İçeriğe atla

Kulak çınlaması

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Tinnitus
Telaffuz
UzmanlıkOtorinolarengoloji, odyoloji, nöroloji
BelirtilerDış ses olmadığında ses duyma[1]
KomplikasyonZayıf konsantrasyon, anksiyete, depresyon[2]
NedenleriGürültüye bağlı işitme kaybı, kulak enfeksiyonu, kalp veya kan damarı hastalıkları, Ménière hastalığı, beyin tümörü, iç kulak tümörleri, duygusal stres, travmatik beyin hasarı, aşırı kulak kiri[2][3]
TanıBelirtilere dayanarak, odyogram, nörolojik muayene[1][4]
TedaviDanışmanlık, ses jeneratörleri, işitme cihazları[2][5]
Sıklık~%12.5[5]

Kulak çınlaması (Tinnitus), dış bir ses kaynağı olmaksızın duyulan çeşitli ses türleridir.[1] Neredeyse herkes tamamen sessiz bir ortamda hafif "normal kulak çınlaması" yaşar; ancak bu durum yalnızca rahatsız edici, normal işitmeyi bozucu veya başka sağlık sorunlarıyla ilişkili olduğunda önem arz eder.[6] Kulak çınlaması terimi Latince tinnire, yani "çınlamak" fiilinden türemiştir.[4] Bazı bireylerde, bu durum konsantrasyonu bozar ve kaygı ile depresyon ile ilişkilendirilebilir.[7][8]

Kulak çınlaması, sıklıkla işitme kaybı ve gürültülü ortamlarda konuşmayı anlama yetisinin azalmasıyla ilişkilendirilmektedir.[2] Yaygın bir durum olup, nüfusun yaklaşık %10–15'ini etkilemektedir. Çoğu birey bu durumu iyi tolere ederken, yalnızca %1-2'sinde ciddi bir problem teşkil etmektedir.[5] Beyin, bu durumu tehlikeli ve önemli olarak algılayabileceğinden, savaş ya da kaç tepkisini tetikleyebilir.[9][10][11]

Kulak çınlaması, bir hastalık olarak değil, çeşitli altta yatan nedenlerden kaynaklanabilen ve işitme sisteminin herhangi bir seviyesinde veya bu sistemin dışında oluşabilen bir belirti olarak kabul edilmektedir. En yaygın nedenler arasında işitme hasarı, gürültüye bağlı işitme kaybı veya yaşa bağlı işitme kaybı, yani presbiakuzi, yer almaktadır.[2] Diğer etkenler arasında kulak enfeksiyonuları, kalp ve damar hastalıkları, Meniere hastalığı, beyin tümörüleri, akustik nöromlar (kulağın işitme sinirlerinde tümörler), migrenler, temporomandibular eklem bozuklukları, belirli ilaçlara maruz kalma, önceki kafa travması ve kulak kiri bulunmaktadır. Psikolojik stres dönemlerinde aniden ortaya çıkabilmektedir.[2][4][3][12][13] Depresyonu olan bireylerde daha yaygındır.[4]

Kulak çınlaması tanısı, hastanın belirtileri tarif etmesine dayanarak konulmaktadır.[4] Bu tanı, genellikle bir odyogram, otolaringolojik ve nörolojik muayene ile desteklenmektedir.[1][4] Kulak çınlamasının bir bireyin yaşamını ne kadar etkilediği, anketler yardımıyla nicel olarak değerlendirilebilir.[4] Belirli sorunlar tespit edilirse, tıbbi görüntüleme yöntemleri, örneğin manyetik rezonans görüntüleme (MRG) uygulanabilir. Kulak çınlamasının kalp atışıyla aynı ritimde olması durumunda başka testler de uygun olabilir.[4] Nadir durumlarda, steteskop kullanarak hastadan başka birinin de duyabileceği sesler, "nesnel kulak çınlaması" olarak adlandırılır.[4] Bazen, kendiliğinden otoakustik emisyonlar, iç kulak tarafından üretilen normal sesler, kulak çınlamasına neden olabilir.[14]

Kulak çınlamasını önlemek için alınacak önlemler arasında, kronik veya uzun süreli yüksek ses maruziyetinden kaçınmak ve ototoksik ilaç ve maddelere maruziyeti sınırlamak bulunmaktadır.[2][15] Altta yatan bir neden varsa, bu nedenin tedavi edilmesi iyileşme sağlayabilir.[4] Aksi takdirde, kulak çınlamasının yönetimi genellikle psikoeğitim veya danışmanlık, örneğin konuşma terapisi ile gerçekleştirilir.[5] Ses üreteçleri veya işitme cihazları yardımcı olabilir.[2] Kulak çınlamasını doğrudan hedefleyen bir ilaç bulunmamaktadır. Fakat, Haziran 2024'te, ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), ilk bimodal nöromodülasyon cihazı olarak Neuromod'un Lenire cihazını kulak çınlaması tedavisi için onayladı.[1]

Belirtiler ve semptomlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kulak çınlaması, genellikle çınlama olarak tanımlansa da tıklama, vızıldama, ıslık sesi veya uğultu gibi sesler de duyulabilir.[3] Yumuşak veya yüksek sesli, düşük veya yüksek perdeli olabilir ve tek kulaktan, iki kulaktan veya başın içinden geliyor gibi hissedilebilir. Kesintili veya sürekli olabilir. Bazı bireylerde, omuz, boyun, baş, dil, çene veya göz hareketleri ile şiddeti değişebilir.[16]

Gidişat

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çalışma tasarımlarındaki farklılıklar nedeniyle, kulak çınlamasının gidişatı ile ilgili verilerde çok az tutarlı sonuç elde edilmiştir. Genel olarak, yetişkinlerde yaygınlık yaşla birlikte artmakta ve rahatsızlık dereceleri ile azalmaktadır.[17][18][19]

Psikolojik etkiler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çoğu insanın adapte olduğu rahatsız edici bir durum olmasına rağmen, kalıcı kulak çınlaması bazı bireylerde kaygı ve depresyona neden olabilir.[20][21] Kulak çınlamasının rahatsız edici olması, algılanan sesin yüksekliği veya frekans aralığından ziyade, bireyin psikolojik durumu ile daha yakından ilişkilidir.[22][23] Depresyon, kaygı, uyku bozuklukları ve konsantrasyon zorlukları gibi psikolojik problemler, şiddetli rahatsız edici kulak çınlaması olan bireylerde yaygındır.[24][25] Kulak çınlaması olan bireylerin %45'i hayatlarının bir döneminde bir kaygı bozukluğu yaşamıştır.[26]

