Kullanıcı:Rabiay/deneme tahtası

İNSAN HAKLARININ FARKLI SINIFLANDIRILMASI

İnsan hakları 2 şekilde sınıflandırılmıştır. bunların birincisi JELLINEK'IN SINIFLANDIRMASI, diğeri ise KUŞAKLARA GÖRE SINIFLANDIRMADIR.

bu iki sınıflandırma adı altında her ikisini farklı alt başlıklara ayırmak mümkündür.

JELLINEK'IN SINIFLANDIRMASI

1. negatif statü hakları

1. pozitif statü hakları

1. aktif statü hakları

KUŞAKLARA GÖRE SINIFLANDIRMA

1. birinci kuşak insan hakları

1. ikinci kuşak insan hakları

1. üçüncü kuşak insan hakları

1. dördüncü kuşak insan hakları

JELLINEK'IN SINIFLANDIRMASI

NEGATİF STATÜ HAKLARI

Bu haklar genel itibari ile koruyucu haklar statüsündedir. yani devletin herhangi bir bireyin dünyasına dahil olmamasını ve tasarrufta bulunamamasını sağlamaya yönelik haklardır. devletin bu konudaki edimi bireye karışmama ve bireyin tasarruflarına gölge edememektir. birey bu hakları devletten herhangi bir müdahale beklemeden rahatlıkla kullanabilir. Örneğin; din ve vicdan özgürlüğü, kişi güvenliği hakları bireylerin devlet müdahalesi olmadan istedikleri özgürlükte kullanabileceği ve tasarrufta bulunabileceği haklardandır.

POZİTİF STATÜ HAKLARI

Negatif statü haklarının aksine pozitif statü hakları içerisinde bulunan haklarda genel anlamda birey veya kişiler devletten o hakkı kullanabilmesi için bir şey yapmasını istediği haklardır. yani bireyin devlete karşı isteme ediminin bulunduğu haklar pozitif statü haklarıdır. bireyin bu haklarını kullanabilmesi için öncelikle devlete karşı talep veya isteme edimini kullanması daha sonra devletinde bu taleplere karşı olumlu edimlerine bağlı olarak çalışma yürütmesi gerekir. Örneğin; sağlık hakkı veya konut hakkı devletin olumlu edimleri ve bireyin talepleri ile kullanılabileceği için pozitif statü hakları çerçevesine girer.

AKTİF STATÜ HAKLARI

bu haklar siyasal iktidarı etkileme veya siyasal katılıma olanak sağlayan bireye siyasal özgürlükler sağlayan haklar bütünüdür. her milletin vatandaşlığına özgü olarak kullanılır. bu hakların kullanımına yönelik bir istisnası bulunmaktadır. Bu istisna dilekçedir. Bu hak statüsüne giren haklar için örnek verilmesi gerekirse seçme ve seçilme hakkı, askerlik hakkı gibi haklar verilebilir.

KUŞAKLARA GÖRE SINIFLANDIRMA

BİRİNCİ KUŞAK İNSAN HAKLARI

Negatif ve aktif statü hakları ile birbirini tamamlayan ve örtüşen bir görünüm sergiler. Kişisel ve siyasal haklar birinci kuşak insan haklarının içerisine girer. bu tür haklar burjuvazinin hak ve özgürlük mücadelesi sonucu ortaya çıkmış ve gelişimini sürdürmüştür. 1789 da Fransız bildirgesinde bu haklardan bahsedildiği görülmüştür fakat yine 1789 Fransız bildirgesinde görüldüğü üzere bu hakların kullanılması bütün halka veya topluma eşit bir şekilde izin verilmemiş belli şartlara bağlanmıştır. Mesela kölelere hiç hak tanınmazken, zengin kesimlere siyasal hakların kullanılmasında uzun verilmiştir.

İKİNCİ KUŞAK İNSAN HAKLARI

Sanayi devrimi ile ortaya çıkan işçi sınıfı kendilerine tanınmayan haklardan dolayı rahatsızlıklarını belli ettiklerinde talepleri arasında ikinci kuşak insan hakları ortaya çıkmıştır. yani bir diğer deyiş ile ikinci kuşak insan haklarının ortaya çıkmasını sanayi devrimi tetiklemiştir denilebilir. bakıldığı zaman pozitif statü haklarını anımsatan bir yol izler. Halk arasında somut eşitsizliği ortadan kaldırmaya yönelik bir atılımdır ve bireylerin talep etmeleri sonucun da istediklerini elde etmeleri için devletin olumlu edimine ihtiyaç vardır.

ÜÇÜNCÜ KUŞAK İNSAN HAKLARI

" Dayanışma hakları", " Yeni haklar" , " Kalkınma hakları" gibi isimler ile de anılan bu haklar sadece devletin tek taraflı çabası ile gerçekleşmesi mümkün olmayan hem devletin hem de bireylerin karşılıklı etkin çabası ile ortaya çıkması mümkün olan haklardır. Örneğin; çevre hakkı, barış hakkı ve gelişme hakkı devletin ve bireyin karşılıklı dayanışmasını gerektiren ancak bu şekilde etkin bir sonuç elde edebileceğimiz haklardır.

DÖRDÜNCÜ KUŞAK İNSAN HAKLARI

Bilim ve teknolojinin gelişimine bağlı olarak ortaya çıkabilecek olan her türlü olumsuz gelişmeye karşı dördüncü kuşak insan hakları ortaya çıkmıştır. Örneğin; insan klonlaması, insan genetiğinin kopyalanması gibi durumlar Avrupa Konseyi Şartları gereği de yasaktır.

1982 ANAYASASINDAKİ DURUM

1. Jellinek'in tasnifi benimsenmiştir.

1. 3. ve 4. kuşak insan haklarına yer verilmemiştir.