Kullanıcı:Zemxer/Dicrocoelium dentriticum
bu madde inşa halindedir!
Dicrocoelium dentriticum (Kum kelebeği), Dicrocoelidae ailesinden Dicrocoelium cinsine bağlı bir trematod parazittir.
Morfoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
Uzunluğu 1 cm'den kısa, lanset biçiminde yarı saydam bir hayvandır. Ruminant hayvanların vesica fellea'sında yaşayan diğer trematodlardan ayırt edilebilir. Bağırsakları, uçları kör olarak sonlanan iki adet boru biçimindedir. Yumurtaları 45 X 30 mikron boyutunda koyu kahverenginde ve kapaklıdır. Yumurtalar ilk görünümde kavrulmuş kahve çekirdeğine benzer.[1]
Dicrocoelium dentriticum morfolojik olarak D.hospes’e benzese de D.hospes’te vitellojen bezler bağırsak kanallarının medialinde bulunur. Buna karşılık D.dendriticum’ta vitellojen bezler bağırsak kanallarının lateralinde yer alır.[1]
Yaşam çemberi[değiştir | kaynağı değiştir]
Son konaklar özellikle gevişgetirenler olsa da parazit ara sıra ise domuz, at, insan, tavşan ve farelerde görülür. Parazit son konağında safra kanallarına ve vesica fellea'ya yerleşir. 1. ara konaklar Helicella, Zebrina, Cionella ve diğer bazı cinslere bağlı kara salyangozlarıdır. 2 ara konaklar ise Formica cinsine bağlı karıncalardır.[1]
Son konağı dışkı yoluyla terk eden yumurtalar ara konak görevi yapan kara salyangozları tarafından alınır. Bağırsakta serbest kalan mirasidyum bağırsağı delip salyangozun hepatopankreasına gider. Burada ana sporokist ve bundan da kız sporokistler gelişir. Kız sporokistlerdense serkerler oluşur. Serkerler salyangozun içinde sümüksü bir madde ile sarılır. Böylece oluşan sümüksü yumak salyangozu solunum deliğinden terk eder. Gelişim salyangozda en az üç ay sürmektedir. Hava sıcaklığının düşmesi ile serker atılımı hızlanır. Serker taşıyan bu sümüksü yumaklar ikinci ara konakça yani karıncalar tarafından yuvaya taşınır. Karıncaların yemesi sonucu tüm karınca kolonisi serkerler ike enfekte olabilir. Serkerler karıncaların vücut boşluğuna gidip kistlenir ve metaserker haline geçer. Metaserkerlerin gelişip enfektif hale gelmesi 28-32C° sıcaklıkta 35 ila 38 gün sürer. Bazı serkerler, vücut boşluğuna girdiklerinde beyin görevi yapan subözofagial gangliyona gidip kistlenir. Karıncanın bu organındaki metaserkerler burada tahribat oluşturduğundan Karıncalar anormal davranışlar gösterirler. Bu karıncalar otların tepesine tırmanma eğilimindedir. Akşamları çeneleri istem dışı kasılır ve üstünde bulunduğu otu bırakamaz, bütün gece o şekilde kalır. Sabahın erken saatlerinde güneş doğup hava ısınınca çenenin bu kasılması ortadan kalkar ve karıncalar yeniden hareket etmeye başlar. Ot yiyen hayvanlar otlarla beraber enfekte olmuş karıncaları yediklerinde enfeksiyona yakalanır. Alınan metaserkerler son konağın ince bağırsağında açılarak genç erişkinler ortaya çıkar. Genç erişkinler ductus choledochus'tan göç ederek safra kanallarına ulaşır. Bu olay birkaç saatte gerçekleşir. Bu genç kelebeklerin Fasciola hepatica'da olduğu gibi karaciğer parankimasında bir göç geçirmesi söz konusu değildir. Prepatent süre 10 ila 12 haftadır. Parazitlerin son konaktaki yaşam süresi ise minimum 8 yıldır.[1]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ a b c d Prof. Dr. Müfit Toparlak, Prof. Dr. Erkut Tüzer. Veteriner Helmintoloji. ISBN 9754049130.