Psikolojik araştırmalar, kulak çınlaması şiddetindeki farklılıkları açıklamak amacıyla, kulak çınlamasına verilen stres tepkisi üzerine yoğunlaşmıştır.[24][27][28][29] Araştırmalar, kulak çınlamasının ilk algılanması sırasında yapılan koşullandırmanın, korku ve kaygı gibi olumsuz duygularla bağlantılı olduğunu ortaya koymaktadır.[30]

Türler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kulak çınlaması, genellikle "subjektif ve objektif kulak çınlaması" olarak sınıflandırılmaktadır.[4] Kulak çınlaması çoğunlukla subjektif olup, kişinin duyduğu sesler mevcut tıbbi ve işitsel tekniklerle tespit edilememektedir.[4] Subjektif kulak çınlaması, "tinnitus aurium", "işitsel olmayan" veya "titreşimsel olmayan" kulak çınlaması olarak da adlandırılmaktadır. Nadir durumlarda, kulak çınlaması bir steteskop kullanılarak başka bir kişi tarafından duyulabilir. Daha da nadir olarak, bazı durumlarda, kulak kanalında kendiliğinden bir otoakustik emisyon (SOAE) olarak ölçülebilmektedir. Bu tür kulak çınlaması, objektif kulak çınlaması olarak sınıflandırılmakta olup,[4] ayrıca "sahte kulak çınlaması" veya "titreşimsel" kulak çınlaması olarak da adlandırılmaktadır.

Subjektif kulak çınlaması

[değiştir | kaynağı değiştir]

Subjektif kulak çınlaması, en sık rastlanan türdür. Çeşitli nedenlere sahip olabilir, ancak en yaygın olarak işitme kaybı sonucunda ortaya çıkar. İç kulak veya işitme siniri bozukluklarından kaynaklandığında, "otik" (Yunanca kulak anlamından türetilmiş) olarak adlandırılabilir.[31] Bu tür otolojik veya nörolojik bozukluklar, enfeksiyonlar, ilaçlar veya travma gibi etkenlerle tetiklenebilir.[32] Yaygın bir neden, iç kulaktaki saç hücrelerine zarar veren travmatik gürültü maruziyetidir. Bazı araştırmalar, yoğun trafik kaynaklı gürültü kirliliğine uzun süre maruz kalmanın, kulak çınlaması ilerletme riskini artırabileceğini göstermektedir.[33]

İç kulak veya işitme siniri bozukluğu ile bir bağlantı bulunmadığında, kulak çınlaması "non-otik" olarak tanımlanabilir. Vakaların %30'unda, kulak çınlaması somatosensoriyel sistem tarafından etkilenmektedir; örneğin, insanlar yüzlerini, başlarını, çenelerini veya boyunlarını hareket ettirerek kulak çınlamasını artırabilir veya azaltabilirler.[34] Bu tür, baş veya boyun hareketlerinin etkili olması nedeniyle somatik veya kraniyoservikal kulak çınlaması olarak adlandırılır.[31]

Bazı kulak çınlaması, merkezi işitsel yoldaki nöroplastik değişikliklerden kaynaklanabilmektedir. Bu teoriye göre, işitme kaybının neden olduğu duyusal girdinin bozulması, merkezi işitsel sistemdeki nöronların bir homeostatik tepkisi olarak bu tür değişikliklere yol açar ve kulak çınlamasına neden olur.[35] İşitme kaybı nedeniyle bazı frekansların kaybedilmesi durumunda, işitsel sistem bu frekansları amplifiye ederek telafi eder ve sonuçta, dışarıdan bir ses olmaksızın bu frekanslarda sürekli olarak ses duyumları üretir.[36]

İşitme kaybı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kulak çınlamasının en yaygın nedeni işitme kaybıdır. İşitme kaybının çeşitli sebepleri olabilir, ancak kulak çınlaması yaşayan bireyler arasında ana neden koklea hasarıdır.[35]

Birçok durumda, altta yatan bir neden tespit edilememektedir.[2][37]

Ototoksik ilaçlar da işitme kaybına neden olarak subjektif kulak çınlamasına yol açabilir,[15] veya yüksek gürültüye maruz kalmanın yol açtığı hasarı artırabilir.[38] Bu hasar, ototoksik olarak kabul edilmeyen dozlarda bile ortaya çıkabilir.[39] 260'dan fazla ilacın yan etki olarak kulak çınlamasına neden olduğu bildirilmiştir.[40]

Kulak çınlaması, terapötik dozlarda benzodiazepin kullanımının kesilmesiyle de ortaya çıkabilir. Bu durum bazen benzodiazepin yoksunluk sendromunun uzun süreli bir belirtisi olabilir ve aylarca devam edebilir.[41][42] Bupropion gibi ilaçlar da kulak çınlamasına yol açabilir.[43]

İlişkili etmenler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kulak çınlaması ile ilişkili etmenler şunlardır:[44]

Objektif kulak çınlaması

[değiştir | kaynağı değiştir]

Belirli bir kulak çınlaması türü olan objektif kulak çınlaması, kişinin kendi kas kasılmalarının veya nabzının seslerini duymasıyla karakterize edilmektedir. Bu durum, genellikle çene kaslarının hareketiyle oluşan sesler veya boyun ya da yüz bölgesindeki kan akışıyla ilgili seslerin bir sonucu olarak ortaya çıkar.[49] Bazen, istemsiz bir kasın veya kas grubunun seğirmesi (miyoklonus) ya da vasküler bir durum nedeniyle meydana gelir. Bazı durumlarda, kulak çınlaması orta kulak çevresindeki kas spazmları tarafından üretilmektedir.[49]

