Kullanıcı:Stuacher/deneme tahtası

Görev Odaklı Dil Öğretimi

           Görev Odaklı Dil Öğretimi ya da Görev Temelli Öğretim sosyal yaşantımızda karşılaştığımız görevlerin özgün iletişim yoluyla sınıf ortamında uygulanmasının etkili bir dil öğretim – öğrenim aracı olduğunu savunan öğretim yöntemidir. Deneysel araştırmalara dayanan bu yöntem öğrencilerin dilsel gereksinimlerini tanımlamada, dil yeterliliğini değerlendirmede ve izlencedeki kazanımları belirlemede anlam ve iletişime odaklanan bu görevleri dil öğretiminin merkezine alır. Her ne kadar öğretmen ve öğrenciye sağladı roller ile dil öğretim – öğrenim sürecinin etkinliğini arttırsa da uygulanması en zor olan yöntemlerden biri olarak bilinir.

Görevin Tanımı

           Günümüze kadar görevin birçok tanımı yapılmıştır. Willis’e göre görev , hedef dilin öğrenci tarafından iletişimsel bir amaç için kullandığı faaliyetlerin bir bütünüdür. Lee ise görevi , dilin yapısından ziyade anlama odaklanan, sosyal eylemleri merkezine alan ve sadece öğrenciler arasındaki etkileşimle elde edilebilecek kazanımlara sahip olan sınıf aktivitesi olarak tanımlar. Bu tanımlardan da anlaşılacağı üzere görev otel rezervasyonu yapmaktan bir dergi için yazı yazmaya kadar birçok farklı şekilde karşımıza çıkabilir.

Tarihçesi

           İletişimsel Dil Öğretimi’nin alt başlıklarından biri olarak kabul edilen Görev Odaklı Dil Öğretimi’n ilk adımları N.S. Prabhu tarafından Hindistan’da atılmıştır. Öğrencilerin sosyal yaşantılarında karşılaştığı sorunların veya durumların sınıf ortamında hedef dil kullanılarak canlandırılarak dil öğretim – öğreniminin gerçekleştirilebileceğini düşünen Prabhu çalışmalarıyla bu yöntemin öncüsü olmuştur. Daha sonra bu alanda yapılan çalışmalarla yaygınlaşan Görev Odaklı Dil Öğretimi ile 1980’li yıllarda Singapur’da tanışan Jane ve David Willis yaptıkları çalışmalarla bu yöntemin dünya genelinde popülerlik kazanmasını sağlamışlardır.

Yaklaşım

Dil Kuramları

Her ne kadar Görev Odaklı Dil Öğretimi temellerini dil kuramlarından ziyade öğrenme kuramlarına dayandırsa da dil kuramlarının da Görev Odaklı Dil Öğretimi’nin altyapısını önemli derecede beslediğini söyleyebiliriz.

• Dil öncelike bir anlam yaratma yöntemidir.

           İletişimsel Dil Öğretimi’nin diğer uygulamaları gibi Görev Odaklı Dil Öğretimi de anlamın dil kullanımındaki önemi üzerinde durur. Skehan’a göre bu yöntemde anlam önceliklidir bu nedenle görevlerin değerlendirmeleri dilsel üretim baz alınarak yapılır ve dilin yapısı ile ilgilenilmez.

• Dil kullanımı ve dil öğreniminde sözlüksel birimler merkeze alınır.

           Skehan’a göre iletişim süreci her bir sözcüğün değil akıcı şekilde ifade edildiğinde zihinsel işleme gerek duymayan sözcük kalıplarının anlamlandırılması ve üretilmesi ile gerçekleşir. Bu nedenle Görev Odaklı Dil Öğretimi öğrencinin kelime dağarcığının geliştirilmesinde isim, fiil, sıfat ve zarf gibi sözcükleri tek tek öğretmekten ziyade sözlüksel birimleri, sözcüklerin eşdizimlilik, dizimsel, anlamsal ilişki (eş anlam, zıt anlam) ve çağrışımı gibi özelliklerinden faydalanır. Böylece öğrenciler sözlüksel analiz yaparken sözcüklerin kullanımlarına dair daha çok bilgi edinir.

• İletişim dilin odak noktası ve dil ediniminin yapıtaşıdır.

           Öğrencilerin var olan dilbilimsel ve iletişimsel bilgi ve becerilerini kullanarak konuşması ve iletişim kurmaya çalışması ikinci dil ediniminin temelini oluşturur. Bu nedenle Görev Odaklı Dil Öğretimi’nde sunulan görevlerin büyük bir çoğunluğu iletişim odaklıdır.

Öğrenme Kuramları

           Görev Odaklı Odaklı Dil Öğretimi, İletişimsel Dil Öğretimi’nin altyapısını oluşturan öğrenme kuramlarından beslenir. Bununla birlikte Görev Odaklı Dil Öğretimi’ni diğer yöntemlerden ayıran öğrenme kuramları da mevcuttur.

