Kullanıcı:Buzancar/Türk mitolojisinde yöntem

Burada Türk mitolojisinde tercih edilmesi gereken yöntemlere dair kullanıcılara yol göstermesi açısından öneri niteliğinde tartışmalara yer verilecektir. Çünkü bu alanda çok ciddi eksiklikler olduğu görülmektedir. Halk bilimi ve mitolojinin yöntemleri pozitif bilimlerden farklı olduğu gibi sosyal bilimler içerisindeki disiplinlerden de önemli ölçüde farklılıklar gösterirmektedir.

İlave olarak daha önce işbirliği ve yardım talebi ile oluşturulmuş olan, örnek denebilecek sayfalar hakkında bilgi verilmeye çalışılacak ve başarılı sayfalar ortaya çıkmış olmasının nedenleri anlaşılmaya çalışılacaktır. Ayrıca silinen sayfalara dair de güvenilir kaynaklara dayalı olarak tespit ve öneriler yapılacaktır.

Mesaj yoluyla her tür görüş ve öneriye açığım.

İnternet ortamındaki sorunlar

1. Türk halk bilimi ve Türk mitolojisine dair internette yeterli veri yoktur. Önemli kaynakların bir çoğu günümüzde basılı eserler içerisindedir.

2. Günümüzde maalesef internet üzerinden araştırma yapma ve orada bulunan sonuçlara güvenme alışkanlığı ortaya çıkmıştır. Oysaki klasik anlamda basılı kaynakların onbinde biri bile internette bütünsel olarak erişime açık değildir. İstatistik verilere göre kütüphanelerdeki eserlerin sadece binde biri doğrudan (alıntı) veya dolaylı (atıf) yoluyla internet ortamına katkı sağlayabilmiştir. Ancak ilginçtir ki insanların önemli bir kısmı dijital ortamdaki veri kaynaklarının hacminin, klasik anlamda (elimize alarak okuduğumuz) kitapları geçtiğini sanmaktadır. Oysa ki durum bunun tam tersidir. Yani günümüz teknolojisinin ulaştığı seviyede bile kütüphanelerdeki bilgi birikimi binlerce kat daha fazladır ve nitelikli bir araştırma yapabilmek için kütüphaneye gitmek veya şahsi kitaplığa girmek gerekir. İnternette bulunamayışı veya sadece bir ya da iki kişinin elindeki basılı kaynaklar arasında bulamayışı herhangi bir kaynaktaki bilgiler için doğrulanamıyor demek için yeterli değildir.

Derleme kaynaklı sorunlar

Halk bilimine ve mitolojiye dair çalışmalar halkın içerisinde gerçekleştirilir temel olarak (en azından başlangıç noktası orasıdır). Laboratuvar yoktur. Doğruluğunu ölçecek aletler mevcut değildir. Bilgiler halkın içinden derlenmiştir ve anlatan kişiler kimi zaman köylerdeki akademik birikimi olmayan hatta okuma yazması bile olmayan insanlardır. Üstelik derlemeleri yapanların (özellikle de geçmişte) önemli bir kısmı da akadamisyen değildir. Derleyici derlemeyi yaparken yanında mıydık? Kendi mi uydurdu aceba? Olmayan birini mi kaynak gösterdi? gibi pek çok sorunun üzerine yabancı araştırmacı (başka bir ülkeden gelen) sorunu da eklenince konu içinden çıkılmaz derecede karmaşıklaşır. Bu bakış açısıyla tüm halk bilimi potansiyel uydurma verilerle dolu bir hale gelir. Hele de geçmişte seyyahların, tüccarların başka ülkelerde defterlerine yazdıkları veya dönüşte akıllarında kalanları anlattıkları bilgilerin bugün kesinleşmiş veri olarak kabul edildiği dikkate alınırsa... Neye, kime, hangi bilgiye ne kadar güvenilecek sorusu temel bir problem olarak ortaya çıkar. Bu sorunun cevabı ise ancak akademik ortamlarda bulunabilir.

Sözlüklere dair sorunlar

1. Ülkemizde Türk mitolojisine dair sözlük sayısı çok azdır. Son yıllarda gösterilen ilgi üzerine birkaç sözlük basıldığı görülmektedir.

2. Sözlükler herhangi bir tez (iddia/sav) içermezler. Dolayısıyla bir sözlüğün bir tezi savunma amacı olması mümkün değildir, sadece toplanmış bilgiler aktarılır. “Sözlük” kavramının tanımı ve amacı bellidir. Sözlüğe alınan herhangi bir bilginin hangi kaynaktan alınıdığı sorusundan ötesine geçecek tartışmalar tamamen zaman kaybıdır.

Vikipedi içerisindeki hususlar

1. Herhangi dışsal bir kaynağın Vikipedia'daki bir sayfa ile özdeşleştirilmesi bir hatadır. Sayfadaki kaynakçada sadece bir kaynak varsa bile bu durum değişmez. Yeni kaynaklar eklenerek bilgilerin geliştirilmesi doğru yöntemdir. Herhangi bir kaynak odak noktası olmaktan çıkarılıp yardımcı kaynaklardan birisine dönüşür böylece. Vikipedi sayfalarını esas almak gerekir. Vikipedi sayfasını başka bir dış kaynakla özdeşleştirmek yerine, dış kaynağı sayfa içerisindeki herhangi bir kaynakça unsurundan biri olarak değerlendirip öyle ele almak daha doğrudur.

2. Konuya hakim olmayan kişilerin bu konuda uzmanlığa sahip olanlardan mutlaka yardım talep etmesi daha doğru bir yol olacaktır. Türk mitolojisi (genel olarak da mitoloji) basite indirgenecek veya hafife alınacak bir alan değildir. Örneğin tıp konusunda her bilimsel kitaptaki bilgiyi herkesin eğitimsiz olarak anlaması nasıl mümkün değilse bu durum mitoloji için de geçeridir.

3. Özellikle mitoloji alanında belirginleşen bir biçimde "kayda değerlik ölçüsü"nün bilimselliği sorgulama hakkı olduğu sanılmaktadır. Bilimselliğin tartışılması konusu akademik camianın insiyatifinde bulunmaktadır. Tartışma alanı da burası değildir. Eserlerin bilimsellik sorgulamasının ve kitapları yazan kişilerin yeterliliğinin sorgulanması değildir istenen şey. Çünkü sorgulayan kişilerin de yeterli olup olmadığı bilinebilir değildir, gerçek isimlerin kullanılmadığı bir platformda. Yapılması gereken şey Kayda Değerlik kriterlerinin dikkatli bir biçimde gerekiyorsa birkaç kere okunmasıdır.

4. Herhangi bir kaynağın içerisindeki doğrulanamayan birkaç örnek bulunarak; "kurgusal", "uydurulmuş" gibi kişisel yorumları nesnel bir veri gibi sunmak doğru bir yaklaşım değildir. Doğrulanamayan veri, doğrulanamamış demektir hepsi bu. İleride başkaları tarafından doğrulanabilme ihtimali olduğunu unutmamak gerekir. Sayfa silinmiş olsa bile doğrulanarak yeniden oluşturulan pek çok örnek vardır.