Spontan otoakustik emisyonlar (SOAE), iç kulakta üretilen ve hassas bir mikrofon kullanılarak kulak kanalında ölçülebilen zayıf yüksek frekanslı tonlar olarak tanımlanır ve bu emisyonlar kulak çınlamasına neden olabilir.[14] SOAE ve kulak çınlaması olan kişilerin yaklaşık %8'inde SOAE'ye bağlı kulak çınlaması bulunmaktadır ve tüm kulak çınlaması vakalarının %4'ünün SOAE'lerden kaynaklandığı tahmin edilmektedir.[14]

Pediatrik kulak çınlaması

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çocuklarda, orta/iç kulak yapılarını etkileyen vasküler parçalardaki anormallikler ve varyantlar nedeniyle nabızlı veya sürekli kulak çınlaması görülebilir.[50] BT taramaları, yapıların bütünlüğünü kontrol etmek amacıyla kullanılabilirken, MR taramaları sinirleri ve olası kitleleri veya malformasyonları değerlendirebilir. Erken teşhis, gelişimde uzun vadeli bozulmaların önlenmesini sağlayabilir.[51]

Nabızlı kulak çınlaması

[değiştir | kaynağı değiştir]

Bazı bireyler, nabızlarıyla senkronize olarak atan bir ses duyarlar, bu duruma nabızlı kulak çınlaması veya vasküler kulak çınlaması adı verilir.[52] Nabızlı kulak çınlaması genellikle objektif bir doğaya sahip olup, kulak yakınındaki kan akışının değişmesi veya artan kan türbülansından kaynaklanır; örneğin ateroskleroz veya venöz uğultu gibi.[53] Bununla birlikte, kulaktaki kan akışına artan farkındalıktan kaynaklanan subjektif bir fenomen olarak da ortaya çıkabilir.[52]

Nabızlı kulak çınlamasının ayırıcı tanısı geniş kapsamlıdır ve vasküler etiyolojiler, tümörler, orta kulak veya iç kulak bozuklukları ve diğer intrakraniyal patolojileri içerir.[54] Nabızlı kulak çınlamasının vasküler nedenleri arasında venöz kaynaklar (örneğin, yüksek konumlu veya dehisan juguler bulbus, sigmoid sinüs divertikülü), arteriyel nedenler (örneğin, servikal ateroskleroz, potansiyel olarak hayatı tehdit eden karotid arter anevrizması[55] veya karotid arter diseksiyonu) ya da dural arteriyovenöz fistül veya arteriyovenöz malformasyonlar yer alır.[56] Nabızlı kulak çınlaması ayrıca vaskülit veya daha spesifik olarak dev hücreli arterit göstergesi olabilir. Nabızlı kulak çınlaması ayrıca paragangliomalar (örneğin, glomus tympanicum, glomus jugulare) veya hemangiomalar (örneğin, yüz siniri veya kavernöz) gibi tümörlerden de kaynaklanabilir. Nabızlı kulak çınlamasının orta kulak nedenleri arasında patulous östaki tüpü, otoskleroz veya orta kulak miyoklonusu (örneğin, stapedial veya tensor timpani miyoklonusu) bulunur. Nabızlı kulak çınlamasının en yaygın iç kulak nedeni, üst semisirküler kanal dehissansıdır.[57] Nabızlı kulak çınlaması ayrıca idiopatik intrakraniyal hipertansiyonu gösterebilir.[58] Nabızlı kulak çınlaması, intrakraniyal vasküler anormalliklerin bir belirtisi olabilir ve kan akışının düzensiz sesleri (bruitler) açısından değerlendirilmelidir.[59]

Patofizyoloji

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kulak çınlaması, beynin sesleri işlediği işitsel beyin sapında artan nöral aktivite sonucu oluşabilir ve bu durum bazı işitsel sinir hücrelerinin aşırı uyarılmasına neden olabilir. Bu teorinin dayanağı, kulak çınlaması olan birçok bireyin aynı zamanda işitme kaybına sahip olmasıdır.[60]

2016 yılında yapılan üç ayrı inceleme, kulak çınlamasında yer alan patolojilerin geniş çeşitliliği ve olası kombinasyonlarının, çok çeşitli semptomlar ve özel olarak uyarlanmış tedavilerle sonuçlandığını vurgulamaktadır.[61][62][63][64]

Teşhis

[değiştir | kaynağı değiştir]
Gürültü rahatsızlığı seviyeleri (LDL'ler)

Teşhis yaklaşımı, hastalığın öyküsüne ve baş, boyun ve nörolojik sistemin muayenesine dayanır.[37] Genellikle bir odyogram yapılır ve bazen tıbbi görüntüleme veya elektronistagmografi uygulanır.[37] Tedavi edilebilir durumlar arasında orta kulak enfeksiyonu, akustik nöroma, sarsıntı ve otoskleroz bulunabilir.[65]

Kulak çınlamasının değerlendirilmesi, bir işitme testi (odyogram), kulak çınlamasının frekans ve şiddeti gibi akustik parametrelerinin ölçülmesi ve kulak çınlamasının şiddeti ile ilişkili depresyon, anksiyete ve stres gibi komorbid durumların psikolojik değerlendirmesini içerebilir.

Kulak çınlamasının, normal kulak gürültüsü deneyimine karşı bir tanımı, kulak çınlamasının haftada en az iki kez beş dakika sürmesidir.[66] Ancak, kulak çınlaması olan bireyler genellikle bu sesten daha sık olarak rahatsızlık duyarlar. Kulak çınlaması sürekli veya aralıklı olarak mevcut olabilir. Sürekli kulak çınlaması olan bazı bireyler, her zaman farkında olmayabilirler, ancak yalnızca, örneğin, çevresel gürültünün daha az olduğu gece saatlerinde bunu fark ederler. Kronik kulak çınlaması, altı ay veya daha uzun süreli kulak çınlaması olarak tanımlanabilir.[67]

Odyoloji

[değiştir | kaynağı değiştir]

Çoğu kulak çınlaması olan bireyin aynı zamanda işitme kaybına sahip olması nedeniyle, bir saf ses işitme testi sonucunda elde edilen odyogram, olası bir nedenin teşhis edilmesine yardımcı olabilir. Ayrıca, odyogram, işitme kaybının önemli olduğu durumlarda, işitme cihazının uygun şekilde ayarlanmasını kolaylaştırabilir. Kulak çınlamasının frekansı genellikle işitme kaybı aralığında yer almaktadır.

