Kurşunlu Han (Ankara)
.jpg) | |
 | |
| Genel bilgiler | |
|---|---|
| Durum | Tamamlandı |
| Tür | Han |
| Mimari tarz | Osmanlı mimarisi |
| Konum | 39°56′18″K 32°51′43″D / 39.93833°K 32.86194°D |
| Şehir | Ankara |
| Ülke | Türkiye |
| Koordinatlar | 39°56′17″K 32°51′44″D / 39.93806°K 32.86222°D |
| Mevcut kullanan | Anadolu Medeniyetleri Müzesi |
| Tamamlanma | 15. yüzyıl |
| Yenileme | 1938-1968 |
| Sahip | Türkiye Cumhuriyeti Kültür ve Turizm Bakanlığı |
| Teknik ayrıntılar | |
| Malzeme | Moloz taş |
| Kat sayısı | 3 (1 katı bodrum) |
| Yenileme bilgileri | |
| Mimar | Salim Ülgen |
| Diğer bilgiler | |
| Otopark | Yok |
Kurşunlu Han; Ankara'nın Altındağ ilçesinde, Ankara Kalesi'nin yakınlarında bulunan tarihi bir handır.[1] Kitabesi olmasa da 1471 yılında, Fatih Sultan Mehmet'in başvezirlerinden biri olan Rum Mehmed Paşa tarafından yaptırıldığı düşünülmektedir. Güneyinde bulunan Mahmut Paşa Bedesteni ile aynı mimari özellikleri gösterdiği için hemen hemen aynı tarihlerde inşa edildikleri konusunda görüşler vardır.[2] 1946 yılındaki onarımda ele geçirilen, II. Murat dönemine ait sikkeler ise; hanın 15. yüzyılın ilk yarısında var olduğunu kanıtlar niteliktedir.
Kolayca anlaşılacağı üzere adını, çatısında döşeli olan kurşun plakalardan almış olan han; yapıldığı ilk yüzyılda oldukça işlek bir dönem geçirmiş ve Ankara'daki ticaretin merkezlerinden birisi haline gelmiştir. Ankara keçisinin yününden elde edilen bir kumaş türü olan sof, şehrin en önemli pazarlama ürünlerinden bir tanesiydi. Genelde sof ticareti yapan tüccarların da mallarını depoladıkları ve dükkân açtıkları Kurşunlu Han, o yıllarda Ankara'nın en yüksek kira fiyatlarına sahip olan yerdi. Tuz Hanı'nda bir dükkânın kirası 1.800, Çengel Han'da ise 28.000 akçeyken; Kurşunlu Han'daki dükkânlar 41.500 akçeden tutulmaktaydı.[3]
Tarihçe
[değiştir | kaynağı değiştir]1881 yılında çıkan yangın sonrasında terk edilmiş ve Cumhuriyet kurulana kadar atıl vaziyette bırakılmıştır. 1921 yılında açılan, Ankara'nın ve Cumhuriyet'in ilk müzesi olan Eti Müzesi'nin koleksiyonu; o günkü mekanı olan Akkale'ye sığmamaya başlayınca, dönemin kültür müdürü Hamiz Zübeyr Koşay tarafından kullanılmayan Kurşunlu Han'ın ve Mahmut Paşa Bedesteni'nin onarılarak, müzenin buraya taşınması önerilmiştir. 1938-1968 yılında bedesten binası ile beraber geniş ve kapsamlı bir restorasyon çalışmasına alınmış, kademeli olarak tamir edilerek müze olarak kullanıma açılmıştır. Hanın yenileme projesi mimar Salim Ülgen tarafından yürütülmüştür. Kurşunlu Han günümüzde Anadolu Medeniyetleri Müzesi'nin idari binası olarak kullanılmaktadır.[4]
Mimari
[değiştir | kaynağı değiştir]Kurşunlu Han; iki katlı, dikdörtgen planlı, kâgir bir yapıdır. Yapımında genellikle moloz taş kullanılmış; giriş cephesi ve avludaki revaklar, ikili-üçlü tuğla hatıllar ve yonu taşı ile örülmüştür. Girişle beraber toplamda iki kattan oluşan hanın her iki katında da avluya bakan kısımlarda etrafı revaklarla çevrilmiş, batı ve güneyde yedişer, diğer iki tarafta ise altışar tane yuvarlak tuğla kemerler bulunmaktadır. Aslında iki kat halinde bulunan hana; arazinin meyilli olmasından yararlanılarak, ahır, depo ve arabalık görevi görmesi için L planlı bir bodrum kat ilave edilmiştir.[5]
Hanın kuzey ve güney cephelerinde on birer, doğu ve batı cephelerinde ise dokuzar dükkân bulunur. Giriş eyvanı içerisinde bulunan, karşılıklı 4 dükkânla beraber; zemin katta 28, birinci katta 30 oda yer almaktadır. Her odada bir ocak bulunmaktadır ve odalar revaka birer kapı ve pencere ile açılmaktadır. Ayrıca ana girişin içinde de karşılıklı ikişer küçük dükkân yer almaktadır.
Kurşunlu Han, geçirdiği onarımlar sırasında bazı değişiklikler geçirmiştir. Zemin ve birinci katta bulunan revakların araları cam ile kapatılmış, orta avlunun batı bölümünün altı biraz daha oyularak küçük bir depo alanı elde edilmiştir. Bazı odaların ara duvarları kaldırılmış ve geçitler açılarak daha geniş bir mekan yaratılmaya çalışılmıştır. Bugün, zemin kattaki odalarda depolar, mutfak, yemekhane, atölye gibi bölümler bulunurken; üst katta ise idare, arşiv, konferans salonu ve kütüphane yer almaktadır.[3]
Ayrıca bakınız
[değiştir | kaynağı değiştir]Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ "Ankara Kurşunlu Han". 24 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2018.
- ^ "Hanlar". 24 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2018.
- ^ a b "Ankara Hanlar". 11 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2018.
- ^ "Anadolu Medeniyetleri Müzesi". 1 Eylül 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2018.
- ^ "Kurşunlu Han". 1 Ekim 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Eylül 2018.