Kutup girdabı

Kutup çevresi girdabı veya basitçe kutup girdabı, Dünya'nın her iki kutup bölgesini de çevreleyen geniş bir soğuk ve dönen hava bölgesidir. Kutup girdapları, diğer dönen, düşük eğimli gezegen cisimlerinde de bulunur.^[1] Polar girdap terimi stratosferik kutupsal girdap ve troposferik kutupsal girdap gibi iki farklı olguyu tanımlamak için kullanılabilir. Stratosferik ve troposferik kutup girdaplarının her ikisi de Dünya'nın dönüş yönünde döner ancak bunlar farklı boyutlara, yapılara, mevsimsel döngülere ve hava durumu üzerindeki etkilere sahip farklı durumlardır.

Stratosferik kutupsal girdap, 15 km'den 50 km'ye kadar yükselen, hızlı, siklonik olarak dönen rüzgarların olduğu bir alandır. Kutup gecesi başlarken Kuzey Kutbu veya Antarktika sıcaklıklarının hızla soğuduğu Sonbaharda oluşur. Kutup ile tropikler arasındaki artan sıcaklık farkı şiddetli rüzgarlara neden olur ve Coriolis etkisi girdabın dönmesineyol açar. İlkbaharda kutup gecesi sona erdiğinde stratosferik kutup girdabı bozulur. Ani bir stratosferik ısınma (SSW), kış aylarında stratosferik girdap bozulduğunda meydana gelen ve yüzey havası üzerinde önemli etkileri olabilen bir olaydır.^{[kaynak belirtilmeli]}

Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]

Polar amplifikasyon
Satürn'ün altıgeni - Satürn'ün kuzey kutbu çevresinde kalıcı bir altıgen bulut modeli
Windward Performance Perlan II - kuzey kutup girdabını incelemek için kullanılacak
Polar ön

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

^ Read (August 2011). "Dynamics and circulation regimes of terrestrial planets". Planetary and Space Science. 59 (10): 900-914. doi:10.1016/j.pss.2010.04.024.

Kaynak hatası: <references> üzerinde tanımlanan "JGR2012" adındaki <ref> etiketi önceki metinde kullanılmıyor. (Bkz: Kaynak gösterme)

Kaynak hatası: <references> üzerinde tanımlanan "pause" adındaki <ref> etiketi önceki metinde kullanılmıyor. (Bkz: Kaynak gösterme)

Dış bağlantılar[değiştir | kaynağı değiştir]

"Current map of arctic winds and temperatures at the 10 hPa level". 14 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
"Current map of arctic winds and temperatures at the 70 hPa level". 14 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
"Current map of arctic winds and temperatures at the 250 hPa level". 14 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
"Current map of arctic winds and temperatures at the 500 hPa level". 14 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
"Current map of antarctic winds and temperatures at the 10 hPa level". 14 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
"Current map of antarctic winds and temperatures at the 70 hPa level". 14 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
"Current map of antarctic winds and temperatures at the 250 hPa level". 14 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
"Current map of antarctic winds and temperatures at the 500 hPa level". 14 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.

[1] Read (August 2011). "Dynamics and circulation regimes of terrestrial planets". Planetary and Space Science. 59 (10): 900-914. doi:10.1016/j.pss.2010.04.024.

[1]