Psikoakustik

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kulak çınlamasının akustik değerlendirilmesi, monoton çınlama durumlarında frekansın, dar bant gürültülü çınlama durumlarında frekans aralığı ve bant genişliğinin, belirtilen frekansta işitme eşiğinin üzerindeki dB cinsinden şiddetin, karışım noktasının ve minimum maskeleme seviyesinin ölçülmesini içerir.[68] Çoğu vakada, kulak çınlamasının tonu veya frekans aralığı 5 kHz ile 10 kHz arasında olup,[69] şiddeti ise işitme eşiğinin 5 ila 15 dB üzerinde değişmektedir.[70]

Kulak çınlamasının önemli bir başka parametresi, artık inhibisyondur: maskeleme dönemini takiben kulak çınlamasının geçici olarak baskılanması veya kaybolması. Artık inhibisyonun derecesi, kulak çınlaması maskeleyicilerinin tedavi olarak ne kadar etkili olabileceğini gösterebilir.[71][72]

Kulak çınlamasının sık görülen bir eşlikçisi olan hiperakuzi değerlendirmesi de yapılabilir.[73][74] Hiperakuzi, seslere karşı olumsuz tepkilerle ilişkilidir ve birçok biçimde ortaya çıkabilir. Ölçülebilecek parametrelerden biri, belirli frekans aralığında işitme eşiğinin üzerindeki desibel (dB) cinsinden şiddet rahatsızlık düzeyi (Loudness Discomfort Level, LDL)'dir. Bu, belirli bir frekanstaki işitme eşiği ile şiddet rahatsızlık düzeyi arasında dinamik bir aralık tanımlar. Belirli bir frekans aralığında sıkışmış bir dinamik aralık hiperakuzisi ile ilişkili olabilir. Normal işitme eşiği genellikle 0-20 dB olarak tanımlanırken, normal şiddet rahatsızlık düzeyleri 85-90+ dB aralığındadır, bazı otoriteler 100 dB'yi belirtmektedir. 55 dB veya daha az bir dinamik aralık, hiperakuzi göstergesi olabilir.[75][76]

Şiddet

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kulak çınlaması, genellikle uyku, sessiz aktiviteler ve günlük normal aktiviteler üzerindeki etkilerine göre "hafif"ten "şiddetli"ye kadar bir ölçekte derecelendirilir.[77]

Kulak çınlamasıyla ilgili psikolojik süreçlerin değerlendirilmesi, kulak çınlamasının şiddeti ve sıkıntısının, doğrulanmış öz-bildirim kulak çınlaması anketleriyle subjektif olarak ölçülmesini içerir.[24] Bu tür anketler, işitme, yaşam tarzı, sağlık ve duygusal işlevsellik üzerindeki etkileri de dahil olmak üzere, kulak çınlamasıyla ilişkili psikolojik sıkıntı ve engellilik derecesini ölçer.[78][79][80] Genel işlevselliğin daha geniş bir değerlendirmesi, anksiyete, depresyon, stres, yaşam stresi faktörleri ve uyku zorlukları gibi alanlardaki seviyelerin ölçülmesini içerir. Bu, kulak çınlamasının şiddeti ve sıkıntısı ile ilişkili olabilir veya bu semptomları kötüleştirebilir.[81] Mevcut değerlendirme yöntemleri, tedaviyi yönlendirmek ve ilerlemeyi izlemek için sıkıntı ve engellenme düzeylerini, başa çıkma tepkilerini ve kulak çınlaması algılarını belirlemeyi amaçlar. Ancak, değerlendirme metodolojisi ile ilgili geniş değişkenlik, tutarsızlıklar ve fikir birliği eksikliği, tedavi etkinliğinin karşılaştırılmasını sınırlamaktadır.[82] Tanıyı yönlendirmek veya şiddeti sınıflandırmak amacıyla geliştirilen çoğu kulak çınlaması anketi, tedaviye duyarlı sonuç ölçütleri olarak gösterilmiştir.[83]

Nabızlı kulak çınlaması

[değiştir | kaynağı değiştir]

Muayene sırasında türbülanslı kan akışından kaynaklanan bir bruit (ses) tespit edilirse, transkraniyal doppler (TCD) veya manyetik rezonans anjiyografi (MRA) gibi görüntüleme çalışmaları gerçekleştirilmelidir.[84][85][86]

Ayırıcı tanı

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kulak çınlaması ile ilişkilendirilen seslerin diğer potansiyel kaynakları dışlanmalıdır. Örneğin, yüksek frekanslı seslerin iki tanınmış kaynağı, modern kablolamalarda yaygın olan elektromanyetik alanlar ve çeşitli ses sinyali iletimleridir. Kulak çınlamasını taklit eden ve sıkça yanlış teşhis edilen bir durum, radyo frekansı (RF) işitmesidir; bu durumda, bireyler, kulak çınlamasına benzer şekilde objektif olarak duyulabilen yüksek frekanslı iletim frekanslarını duyarlar.[87][88]

Önleme

[değiştir | kaynağı değiştir]
Birleşik Krallık Hükümeti düzenlemelerinden kulak koruması gerektiren güvenlik işareti

Uzun süreli yüksek ses veya gürültü seviyelerine maruz kalmak, kulak çınlamasına yol açabilir.[89] Özel yapım kulak tıkacı veya diğer önlemler bu durumu önlemeye yardımcı olabilir. İşverenler, tehlikeli gürültü seviyelerine maruz kalmayı önlemek ve çalışanları bu konuda eğitmek amacıyla işitme kaybını önleme programlarını kullanabilirler. Hükûmet kuruluşları, çalışanların protokole uymaları halinde işitmelerine kalıcı zarar verme riskinin en aza indirilmesini sağlamak için düzenlemeler yapmaktadır.[90]

Belirli gruplara, örneğin motosiklet sürücüleri için rüzgar gürültüsü gibi yüksek seslere aşırı maruz kalma nedeniyle kulak çınlaması riskinden kaçınmak için kulak tıkaçları kullanmaları tavsiye edilir.[91] Bu gruplar arasında askerî personel,[38] müzisyenler,[92] DJ'ler,[93] tarım işçileri,[94] ve inşaat işçileri yer alır, çünkü bu mesleklerde çalışan kişiler genel nüfusa göre daha büyük bir risk altındadır.[95]

