Macellan keşfi
Macellan keşfi veya Macellan-Elcano keşfi, Portekizli kaşif Ferdinand Macellan tarafından planlanan ve yönetilen 16. yüzyıldan kalma bir İspanyol keşif gezisiydi.[1] Keşif Çağı'ndaki ve keşif tarihindeki en önemli yolculuklardan birinin amacı Atlantik ve Pasifik okyanuslarını geçerek günümüz Endonezya'sındaki Maluku veya Baharat Adaları ile bir ticaret yolu açmaktı.[2] Keşif gezisi 1519'da İspanya'dan ayrıldı ve Macellan'ın Filipinler'deki ölümünden sonra Hint Okyanusu'nu geçen İspanyol denizci Juan Sebastián Elcano liderliğinde 1522'de oraya geri döndü. Toplam 60.440 km'yi bulan yaklaşık üç yıllık yolculuk, tarihteki ilk devrialem başardı. Aynı zamanda Pasifik Okyanusu'nun büyüklüğünü de ortaya çıkardı ve gemilerin batı deniz yolu üzerinden dünyanın çevresini dolaşabileceğini kanıtladı.[2]
Keşif gezisi asıl amacına ulaştı: Baharat Adaları'na batıdan bir rota bulmak. Beş gemiden oluşan filo, 20 Eylül 1519'da yaklaşık 270 adamla İspanya'dan ayrıldı. Atlantik Okyanusu'nu geçtikten sonra filo, Güney Amerika'nın doğu kıyısı boyunca güneye devam etti ve sonunda gemilerin, Macellan'ın Mar Pacifico adını verdiği Pasifik Okyanusu'na geçmesine izin veren Macellan Boğazı'nı keşfetti.[2] Filo ilk Pasifik geçişini tamamladı, Filipinler'de durdu ve iki yıl sonra sonunda Maluku'ya ulaştı. Elcano liderliğindeki çok tükenmiş bir mürettebat, sonunda 6 Eylül 1522'de Hint Okyanusu boyunca batıya, Ümit Burnu çevresinden Portekizliler tarafından kontrol edilen sular boyunca ve batı Afrika kıyıları boyunca kuzeye giderek İspanya'ya vararak nihayet İspanya'ya döndü.[2]
Keşif gezisi, çoğunlukla İspanyol mürettebatın (ve Elcano'nun kendisinin) sabotajları ve isyanları, açlık, iskorbüt, fırtınalar ve yerli halkla düşmanca karşılaşmalar da dahil olmak üzere birçok zorluğa katlandı. İspanya'ya dönüş yolculuğunu yalnızca 18 adam ve bir gemi (Victoria) tamamladı. Magellan'ın kendisi Filipinler'deki bir çatışmada öldü ve yerine bir dizi subay kaptan-general olarak geçti ve sonunda Victoria'nın dönüş yolculuğunu Elcano yönetti.
Keşif gezisi çoğunlukla İspanya kralı I. Carlos tarafından finanse edildi ve doğu rotası Tordesillas Antlaşması uyarınca Portekiz tarafından kontrol edildiğinden Baharat Adaları'na karlı bir batı rotası bulacağı umuduyla finanse edildi. Keşif gezisi bir rota bulmasına rağmen beklenenden çok daha uzun ve zorluydu ve bu nedenle ticari açıdan yararlı değildi. Yine de bu sefer, denizcilikteki en büyük başarılardan biri olarak kabul edilir ve Avrupalıların dünya anlayışı üzerinde önemli bir etki yarattı.[2]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Redondo, J. M. G., & Martín, J. M. M. (2021). Making a Global Image of the World: Science, Cosmography and Navigation in Times of the First Circumnavigation of Earth, 1492-1522. Spanish National Research Council. Culture & History Digital Journal. 10(2). ISSN: 2253-797X
- ^ a b c d e Cartwright, Mark (16 Haziran 2021). "Ferdinand Magellan". World History Encyclopedia (İngilizce). 30 Nisan 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Haziran 2024.
Dış bağlantılar
[değiştir | kaynağı değiştir]
- (İspanyolca) Primera vuelta al mundo Magallanes-Elcano. V Centenario. Official site for the 5th centenary of the expedition.