NAVTEX
NAVTEX (NAVigational TEleX), Navtex veya NavTex, orta frekansta gemilere olası tehlike, emniyet, hava rapor ve uyarılarını otomatik olarak ileten uluslararası haberleşme sistemi.[1]
NAVTEX yayınları ücretsiz olarak yapılmaktadır. Hava raporu yayınları ise basitleştirilmiş olarak kısa formatta yayınlanır.[1]
NAVTEX, Uluslararası Denizcilik Organizasyonu'nun (IMO) ve Küresel Denizde Tehlike ve Emniyet Sistemi'nin (GMDSS) bir parçasıdır.[1]
NAVTEX ilanı, NAVTEX cihazı üzerinden yapılan bildirimleri ifade edebilir.[2]
Teknik bilgiler
[değiştir | kaynağı değiştir]
Cihaz, kıyıdan 740 km (yaklaşık 400 NM) uzaklıkta, tek yönlü yayın yapan kıyı istasyonundan otomatik olarak veri alır. NAVTEX yayınları ikili kodlama sistemi kullanılarak yapılır. yayınlar, 518 kHz ve 490 kHz orta frekansında (MF), NBDP (Narrow-Band Direct Printing) sistemiyle yapılmaktadır. Uluslararası NAVTEX frekansı 518 kHz'dir ve bu frekansta mesaj İngilizce olmak zorundadır. Ülkeler yerel dillerinde ulusal NAVTEX yayınlarını ise, yerel diller için özelleşmiş olan 490 kHz bandını kullanarak yapar.[3] Yüksek frekansta (HF) NAVTEX tipi yayınlar 4209.5 kHz'de yapılır, fakat NAVTEX cihazı yüksek frekansta alma yapamaz, bu nedenle HF bandındaki yayını alan cihaz HF alıcısıdır.
Mesaj formatı
[değiştir | kaynağı değiştir]
Tüm NAVTEX yayınları, mesajın başlangıcını belirten ZCZC harfleriyle başlar, mesaj hakkında bilgiler veren B1, B2, B3 ve B4 serileri kapsamında 4 karakterle devam eder.[4]
B1 karakteri yayın istasyonunu tanımlamak için, B2 ise mesaj içeriğini belirtmek için kullanılır. Alıcılar bu karakterleri, bazı istasyonlardan yapılan yayınları ve mesaj içeriğinin kullanıcıyı ilgilendirmediği durumlarda engellemek için kullanır.
B3 ve B4 karakterleri iki haneli sayılardan oluşur ve mesajların sıra numarasını belirtir. Alıcılar bu karakterleri, halihazırda gelmiş mesajların tekrarlamasına engel olmak için kullanır.
Örneğin, B1, B2, B3 ve B4 karakterlerini içeren "FE01", ABD'ye ait bir NAVTEX istasyonundan yapılan hava tahmin raporunu ifade eder.
NAVTEX mesaj örneği:
(sinyal aşaması >= 10 saniye) ZCZC FE01 (mesaj metni...) NNNN (mesaj sonu için sinyal aşaması >= sonraki mesajdan önce 2 saniye)
Mesaj başlangıcı
[değiştir | kaynağı değiştir]ZCZC ile mesaj başlar.
Verici tanımlama (B1)
[değiştir | kaynağı değiştir]Verici kimliği tanımlanarak kapsama alanı hakkında bilgi verilir.
İçerik tanımlama (B2)
[değiştir | kaynağı değiştir]İçerik tanımlayıcı karakter, alıcı tarafından farklı tür mesajların tanımlanması ve aynı zamanda gemi için gerekli olmayan opsiyonel mesaj içeriklerinin reddedilmesini sağlar (ör: LORAN C mesajları eğer gemide LORAN C alıcısı bulunmuyorsa reddedilebilir.).