Çeşitli ilaçların ototoksik etkileri bulunmakta olup, bu etkiler gürültüye bağlı olarak meydana gelen hasarı artırabilir.[38] Ototoksik ilaçların uygulanması gerektiğinde, doktorun doz ve doz aralığı gibi reçete ayrıntılarına dikkat etmesi, verilen zararın azaltılmasında önemli rol oynayabilir.[15][96][97][98]

Yönetim

[değiştir | kaynağı değiştir]

Belirli bir altta yatan neden tespit edilirse, bu nedenin tedavisi iyileşmelere yol açabilir.[4] Aksi halde, kulak çınlamasının birincil tedavi yöntemleri konuşma terapisi,[5] ses terapisi ve işitme cihazı kullanımıdır. Kulak çınlamasını tedavi eden etkili ilaçlar mevcut değildir.[4][99][100]

Psikolojik

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kulak çınlamasının en etkili tedavi yöntemi bilişsel davranışçı terapidir (CBT).[5][83][101] Bu tedavi, kulak çınlaması yaşayan bireylerin yaşadığı stresi azaltır.[102] Bu etkinin, depresyon veya anksiyete üzerindeki herhangi bir etkiden bağımsız olduğu görülmektedir.[101] Kabul ve kararlılık terapisi (ACT) de kulak çınlaması tedavisinde umut verici sonuçlar göstermektedir.[103] Gevşeme teknikleri de yararlı olabilir.[4] Amerika Birleşik Devletleri Gaziler İşleri Bakanlığı tarafından Progressive Tinnitus Management adı verilen bir klinik protokol geliştirilmiştir.[104]

Ses tabanlı müdahaleler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Ses terapisinin işitme cihazları veya tinnitus maskeleyicileri kullanılarak uygulanması, beynin belirli kulak çınlaması frekansını görmezden gelmesine yardımcı olabilir. Bu yöntemler kanıtlarla pek desteklenmemekle birlikte, olumsuz bir etkisi bulunmamaktadır.[4][105][106] Tinnitus ses terapisi için birkaç yaklaşım bulunmaktadır. Birincisi, bireyin işitme kaybını telafi etmek için ses modifikasyonudur. İkincisi ise, tinnitus frekansına yakın enerjiyi ortadan kaldırmak için sinyal spektrumu daraltmadır.[107][108] Tinnitus yeniden eğitim terapisini destekleyen bazı geçici kanıtlar bulunmaktadır, bu terapi, tinnitusla ilişkili nöronal aktiviteyi azaltmayı hedeflemektedir.[4][108][109] Alternatif bir tinnitus tedavisi ise, maskeleme, ses terapisi ve gevşeme egzersizlerini içeren çeşitli yöntemler içeren mobil uygulamalar kullanmaktadır.[110][111] Bu tür uygulamalar, ayrı bir cihaz olarak çalışabilir veya bir işitme cihazı kontrol sistemi olarak kullanılabilir.[112]

Neuromonics başka bir ses tabanlı müdahale yöntemidir. Bu protokol, sistematik duyarsızlaştırma ilkesine dayanır ve 12 ay süren yapılandırılmış bir rehabilitasyon programını içerir. Neuromonics terapisi, hastanın taktığı bir cihaz aracılığıyla özelleştirilmiş ses sinyalleri kullanır ve bu sinyaller, hastanın tinnitus algısıyla ilişkili belirli frekans aralığını hedeflemeyi amaçlar.[113]

İlaçlar

[değiştir | kaynağı değiştir]

2018 itibarıyla idiyopatik kulak çınlaması için etkili bir ilaç bulunmamaktadır.[4][89][114] Antidepresanların[115] veya akamprosatın faydalı olup olmadığına dair yeterli kanıt yoktur.[116] Benzodiazepinlerin kulak çınlaması üzerindeki etkinliği konusunda çelişkili çalışmalar bulunmaktadır.[4][114][117][118] Melatoninin yararlılığı 2015 itibarıyla belirsizdir.[119] Antikonvülsanların kulak çınlaması tedavisinde yararlı olup olmadığı belli değildir.[4][120] Orta kulağa yapılan steroid enjeksiyonlarının da etkili olmadığı görülmektedir.[121][122] Betahistinin kulak çınlaması tedavisinde kullanımı etkili değildir.[123]

Botulinum toksini enjeksiyonu, palatal tremordan kaynaklanan nadir objektif kulak çınlaması vakalarında başarı göstermiştir.[124]

Karoverin bazı ülkelerde kulak çınlaması tedavisinde kullanılmaktadır.[125] Ancak, karoverinin etkinliği ile ilgili kanıtlar oldukça zayıftır.[126]

Nöromodülasyon

[değiştir | kaynağı değiştir]

2020 yılında, klinik deneylerden elde edilen veriler, bimodal nöromodülasyonun kulak çınlaması semptomlarını azaltabileceğini ortaya koymuştur. Bu yöntem, dile elektriksel bir uyarı uygulanmasını ve aynı anda seslerin verilmesini içeren, invaziv olmayan bir tekniktir.[127] Tedaviye yönelik ekipmanlar hekimler aracılığıyla sağlanabilir. Bu ve benzeri cihazlarla yapılan araştırmalar çeşitli araştırma merkezlerinde devam etmektedir.

Bazı kanıtlar, transkraniyal manyetik stimülasyon,[4][128] transkraniyal doğru akım stimülasyonu ve nörofeedback gibi nöromodülasyon tekniklerinin kulak çınlaması tedavisinde etkili olabileceğini göstermektedir.

