Murabba (edebiyat)

Murabbâ' (Osmanlıca: مربع), bent adı verilen dört dizelik kıt'alardan oluşan şiir türüdür. Kelime anlamı "dörtlük" demektir. Aruz ölçüsüyle yazılır. Genelde 3-7 bentten oluşur. Uyak düzeni genelde aaaa/bbba/ccca/ddda/... şeklinde olmakla beraber, ilk bendi kafiyeli olmayan ya da sonraki bentlerde kafiyesi tekrarlanmayan murabbalar da vardır. Divan edebiyatında 15. yüzyılda Ahmed Paşa tarafından kullanılmıştır. Tanzimat edebiyatında da Namık Kemal bu türün başarılı örneklerini vermiştir. 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren şarkı şeklinde bestelenen eserlerin büyük bir kısmı murabba tarzında yazılmıştır.

Özellikleri

• Nazım birimi dörtlük olan nazım şekillerinden biridir.
• Kafiye düzeni "aaaa/bbba/ccca"dır.
• Genellikle 4 ile 8 dörtlükten oluşur.
• Her konuda murabba yazılabilir. Ancak dini ve didaktik konular ile övgü, yergi, manzum mektup, mersiye vs. türlerde murabba nazım şekli daha çok kullanılmıştır.
• Aruz kalıbıyla yazılır.
• Önemli murabba şairleri Aşkî İlyas, Muhibbî, Hayreti, Taşlıcalı Yahya Bey, Fuzûlî sayılabilir.
• Dili süslü ve ağırdır.
• Son dizeleri tekrarlanıyorsa mütekerrir murabba, son dizeleri tekrarlanmıyorsa müzdeviç murabbadır.
• 19. yüzyılın ikinci yarısından itibaren şarkı şeklinde bestelenen eserlerin büyük bir kısmı murabba tarzında yazılmıştır.
• İran edebiyatından Türk edebiyatına geçmiştir.