Mesaj içeriğini belirten B2 karakterleri aşağıdaki gibidir:
A Seyir uyarıları B Meteorolojik uyarılar C Buz raporları D Arama - kurtarma raporları ve korsan uyarıları E Meteorolojik tahminler F Pilot servis mesajları G AIS mesajları (eskiden Decca mesajları[5]) H LORAN mesajları I Kullanım dışı (eskiden OMEGA mesajları[5]) J SATNAV mesajları (GPS veya GLONASS) K Diğer elektronik sistem mesajları L Seyir uyarıları - A mesaj tipine ek olarak (Alıcıdan reddedilmemelidir) T Test iletişimleri (Sadece Birleşik Krallık - resmi değil) V Balıkçılara duyurular (Sadece ABD - şu anda kullanım dışı) W Çevresel duyurular (Sadece ABD - şu anda kullanım dışı) X Özel servisler - IMO NAVTEX Panel tarafından tahsis edilir Y Özel servisler - IMO NAVTEX Panel tarafından tahsis edilir Z Yayın yapacak mesaj olmadığını belirtir
Not: Bu mesajlardan A, B ve D türleri reddedilemez, diğer mesajlar ise cihaz menüsünden isteğe bağlı olarak seçilebilir. Normalde B, F ve G türleri ABD'de, Ulusal Hava Durumu Servisi (NWS) mesajlarında meteorolojik tahminleri bulundurduğundan beri kullanılmamaktadır.
Mesajın seri numarası (B3, B4)
[değiştir | kaynağı değiştir]B3 ve B4 karakterleri, her B2 mesaj türünün seri numarasını (sınıf) ifade eder. Seri numaraları genellikle "01" değeriyle başlar, ancak özel durumlarda bu değer "00" olur. 00 değeri, alıcıyı mesajı yazdırmaya zorunlu kılar.
Menşe zamanı
[değiştir | kaynağı değiştir]Menşe zamanı "DDHHmm UTC MMM" biçimindedir; DD tarih, HH saat, mm dakika ve MMM ayın üç karakterli kısaltmasıdır. Mesajın iletim zamanı UTC'ye göredir.
Mesaj metni
[değiştir | kaynağı değiştir]Detaylı mesaj metni.
Mesaj sonu
[değiştir | kaynağı değiştir]"NNNN" karakterleri mesajın bittiğini belirtir.
Türkiye'de NAVTEX
[değiştir | kaynağı değiştir]Türk karasularında NAVTEX yayınları, Deniz Kuvvetleri Komutanlığı Seyir, Hidrografi ve Oşinografi Dairesi Başkanlığı tarafından Antalya, Samsun, İstanbul ve İzmir yayın istasyonlarından yayınlanmaktadır. Duyuru ve uyarılar sivil veya askerî fark etmeksizin tüm gemi ve tekneler için bağlayıcı niteliktedir. Bu duyurular aynı zamanda Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü'nün internet sitesinde halka açık bir şekilde yayınlanmaktadır.[6]
Ülkelerin Deniz Kuvvetleri, eğitim ve tatbikatların bilgisini önceden duyurarak bu sahalara girilmemesi konusunda uyarılarda bulunmaktadır.[4]
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Kıyı Emniyeti Genel Müdürlüğü NAVTEX sayfası18 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b c "Navtex nedir?". Yelken Okulu. 23 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Navtex nedir? Navtex ilanı ne demek? Navtex ilan etmek ne anlama geliyor?". NTV. 22 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2020.
- ^ "NAVTEX ilanı nedir ve ne anlama gelir?". Hürriyet. 23 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2020.
- ^ a b "NAVTEX nedir? NAVTEX ilan etmek ne anlama geliyor?". Sözcü. 23 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2020.
- ^ a b Fastnet Radio GMDSS Marine Radio Decoder FMD25 Manual 24 Mart 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. p. 5-3
- ^ "NAVTEX nedir? NAVTEX ne anlama geliyor?". TRT Haber. 24 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2020.
