Melendiz Çayı

Melendiz Çayı (Uluırmak^[1]), Aksaray ili topraklarında Ihlara Vadisini oluşturan akarsu. Antik çağlarda adı Potamus Kapadukus'tur (Kappadokya Irmağı). Melendiz Dağı'ndan doğar, Ihlara Vadisi'nden ve Aksaray şehir merkezinden geçerek Tuz Gölüne dökülür.

Melendiz Dağı'nın eteklerinden çıkan kaynak ve derelerin birleşmesiyle oluşur. Su toplama alanı (havzası) 565,2 km²'dir. Yıllık ortalama akım Selime Köyü'nde 72,99 hm³'tür. Akım yazın azalırken, ilkbahar yağmurlarıyla artar. Kaynaklardan beslendiği için yazın tamamen kurumaz. Uzunluğu 60 km'dir. Akış katsayısı 0,141'dir. Tüflü, geçirgen arazide, yağışın çoğunluğunun akışa geçmediği görülür.^[2]

Melendiz Çayı üzerine sulama amaçlı, kaya dolgu gövdeli Mamasın Barajı yapılmıştır. Ihlara Vadisi boyunca çıkan sıcak ve soğuk su kaynakları çaya karışmaktadır.

Peçenek Çayı, İnsuyu, Karasu, Kırkdelik Çayı ile birlikte Tuz Gölü'nü besleyen su kaynaklarındandır.^[3] Konya kapalı havzasında bulunur, kapalı havzalı bir akarsudur. Suları denize ulaşmaz.

Yağlıdere, Göğüs Dere, Sekiler Dere, Kükürt Dere, Asmasız Çayı, Pazar Dere, Güvercinlik Dere, Akpınar Dere ve Çardak Çayı Melendiz Çayı'nı besleyen yan kollarıdır.^[2]

Canlı hayatı[değiştir | kaynağı değiştir]

Melendiz Çayı'na endemik Kapadokya tatlı su kefali^[4] (Squalius cappadocicus) akarsuda yaşamaktadır. Özel olarak avlanması hedeflenen bir tür olmadığından üzerinde avcılık baskısı yoktur. Akarsuyun sularının yazın kullanım nedeniyle azalması tür üzerinde en önemli tehdittir.^[5]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ "COĞRAFİK KAPSAM". AKSARAY İLİ ÇEVRE DURUM RAPORU. 4 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2016.
^ ^a ^b BAYLAK, Halil Mesut (2006). "FİZİKİ COĞRAFYA AÇISINDAN MELENDİZ ÇAYI HAVZASI'NIN İNCELENMESİ" (PDF). 27 Eylül 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2016.
^ "Tuz Gölü – AKSARAY, KONYA, ANKARA". turkiyesulakalanlari.com. 24 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2016.
^ "Squalius cappadocicus Özuluğ & Freyhof, 2011" (PDF). suf.erdogan.edu.tr. s. 103. 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Nisan 2020.
^ Seçer, Burak vd. (2020). "Melendiz Çayı (Konya Kapalı Havzası)Squalius cappadocicus Özuluğ & Freyhof, 2011 popülasyonu için bazı popülasyon dinamiği parametrelerinin belirlenmesi". Su Ürünleri Dergisi. 24 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2020.

[1] "COĞRAFİK KAPSAM". AKSARAY İLİ ÇEVRE DURUM RAPORU. 4 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2016.

[HMB-2] BAYLAK, Halil Mesut (2006). "FİZİKİ COĞRAFYA AÇISINDAN MELENDİZ ÇAYI HAVZASI'NIN İNCELENMESİ" (PDF). 27 Eylül 2016 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2016.

[3] "Tuz Gölü – AKSARAY, KONYA, ANKARA". turkiyesulakalanlari.com. 24 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Eylül 2016.

[4] "Squalius cappadocicus Özuluğ & Freyhof, 2011" (PDF). suf.erdogan.edu.tr. s. 103. 24 Nisan 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 17 Nisan 2020.

[5] Seçer, Burak vd. (2020). "Melendiz Çayı (Konya Kapalı Havzası)Squalius cappadocicus Özuluğ & Freyhof, 2011 popülasyonu için bazı popülasyon dinamiği parametrelerinin belirlenmesi". Su Ürünleri Dergisi. 24 Mart 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2020.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]