Kullanıcı:Erturac/Türkiye'deki Aktif Fay Hatları ve Tektonik Bölgeler
Türkiye’de Aktif Fay Hatları ve Tektonik Bölgeler[değiştir | kaynağı değiştir]
Türkiye’de bulunan aktif fay hatları iki çeşittir. Bunlar, “doğrultu” atımlı faylar ve “eğim atımlı” faylardır. Eğim atımlı faylar “normal” ve “ters” fayları meydana getirirler. Bunların büyük çaptaki tipik örneklerine Marmara'nın içinde ve kenarlarında, Edremit körfezi çevresinde, Batı Anadolu'da Büyük ve Küçük Menderes vadileriyle Gediz vadisi yamaçlarında, Tuz gölü doğusunda; güneyde Amanos dağları doğu kenarında (Amik ovası çevresinde), Antakya-Maraş arasında ve Mardin - Derik güneyinde rastlanır.
(1) Doğrultu atımlı faylar ise “sağ yanal” ve “sol yanal” atımlı fayların oluşturduğu sistemlerdir. Bunların sağ yanal atımlı faylara en büyük örneği Kuzey Anadolu Fay Zonu iken sol yanal atımlı faylara en karakteristik örnek olarak Doğu Anadolu Fay kuşağı gösterilebilir. Türkiye’de tespit edilmiş fayları bir kısmı aktif olup son jeolojik çağlarda; Pliyosen ve Kuvaterner zamanında oluşmuştur.
Kuzey Anadolu Fay Zonu[değiştir | kaynağı değiştir]
Biga yarımadası
Doğu Anadolu Fay Zonu[değiştir | kaynağı değiştir]
Doğu Anadolu Fay Zonu; Türkiye'nin doğusunda Güneydoğu Torosları ve bu dağlar arasındaki çöküntü ovalarını yaklaşık KD-GB doğrultusunda kesen, sol yanal, doğrultu atımlı, aktif bir fay zonudur. Jeolojik olarak Erken Pliyosen döneminde oluşmaya başlamış bölge Türkiye’nin önemli tektonik bölgelerindendir. Fay üzerindeki kümülatif ötelenmenin yaklaşık 10 km olduğu öne sürülmüştür.(3-7)
Batı Anadolu Fay Hattı[değiştir | kaynağı değiştir]
Bu bölge Batı Anadolu’nun, Ege kıyılarında, Marmara denizi içinde, Saros, Edremit ve İzmit körfezlerinde, Gediz, Büyük ve Küçük Menderes vadileri kenarlarında, Amik ovası grabeninde ve bu grabenin kuzeydoğu istikametindeki uzantısına kadar devam etmektedir. Bölgenin karakteristik özelliği eğim atımlı faylardan ve grabenlerden oluşmasıdır. Ayrıca Kuzey Anadolu’da olup İzmit- Bandırma hattı ve Adapazarı- Hendek grabenleri bölge içerisinde yer alır. Kısacası Ege graben sistemi de Doğu Anadolu sıkışma bölgesi gibi Avrasya-Arabistan çarpışmasının bir ürünüdür ve hareketin buradan KAFZ ile batıya transfer edilmesi sonucu oluşmuştur. Bölgedeki alt faz sonları şunlardır:
- Fethiye-Burdur Fay Zonu
- Gökova Grabeni
- Knidos Fayı
- Büyük Menderes Grabeni
- Yavansu Fayı
- Küçük Menderes Fayı
- Gediz Grabeni
- Simav Grabeni
- Foça-Bergama Fay Zonu
- Eskisehir Fayı (4)
Tarihsel kayıtlar inlendiğinde önemli depremlerin aşağıdaki bölgelerde yoğunlaştığı aldığı görülmektedir.
- Kuzey Anadolu Aktif Fay Zonu boyunca
- Marmara ve Batı Anadolu graben bölgelerinde
- İskenderun Körfezi ve Amik ovası çevresinde
- Güneybatı Anadolu’nun; Ege kıyılarında ve Ege denizi- Akdeniz köşesinde
- Malatya- Karlıova- Varto- Kars üzerinde Kafkaslara uzanan bir şerit halinde
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- 1-KETİN,İ. 1969. “Türkiye’nin tektonik durumu ile başlıca deprem bölgeleri arasındaki ilişkiler”,1969, Sayfa130-139."
- 2-KETİN,İ.,“Kuzey Anadolu Fayı hakkında”, İTÜ maden fakültesi, sayfa:1-2."
- 3-ÖZDEMİR,Ali. İNCESÖZ,Murat. “Doğu Anadolu Fay zonunda(Karlıova-Türkoğlu arasında) akarsu ötelenmelerinin tektonik verilerle karşılaştırılması”, sayfa:92.
- 4-TEKİN,F. ve HAFIZOĞLU,E. “Batı Anadolu’daki önemli fay zonları ve depremselliğe etkisi”, sayfa:1-20"
- 5-ARPAT,E.ve ŞAROĞLU,F.. “Türkiye’de önemli genç tektonik olaylar”, Maden Tetki Arama, Ankara, sayfa:92-97.
- 6-Herece E. ve Akay, E., 2003. Kuzey Anadolu Fayı (KAF) Atlası, MTA Özel Yayın Serisi-2.
- 7-Herece, E., 2008. Doğu Anadolu Fayı (DAF) Atlası, MTA Özel Yayın Serisi-13
- 8-Erturaç.M.K., “Kuvaterner Coğrafyası Dersi Notları”,2012.