• Görev dil edinimi için gerekli olan dil girdisi ve dil çıktısı süreçlerini sağlar.

           Krashen uzun bir süre anlaşılabilir girdinin dil ediniminin gerçekleşmesi için tek ve yeterli ölçüt olduğunu savundu. Fakat Swain’in öncülük ettiği diğer dilbilimciler ikinci dil gelişiminde üretimsel çıktının da anlaşılabilir girdi kadar önemli ve gerekli olduğunu savundular. Swain’in Kanada’da yaptığı araştırmalar yıllar boyunca anlaşılabilir girdiye maruz kalan öğrencilerin dil becerilerinin anadil konuşuru olan akranlarından geride kaldığını ortaya koydu. Bu nedenle Swain öğrencilerin dil üretiminde bulunabildiği yani üretimsel çıktının ortaya konduğu fırsatların yaratılmasının dil gelişimi için hayati öneme sahip olduğunu savunur. Bu da tam olarak görevlerin öğrencilere sağladığı fırsatlardan biridir.

• Görevler yapısı itibariyle güdüseldir.

           Görevler öğrencilerin motivasyonlarını arttırır ve böylece öğrenme sürecine katkıda bulunur. Bunun nedenleri görevlerin öğrencilerden özgün dil kullanımı talep etmesi, iyi çizilmiş sınırlara sahip olmaları yani öğrencilerden beklentilerin net olması, birçok farklı şekil ve türde karşımıza çıkabilmeleri nedeniyle sıkıcı olmamaları, genelde fiziksel aktivite içermeleri, işbirliği ve takım çalışması gerektirmeleri, öğrencilerin kendi hayat tecrübelerini sınıf uygulamalarına dahil edebilmeleri ve birçok farklı iletişim türünü teşvik etmeleri olarak söylenebilir.

• Görevlerin zorlukları öğrencilerin seviyelerine göre düzenlenebilir.

           Belirli dil kazanımlarının edilmesi ve kullanımının öğrenilmesi için görevler öğrencilerin ilgi ve ihtiyaçlarına göre düzenlenebilecek doğal bir yapıya sahiptir. Skehan’a göre görevlerin seçimi veya düzenlenmesinde bilişsel işleme ve dil yapısı üzerine odaklanma arasında bir tercih yapılır. Görece daha zor olan bilişsel işlem odaklı görevler öğrencilerin dil bilgisinin gelişimi için gerekli olduğu düşünülen dil yapısına odaklanma oranını düşürür. Bir başka deyişle eğer görevin zorluğu yüksekse dilin akıcı kullanımını geliştirmek uğruna dilin doğru kullanımından feragat edilir.

Tasarı

Kazanımlar

Görev Odaklı Dil Öğretimi’nin temel amacı öğrencilerin maruz kaldıkları hedef dilde özgün olarak iletişim kurmalarını sağlayabilmektir. Bunun yanında kısa dönemli kazanımlar öğrencilerin belirli ihtiyaçlarına göre belirlenmelidir.

İzlence

Diğer yöntemlerden farklı olarak Görev Odaklı Dil Öğretimi izlencesi kapsamlı bir ihtiyaç analizi gerektirir. Bu bakımdan öğrencilerin öğrenim sürecini sekteye uğratabilecek görev zorluğu ile öğretim materyallerinin ve öğrencilerin seviyesinin sınıflandırılması ve sıralanmasına büyük önem verilmesi gerekmektedir. Bu nedenle Görev Odaklı Dil Öğretimi izlencesi program süresince kullanılabilecek görevleri detaylandırır.

Nunan izlencede bulunması gereken görevleri, gerçek hayat görevleri ve eğitimsel görevler olarak ikiye ayırır:

• Gerçek hayat görevleri, sosyal yaşantımızda karşılaştığımız durumları ve sorunları sınıf ortamında uygulanması için tasarlanmış olan görevlerdir.

• Eğitimsel görevler dil edinimi teorisindeki davranışsal dilbilime dayanan ve sosyal yaşantımızla direk bağlantılı olmak zorunda olmayan görevlerdir.

Bu durumda bir telefon konuşması gerçek hayat görevi olarak izlencede yerini alabilirken bilgi boşluk aktiviteleri eğitimsel görevler olarak karşımıza çıkabilir.

Aktivite Türleri

           Görev Odaklı Dil Öğretimi literatüründe görevleri belirli kategoriler altında toplayabilmek için birçok girişim olmuştur. Bu girişimlerin en bilinenin Willis’in görevleri 6 başlık altında topladığı çalışmasıdır. Willis’in çalışmasında görev türleri şu şekilde belirlenmiştir:

1. Listeleme
2. Düzenleme ve Sıralama
3. Karşılaştırma    
4. Sorun Çözme
5. Kişisel Deneyimleri Paylaşma
6. Yaratıcı Görevler

Materyaller

• Eğitsel Materyaller

           Eğitsel materyaller Görev Odaklı Dil Öğretimi’nde önemli bir yere sahiptir çünkü görevlerin girdileri çoğunlukla bu materyaller sayesinde sağlanır. Ayrıca bu materyaller öğrencilere istenilen çıktının da bir tür modellemesini sunar. Görevler sosyal yaşantımızın bir yansıması olduğundan her şey eğitsel materyal olarak değerlendirilebilir.