Haziran 2024'te, ABD Gıda ve İlaç Dairesi (FDA), 2.9 milyon ABD'li gazinin kulak çınlaması tedavisinde kullanılmak üzere Neuromod'un Lenire cihazını onaylamıştır. Bu cihaz, Gaziler İşleri Bakanlığı (VA) aracılığıyla uygulanacak olup, ABD hükûmetinden Federal Tedarik Çizelgesi (FSS) Sözleşmesi ile ödüllendirilen ilk bimodal nöromodülasyon cihazı olma özelliğini taşımaktadır.[2]

Prognoz

[değiştir | kaynağı değiştir]

Her ne kadar kesin bir tedavisi bulunmasa da, kulak çınlaması hastalarının çoğu zamanla bu duruma adapte olur; ancak azınlık bir grup için kulak çınlaması ciddi bir sorun olarak kalmaya devam eder.[5]

Epidemiyoloji

[değiştir | kaynağı değiştir]

Yetişkinler

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kulak çınlaması, genel nüfusun %10 –15'ini etkiler.[5] 55 yaş üzerindeki Kuzey Amerikalıların yaklaşık üçte biri bu durumdan muzdariptir.[129] Yetişkinlerin üçte biri yaşamlarının bir döneminde kulak çınlaması yaşarken, %10-15'i bu durumdan ciddi şekilde rahatsızlık duyar ve tıbbi değerlendirme talep eder.[130] Avrupa'da yaklaşık 70 milyon kişinin tinnitus olduğu tahmin edilmektedir.[131][132]

Çocuklar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Kulak çınlaması genellikle yetişkinlik dönemi belirtisi olarak kabul edilir ve çocuklarda sıklıkla ihmal edilir. İşitme kaybı olan çocuklarda pediatrik tinnitus insidansı yüksektir, ancak bu çocuklar durumu veya bunun yaşamlarına etkisini dile getirmezler.[133][134] Çocuklar genellikle tinnitus hakkında kendiliğinden şikayet etmezler ve şikayetleri ciddiye alınmayabilir.[135] Şikayette bulunan çocuklar arasında migren, juvenil Meniere hastalığı veya kronik süpüratif otitis media gibi otolojik veya nörolojik patolojilerin eşlik etme olasılığı artar.[136] Normal işitme eşiklerine sahip çocuklarda bildirilen prevalans %12 ila %36 arasında değişirken, işitme kaybı olan çocuklarda bu oran %66'ya kadar çıkmaktadır. Yaklaşık %3–10 arasındaki çocukların tinnitus nedeniyle rahatsız olduğu bildirilmiştir.[137]

