır. 2007 yılından sonra Tıva Meclisi'nin desteğiyle yerel festivaller yapılarak bütünleşik bir aşamaya doğru etkinliğe çevrilmiştir.^[1] Naadım'da komşu bölgelerden keçe ürünleri üreticilerinin katıldığı Uluslararası Keçe Festivali de düzenleniyor. Keçeden yapılmış en iyi kostümler ve ürünler için bir yarışma defilesi düzenleniyor. Naadım'da geleneksel yarışmalardan biri de ağır taşları kaldırma yarışmasıdır. Naadım programında ulusal mutfak yemekleri, hayvancılık gereçleri, ulusal giyimler, keçe ürünleri, Tıva müzik aletleri ve el yapımı sanat ürünleri fuarı yer alıyor. Şenlikli bir konserle sona erer. Tıva Cumhuriyetinin en renkli tatilinin değerli bir finali haline gelen görkemli bir performans gerçekleşir.

Güreş

Tıva milli güreşi Naadım festivalinin çivisidir. Yerel bölgeler ve çevre ülkelerden güçlü güreşçiler Naadım güreşine gelmektedirler. Tıva halkı arasında güreş oldukça popülerdir. Zamanla güreşçilerin kostümleri de geliştirildi. Daha önce geniş pantolonlu kısa cüppeler vardı. Daha sonra kemerle sıkı sıkıya oturan spor külotları ve uzun kollu kısa bir ceket sadece güreşçinin sırtını kaplıyor, göğsünü çıplak bırakıyorlar. Batkar Baasan gibi Tıva güreşçileri hem Rusya Federasyonunda hem de dünya çapında önemli başarılar kazanmışlardır.

Küçüten möge

Güreş yarışmasının beş kez galibine verilen unvandır. Tuva Cumhuriyeti Yüksek Hural'da (Meclis) S.C. Ondar başkanlığında Enerji ve İnşaatı Geliştirme Komitesi toplantısı sonucu Komite üyeleri, Tuva Cumhuriyeti Devlet Ödülleri'nde Değişiklik Yapılmasına Dair' yasa tasarısı da dahil olmak üzere olağan toplantının gündeminde yer alan konuları değerlendirdi. Tasarının geliştiricisi, Tıva Cumhuriyeti Fiziksel Kültür ve Spor Dairesi, Tıva ulusal güreşi Hüreş ile ilgili olarak "Tıva Cumhuriyetinin fili" (çaan), "Tıva Cumhuriyeti arslanı" (arzılan), "Tuva Cumhuriyeti'nin şahini" (naçın) ve "Tuva Cumhuriyeti'nin devi" (küçüten möge) unvanları ile ulusal göreşte devlet ödüllerinin listesini bu sınıflandırmalara göre tamamlamayı belirtmişti. Bu antik unvanlar iyi güreşçilere verilen unvanlar oldu.

Yönetmeliğe göre, bu unvanlar "Hüreş" adıyla ulusal güreş, ulusal güreş türünün popülerleşmesi, sağlıklı bir yaşam tarzının teşviki ve ulusal gelenekler açısından yüksek spor sonuçları nedeniyle sporculara ve spor emektarlarına verilecektir.

Tuva Cumhuriyeti'nin mutlak şampiyonasında altı kez kazanan sporcuya en az 128 güreşçinin katılımıyla "Naadım" ulusal bayramında Tıva Cumhuriyeti küçüten möge onur unvanı verilecektir.

"Naadım"da üç kez kazanan veya iki kez kazanan ve en az 128 güreşçinin katılımıyla "Naadım"de iki kez ikincilik elde eden bir güreşçiye "Tuva Cumhuriyeti'nden Çaan möge" unvanı verilir.

"Tuva Cumhuriyeti Arzılan möge" onur unvanı, en az 128 güreşçinin katılımıyla ulusal bayram "Şagaa" veya Zafer Bayramı'na adanmış cumhuriyet yarışmalarında iki kez veya "Naadım"da iki kez kazanan bir sporcuya verilir.

"Naadım"e ithaf edilen Tuva Cumhuriyeti şampiyonasında ve en az 128 güreşçinin katılımıyla ulusal bayram "Şagaa" veya Zafer Bayramı'na özel cumhuriyet müsabakalarında 1'den 3'e kadar dereceye giren sporculara "Tuva Cumhuriyeti Naçın Möge" onur unvanı verilecektir.

60-70'li yıllar arasında Tıva ulusal güreşi "Hüreş"te yüksek spor sonuçları elde etmiş, genç neslin eğitimine aktif olarak katılmış, sağlıklı bir yaşam tarzının ve milli güreş "Hüreş"in tanıtımında da spor emektarları olmuştu. Uluslararası yarışmalarda "Hüreş" güreşinde ödül (1'den 3'e) derece alan sporcular da bu unvan için adaydır.

Tuva Cumhuriyeti Fiziksel Kültür ve Spor Dairesi'nin teklifi üzerine ve Ulusal Güreş Federasyonu "Hüreş" koordinasyonunda Tuva Cumhuriyeti Hükümeti Başkanı Kararnamesi ile onur unvanları verilir. Sporda emektar olan bir sporcuya, verilen unvanla birlikte göğüs plakası ve sertifika verilir.^[2]

At yarışları

Naadım'da at yarışları da önemlidir. Atların hızının ve dayanıklılığının kontrol edildiği at yarışlarında yarış mesafeleri farklıdır. Ödüller hem atlara hem de binicilere verilir. Yarışında birinci olan ve diğer yarışlardaki ilk atlar arasında en iyi gücü gösteren ata "Çügürük-Dorug" (Doru at) unvanını, diğer kazananlara ise "Sıın-Kara" (ceylan at), "Çügürük-Sarala", "Ezir-Kara" (kara kartal) vb. unvanlar verilir.

Kaynakça

^ Naadım, Naadım. "Naadım". Tuva.Asia. 16 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2021.
^ "Möge statüsü hakkında karar". 16 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.

Dış bağlantılar

Wikimedia Commons'ta Naadım ile ilgili ortam dosyaları bulunmaktadır.

Besicilerin en önemli bayramı Naadım bin yıllık geçmişe sahiptir 11 Temmuz 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. — Maadır Biçe-ool. Tıva Yeni Araştırmalar Dergisi.
Besicilerin festivali — Naadım 6 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. — Tıva Cumhuriyeti Turizm merkezi
Naadım — Tıva Türklerinin asıl bayramı^{[ölü/kırık bağlantı]} - Tuva Cumhuriyeti Ulusal Kütüphanesi
Naadım - Sığır yetiştiricilerinin bayramı

[Naadım_tarihi_hakkında-1] Naadım, Naadım. "Naadım". Tuva.Asia. 16 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Temmuz 2021.

[2] "Möge statüsü hakkında karar". 16 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[1]

[2]