• Gerçek Nesneler

           Görev Odaklı Dil Öğretimi üzerine çalışan uzmanlar mümkün olan her yerde özgün materyallerle desteklenen özgün görevlerin kullanılması gerektiği görüşünde bulunurlar. Bu tarz özgün materyallerin kaynağı olarak ise medya gösterilebilir. Gazete, televizyon ve internet gibi medya kaynaklarından alınan gerçek nesneler hem öğrencilerin motivasyonunu arttırması hem de özgün dil kullanımını teşvik etmesi açısından en çok tercih edilen materyaller olarak karşımıza çıkar.

Öğrencinin Rolü

           Bu yöntem diğer birçok yöntemden farklı olarak öğrencilerden yüksek dikkat ve aktif katılım beklemektedir. Zira Görev Odaklı Dil Öğretimi sınıf ortamında öğretmenin rolünü pasifize ederken öğrencinin rolünü maksimize etme üstüne tasarlanmıştır. Öğrencilerin sınıf ortamında üstleneceği roller aktivitenin türüne göre değişebilirken bu yöntemin uygulandığı sınıflarda öğrencilerin en yaygın rolleri ekip üyesi, gözlemci ve yenilikçi olarak karşımıza çıkar.

Öğretmenin Rolü

           Her ne kadar öğretmenin rolü pasifize edilmiş olsa da bu öğretmenin rolünün öneminin azaldığı anlamına gelmez. Görev Odaklı Dil Öğretimi’nde öğretmen yönlendiren ve gözleyen rollerinde bulunur. Bu sayede öğrenciler arasındaki iletişim arttırılır ve öğretmene öğrencilerin gelişimini gözlemleme olanağı sunulmuş olur.

Prosedür

           Görev Odaklı Dil Öğretimi’nde bir sınıf oturumu genellikle görev öncesi, görev döngüsü ve görev sonrası olarak 3’e ayrılır.

• Görev Öncesi

           Bu aşamada öğretmen konuya giriş yapar ve öğrencilere görevi yaparken ihtiyaç duyacakları bilgileri verir. Bu aşamada amaç öğrencilerin motivasyonunu arttırmak, ilgilerini çekmek ve görevi yaparken karşılaşabilecekleri dilsel ve bilişsel zorlukları en aza indirerek onları göreve hazırlamaktır.

• Görev Döngüsü

           Bu aşamada öğrenciler gruplar halinde görevi yapmaya başlarlar. Bu sırada öğretmen sınıfta dolaşarak öğrencilerin ilerlemesini gözler ve onları yönlendirir. Görevin tamamlanmasının ardından öğrenciler ortaya koydukları ürünleri sunarlar.

• Görev Sonrası

           Bu aşamada öğrenciler diğer grup çalışmalarını değerlendirir ve birbirlerine geri dönüt verirler. Öğretmende çalışmaları dil açısından değerlendirir ve öğrencilere geri dönüt verir. Ayrıca eğer öğretmen tarafından gerekli görülürse dil odaklı ek çalışmalar yapılabilir.

Ayrıca Bakınız

• Oluşturmacılık

• İletişimsel Dil Öğretimi

Kaynakça

• Approaches and Methods in Language Teaching 2nd Edition - Jack C. Richards, Theodore S. Rodgers (Cambridge University Press, 2001)
• Lee, J. 2000. Tasks and Communicating in Language Classrooms. New York: McGraw-Hill.
• Nunan, D. 1989. Designing Tasks for the Communicative Classroom. New York: Cambridge University Press.
• Prabhu, N. S. 1987. Second Language Pedagogy. Oxford University Press.
• Skehan, P. 1998. A Cognitive Approach to Language Learning. Oxford: Oxford
• Swain, M. 1985. Communicative competence: Some roles of comprehensible input and comprehensible output in development. In S. Gass and C. Madden (eds.), Input in Second Language Acquisition. Rowley, Mass.: Newbury House. 235–256.
• "Task-based Learning Special Interest Group". Tblsig.org. Retrieved 2021-05-25
• Techniques & Principles in Language Teaching – Diane Larsen-Freeman, Marti Anderson (Oxford University Press, 2011) University Press.
• Willis, J. 1996. A flexible framework for task-based learning. In J. Willis and D. Willis (eds.), 235–256 Challenge and Change in Language Teaching. Oxford: Heinemann. 52–62.
• https://www.iatblt.org/
• https://www.languages.dk/