Kaynakça

[değiştir | kaynağı değiştir]
  1. ^ a b c d Levine, Robert A.; Oron, Yahav (2015). "Tinnitus". The Human Auditory System – Fundamental Organization and Clinical Disorders. Handbook of Clinical Neurology. 129. ss. 409-431. doi:10.1016/B978-0-444-62630-1.00023-8. ISBN 978-0-444-62630-1. PMID 25726282. 
  2. ^ a b c d e f g h i "Tinnitus". NIH – Sağırlık ve Diğer İletişim Bozuklukları Ulusal Enstitüsü (NIDCD). 6 Mart 2017. 3 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Eylül 2019. 
  3. ^ a b c Han BI, Lee HW, Kim TY, Lim JS, Shin KS (March 2009). "Tinnitus: characteristics, causes, mechanisms, and treatments". Journal of Clinical Neurology. 5 (1): 11-19. doi:10.3988/jcn.2009.5.1.11. PMC 2686891 $2. PMID 19513328. About 75% of new cases are related to emotional stress as the trigger factor rather than to precipitants involving cochlear lesions. 
  4. ^ a b c d e f g h i j k l m n o p q r s t u v Kaynak hatası: Geçersiz <ref> etiketi; Baguley McFerran Hall 2013 isimli refler için metin sağlanmadı (Bkz: Kaynak gösterme)
  5. ^ a b c d e f g h Langguth, B; Kreuzer, PM; Kleinjung, T; De Ridder, D (September 2013). "Tinnitus: causes and clinical management". The Lancet Neurology. 12 (9): 920-930. doi:10.1016/S1474-4422(13)70160-1. PMID 23948178. 
  6. ^ "Tinnitus – noises in the ears or head". ENT kent. 28 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Ocak 2021. 
  7. ^ Salazar, James W. (2019). "Depression in Patients with Tinnitus: A Systematic Review". Otolaryngol Head Neck Surg. 161 (1): 28-35. doi:10.1177/0194599819835178. PMC 7721477 $2. PMID 30909841. 
  8. ^ Bhatt, Jay M. (2016). "Relationships Between Tinnitus And The Prevalence Of Anxiety And Depression". Laryngoscope. 127 (2): 466-469. doi:10.1002/lary.26107. PMC 5812676 $2. PMID 27301552. 
  9. ^ "Taming tinnitus". 22 Eylül 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  10. ^ "Why Does My Tinnitus Get Worse when I'm Stressed?". 17 Mayıs 2021. 
  11. ^ House, Patricia R. (2008). "Personality of the Tinnitus Patient". Ciba Foundation Symposium 85 – Tinnitus. Novartis Foundation Symposia. 85. ss. 193-203. doi:10.1002/9780470720677.ch11. ISBN 978-0-470-72067-7. PMID 7035099. 
  12. ^ Esmaili, Aaron A; Renton, John (1 Nisan 2018). "A review of tinnitus". Australian Journal of General Practice. 47 (4): 205-208. doi:10.31128/AJGP-12-17-4420 Özgürce erişilebilir. PMID 29621860. 
  13. ^ Mazurek B, Haupt H, Olze H, Szczepeck A (2022). "Stress and tinnitus—from bedside to bench and back". Frontiers in Systems Neuroscience. 6 (47): 47. doi:10.3389/fnsys.2012.00047 Özgürce erişilebilir. PMC 3371598 $2. PMID 22701404. 
  14. ^ a b c Henry, James A.; Dennis, Kyle C.; Schechter, Martin A. (October 2005). "General Review of Tinnitus: Prevalence, Mechanisms, Effects, and Management". Journal of Speech, Language, and Hearing Research. 48 (5): 1204-1235. doi:10.1044/1092-4388(2005/084). PMID 16411806. 
  15. ^ a b c Rizk HG, Lee JA, Liu YF, Endriukaitis L, Isaac JL, Bullington WM (December 2020). "Drug-Induced Ototoxicity: A Comprehensive Review and Reference Guide". Pharmacotherapy. 40 (12): 1265-1275. doi:10.1002/phar.2478. PMID 33080070. 
  16. ^ Simmons, R; Dambra, C; Lobarinas, E; Stocking, C; Salvi, R (2008). "Head, Neck, and Eye Movements That Modulate Tinnitus". Seminars in Hearing. 29 (4): 361-370. doi:10.1055/s-0028-1095895. PMC 2633109 $2. PMID 19183705. 
  17. ^ Baguley D; Andersson g; McFerran D; McKenna L (2013). Tinnitus: A Multidisciplinary Approach (2. bas.). Blackwell Publishing Ltd. ss. 16-17. ISBN 978-1-118-48870-6. 
  18. ^ Gopinath B, McMahon CM, Rochtchina E, Karpa MJ, Mitchell P (2010). "Incidence, persistence, and progression of tinnitus symptoms in older adults: the Blue Mountains Hearing Study". Ear and Hearing. 31 (3): 407-412. doi:10.1097/AUD.0b013e3181cdb2a2. PMID 20124901. 
  19. ^ Shargorodsky J, Curhan GC, Farwell WR (2010). "Prevalence and characteristics of tinnitus among US adults". The American Journal of Medicine. 123 (8): 711-718. doi:10.1016/j.amjmed.2010.02.015. PMID 20670725. 
  20. ^ Andersson G (2002). "Psychological aspects of tinnitus and the application of cognitive-behavioral therapy". Clinical Psychology Review. 22 (7): 977-990. doi:10.1016/s0272-7358(01)00124-6. PMID 12238249. 
  21. ^ Reiss M, Reiss G (1999). "Some psychological aspects of tinnitus". Perceptual and Motor Skills. 88 (3 Pt 1): 790-792. doi:10.2466/pms.1999.88.3.790. PMID 10407886. 
  22. ^ Baguley DM (2002). "Mechanisms of tinnitus". British Medical Bulletin. 63: 195-212. doi:10.1093/bmb/63.1.195 Özgürce erişilebilir. PMID 12324394. 
  23. ^ Henry, James A.; Meikle, Mary B. (May 1999). "Pulsed versus Continuous Tones for Evaluating the Loudness of Tinnitus". Journal of the American Academy of Audiology. 10 (5): 261-272. doi:10.1055/s-0042-1748497. PMID 10331618. 
  24. ^ a b c Henry JA, Dennis KC, Schechter MA (2005). "General review of tinnitus: Prevalence, mechanisms, effects, and management". Journal of Speech, Language, and Hearing Research. 48 (5): 1204-1235. doi:10.1044/1092-4388(2005/084). PMID 16411806. 
  25. ^ Davies A, Rafie EA (2000). "Epidemiology of Tinnitus". Tyler, RS (Ed.). Tinnitus Handbook. San Diego: Singular. ss. 1-23. OCLC 42771695. 
  26. ^ Pattyn T, Van Den Eede F, Vanneste S, Cassiers L, Veltman DJ, Van De Heyning P, Sabbe BC (2015). "Tinnitus and anxiety disorders: A review". Hearing Research. 333: 255-265. doi:10.1016/j.heares.2015.08.014. hdl:10067/1273140151162165141 Özgürce erişilebilir. PMID 26342399. 
  27. ^ Henry JA, Wilson P (2000). "Psychological management of tinnitus". R.S. Tyler (Ed.). Tinnitus Handbook. San Diego: Singular. ss. 263-279. OCLC 42771695. 
  28. ^ Andersson G, Westin V (2008). "Understanding tinnitus distress: Introducing the concepts of moderators and mediators". International Journal of Audiology. 47 (Suppl. 2): S106-111. doi:10.1080/14992020802301670. PMID 19012118. 
  29. ^ Weise C, Hesser H, Andersson G, Nyenhuis N, Zastrutzki S, Kröner-Herwig B, Jäger B (2013). "The role of catastrophizing in recent onset tinnitus: its nature and association with tinnitus distress and medical utilization". International Journal of Audiology. 52 (3): 177-188. doi:10.3109/14992027.2012.752111. PMID 23301660. 
  30. ^ Jastreboff, PJ; Hazell, JWP (2004). Tinnitus Retraining Therapy: Implementing the neurophysiological model. Cambridge: Cambridge University Press. OCLC 237191959. 
