Küleç Camii
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Kırım,  Ukrayna /  Rusya |
| Koordinatlar | 45°09′35″K 35°15′38″D / 45.15972°K 35.26056°D |
| İnanç | İslam |
| Açılış | 15. yüzyıl |
| Özellikler | |
| Kubbe sayısı | 1 |
| Minare sayısı | 1 |
| Malzemeler | işlenmiş kireç taşı |
Küleç Camii (Ukraynaca: Колеч-Мечеть, Kırım Tatarcası: Küleç Meçit, Кулеч-Мечит), Kırım Hanlığı sırasında inşa edilmiş bir camidir. Caminin yukarı kesimlerinde, Çürük Nehir vadisinin üzerindeki aynı adı taşıyan köyde Aziz Ahmed Efendi'nin mezarı bulunmaktadır. Cami ile birlikte bir medrese de inşa edildi. Cami kompleksinin ilk yazılı kayıtları 17. yüzyıla kadar uzanmaktadır, ancak araştırmacılar yapım zamanının daha erken bir döneme, muhtemelen 15.-16. yüzyıllara kadar tarihlenebileceğine inanmaktadır. Kırım'da Sovyetler Birliği'nin kurulmasından sonra cami kapatıldı ve 1950'lerin başında cami kompleksi tamamen yıkıldı.
Mimari bir varlık olarak, 1920'lerde mimar ve restoratör Boris Nikolayevich liderliğindeki bir keşif gezisi ile araştırıldı.
Bina 1950'lere kadar ayakta kalmasına rağmen daha sonra yıkıldı. En değerli mimari ve tarihi parçalarının araştırılması, kaydedilmesi ve korunması yapılmamıştır.[1]
Tapınak kompleksinin araştırması, daha sonra Kırım Han Sarayı'nın müdürü olarak görev yapan tarihçi ve etnograf Wesin Bodaninski yönetiminde 1920'lerin sonunda gerçekleştirildi. Sanat restoratörü B. N Zasypkin, Kırım Hanlığı'nın korunan tarihi ve kültürel anıtlarının Moskova'dan uzmanlar tarafından incelenmesi gerektiğini belirtti. V. Bodaninsky ve B. N. Zasypkin 1937-1938'de baskıya maruz bırakıldı ve SSCB'nin çöküşüne kadar kültür mirasları neredeyse hiç araştırılmadı.[2][3]
Mimarisi
[değiştir | kaynağı değiştir]Caminin mimarisi, Kırım Hanlığı'nın ilk mimari örneklerine karşılık gelmektedir. Ana bina plana göre kare şeklindedir. Sekizgen bir yapı tarafından desteklenen bir kurşun kubbe ile taçlandırılmıştır. Duvarlar, dışarıdan toplam 0,8 ila 1 metre kalınlığında yüksek kaliteli işlenmiş taştan oluşan büyük bloklardan oluşuyordu. Ana salonda çift camlı pencereler vardı. Giriş kapısı ana binanın yarısı yükseklikte idi ve köşelerinde küçük kuleler vardı. Giriş kapısının solunda, konik bir kubbe ile süslenmiş, 25 metre yüksekliğindeki bir minare vardı. İçinde Selçuklu motifleri ile zenginleştirilmiş oyma bir mihrap vardı.[4][5] Cami, mimari olarak 14. ve 15. yüzyıl yapılarından olan Eski Saray Camii'ne benzemektedir.[6]
Kalıntılar
[değiştir | kaynağı değiştir]Caminin 650 metre güneydoğusunda, 2134 Höyüğü yakınında, Ahmed Efendi'ye ait türbe yer almaktadır ve buradaki kalıntılar neredeyse korumasızdır. Alan incelenirken bir dizi küçük taş parçasıı, karo parçası ve cam seramik bulunmuştur. Bugün, bölge özel bahçeler ve tarlalarla doludur.[1][4]
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ a b Гаврилов А. В. (2008). "Средневековые памятники Юго-Восточного Крыма (материалы к археологической карте)". Сугдейский сборник (Rusça) (III). Киев-Судак: 331—384.
- ^ В. Ф. Козлов (12 Şubat 2014). "Основатель Бахчисарайского дворца-музея Усеин Боданинский". 4 Mayıs 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2020.
- ^ "Б. Н. Засыпкин (некролог)". Архитектурное наследство Вып. 8. (Rusça). М. 1957: 189.
- ^ a b Засыпкин Б. Н. (1927). "Памятники архитектуры крымских татар". Крым: Общественно-научный и экскурсионный журнал (2 (4)). М.- Л.: 113 - 168. 18 Şubat 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Mayıs 2020.
- ^ Бабенко Г. А., Дюличев В. П. (2008). Шедевры мусульманской архитектуры Крыма. Симферополь: Симферопольская городская типография. s. 320. ISBN 978-966-2913-83-5.
- ^ Крикун Е. В. (1998). "Памятники крымскотатарской архитектуры (XIII-XXвв.)". Симферополь: Крымучпедгиз.
Konuyla ilgili yayınlar
[değiştir | kaynağı değiştir]- Эвлия Челеби (2000). "Книга путешествия. Крым и сопредельные области. (Извлечения из сочинения турецкого путешественника XVII века). / Вступит. статья, перевод с османского языка, комментарии Е. В. Бахревского". Историко-археологический фонд «Наследие тысячелетий» Изд. 2-е, исправл. и доп. Симферополь: Изд-во «ДОЛЯ». ISBN 978-966-366-159-9.
- Административно-территориальные преобразования в Крыму. 1783—1998 гг. Справочник / Под ред. Г. Н. Гржибовской. — Симферополь: Таврия-Плюс, 1999. — 464 с. — ISBN 966-7503-22-4.
- Засыпкин Б. Н. (1927). "Памятники архитектуры крымских татар". Крым: Общественно-научный и экскурсионный журнал. М.- Л.: Госиздат, Тип. Красный Пролетарий: 113 - 168.
- "Б. Н. Засыпкин (некролог)". Архитектурное наследство Вып. 8. М. 1957: 189.
- Бабенко Г. А., Дюличев В. П. (2008). "Шедевры мусульманской архитектуры Крыма". Симферополь: Симферопольская городская типография. ISBN 978-966-2913-83-5.
- Гаврилов А. В. (2008). "Средневековые памятники Юго-Восточного Крыма (материалы к археологической карте)". Сугдейский сборник. Киев-Судак: 331—384.