  31. ^ a b Robert Aaron Levine (1999). "Somatic (craniocervical) tinnitus and the dorsal cochlear nucleus hypothesis". American Journal of Otolaryngology. 20 (6): 351-362. CiteSeerX 10.1.1.22.2488 $2. doi:10.1016/S0196-0709(99)90074-1. PMID 10609479. 
  32. ^ Chan Y (2009). "Tinnitus: etiology, classification, characteristics, and treatment". Discovery Medicine. 8 (42): 133-136. PMID 19833060. 3 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2024. 
  33. ^ Lie Becker, Marianne (2023). "Transportation Noise and Risk of Tinnitus: A Nationwide Cohort Study from Denmark". Environmental Health Perspectives. 131 (2): 27001. doi:10.1289/EHP11248. PMC 9891135 $2. PMID 36722980. 
  34. ^ Barbara Rubinstein (1990). "Prevalence of Signs and Symptoms of Craniomandibular Disorders in Tinnitus Patients". Journal of Craniomandibular Disorders. 4 (3): 186-192. PMID 2098394. 
  35. ^ a b Schecklmann, Martin; Vielsmeier, Veronika; Steffens, Thomas; Landgrebe, Michael; Langguth, Berthold; Kleinjung, Tobias; Andersson, Gerhard (18 Nisan 2012). "Relationship between Audiometric Slope and Tinnitus Pitch in Tinnitus Patients: Insights into the Mechanisms of Tinnitus Generation". PLOS ONE. 7 (4): e34878. Bibcode:2012PLoSO...734878S. doi:10.1371/journal.pone.0034878 Özgürce erişilebilir. PMC 3329543 $2. PMID 22529949. 
  36. ^ Schaette, R; McAlpine, D (21 Eylül 2011). "Tinnitus with a Normal Audiogram: Physiological Evidence for Hidden Hearing Loss and Computational Model". The Journal of Neuroscience. 31 (38): 13452-13457. doi:10.1523/JNEUROSCI.2156-11.2011. PMC 6623281 $2. PMID 21940438. 
  37. ^ a b c Yew, KS (15 Ocak 2014). "Diagnostic approach to patients with tinnitus". American Family Physician. 89 (2): 106-113. PMID 24444578. 
  38. ^ a b c Theodoroff SM, Konrad-Martin D (August 2020). "Noise: Acoustic Trauma and Tinnitus, the US Military Experience". Otolaryngologic Clinics of North America. 53 (4): 543-553. doi:10.1016/j.otc.2020.03.004. PMC 9015011 $2. PMID 32334867. 
  39. ^ Don Brown, R.; Penny, Joe E.; Henley, Charles M.; Hodges, Keri B.; Kupetz, Suzyjo A.; Glenn, David W.; Jobe, Phillip C. (2008). "Ototoxic Drugs and Noise". Ciba Foundation Symposium 85 – Tinnitus. Novartis Foundation Symposia. 85. ss. 151-171. doi:10.1002/9780470720677.ch9. ISBN 978-0-470-72067-7. PMID 7035098. 
  40. ^ Stas Bekman. "6) What are some ototoxic drugs?". Stason.org. 19 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Ekim 2012. 
  41. ^ a b Riba, Michelle B; Ravindranath, Divy (2010). Clinical manual of emergency psychiatry. Washington, DC: American Psychiatric Publishing Inc. s. 197. ISBN 978-1-58562-295-5. 
  42. ^ a b Delanty, Norman (2001). Seizures: medical causes and management. Totowa, NJ: Humana Press. s. 187. ISBN 978-0-89603-827-1. [ölü/kırık bağlantı]
  43. ^ Fornaro M, Martino M (2010). "Tinnitus psychopharmacology: A comprehensive review of its pathomechanisms and management". Neuropsychiatric Disease and Treatment. 6: 209-218. doi:10.2147/ndt.s10361 Özgürce erişilebilir. PMC 2898164 $2. PMID 20628627. 
  44. ^ Crummer RW, Hassan GA (2004). "Diagnostic approach to tinnitus". American Family Physician. 69 (1): 120-106. PMID 14727828. 
  45. ^ Passchier-Vermeer W, Passchier WF (2000). "Noise exposure and public health". Environmental Health Perspectives. 108 (Suppl 1): 123-131. doi:10.1289/ehp.00108s1123. JSTOR 3454637. PMC 1637786 $2. PMID 10698728. 
  46. ^ Zempleni, Janos; Suttie, John W; Gregory, Jesse F; Stover, Patrick J, (Ed.) (2014). Handbook of vitamins (5. bas.). Hoboken: CRC Press. s. 477. ISBN 978-1-4665-1557-4. 17 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  47. ^ Shulgin, Alexander; Shulgin, Ann (1997). "#36. 5-MEO-DET". TiHKAL: the continuation. Berkeley, CA: Transform Press. ISBN 978-0-9630096-9-2. OCLC 38503252. 31 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Ekim 2012. 
  48. ^ "Erowid Experience Vaults: DiPT – More Tripping & Revelations – 26540". 2 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  49. ^ a b "MEM, Tinnitus and Ear Drum Spasms". Tinnitus And You. 18 Ağustos 2021. 20 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2022. 
  50. ^ Kerr, Rhorie; Kang, Elise; Hopkins, Brandon; Anne, Samantha (December 2017). "Pediatric tinnitus: Incidence of imaging anomalies and the impact of hearing loss". International Journal of Pediatric Otorhinolaryngology. 103: 147-149. doi:10.1016/j.ijporl.2017.10.027. PMID 29224758. 
  51. ^ Salman, Rida; Chong, Insun; Amans, Matthew; Hui, Ferdinand; Desai, Nilesh; Huisman, Thierry A. G. M.; Tran, Brandon (May 2022). "Pediatric tinnitus: The role of neuroimaging". Journal of Neuroimaging. 32 (3): 400-411. doi:10.1111/jon.12986. PMID 35307901. 
  52. ^ a b McFerran, Don; Magdalena, Sereda. "Pulsatile tinnitus" (PDF). Action on Hearing Loss. Royal National Institute for Deaf People (RNID). 22 Temmuz 2018 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2018. 
  53. ^ Chandler JR (1983). "Diagnosis and cure of venous hum tinnitus". The Laryngoscope. 93 (7): 892-895. doi:10.1288/00005537-198307000-00009. PMID 6865626. 
  54. ^ Pegge, Sjoert A. H.; Steens, Stefan C. A.; Kunst, Henricus P. M.; Meijer, Frederick J. A. (2017). "Pulsatile Tinnitus: Differential Diagnosis and Radiological Work-Up". Current Radiology Reports. 5 (1): 5. doi:10.1007/s40134-017-0199-7. ISSN 2167-4825. PMC 5263210 $2. PMID 28203490. 
  55. ^ Moonis G, Hwang CJ, Ahmed T, Weigele JB, Hurst RW (2005). "Otologic manifestations of petrous carotid aneurysms". American Journal of Neuroradiology. 26 (6): 1324-1327. PMC 8149044 $2. PMID 15956490. 
  56. ^ Selim, Magdy; Caplan, Louis R. (June 2004). "Carotid artery dissection". Current Treatment Options in Cardiovascular Medicine. 6 (3): 249-253. doi:10.1007/s11936-996-0020-z. PMID 15096317. 
  57. ^ Ward, Bryan K.; Carey, John P.; Minor, Lloyd B. (28 Nisan 2017). "Superior Canal Dehiscence Syndrome: Lessons from the First 20 Years". Frontiers in Neurology. 8: 177. doi:10.3389/fneur.2017.00177 Özgürce erişilebilir. ISSN 1664-2295. PMC 5408023 $2. PMID 28503164. 
  58. ^ Sismanis, Aristides; Butts, Frank M.; Hughes, Gordon B. (January 1990). "Objective Tinnitus in Benign Intracranial Hypertension: An Update". The Laryngoscope. 100 (1): 33-36. doi:10.1288/00005537-199001000-00008. PMID 2293699. 
  59. ^ Diamond BJ, Mosley JE (2011). "Arteriovenous Malformation (AVM)". Kreutzer JS, DeLuca J, Caplan B (Ed.). Encyclopedia of Clinical Neuropsychology. Springer. ss. 249-252. doi:10.1007/978-0-387-79948-3 Özgürce erişilebilir. ISBN 978-0-387-79947-6. 
  60. ^ Nicolas-Puel, C; Faulconbridge, RL; Guitton, M; Puel, JL; Mondain, M; Uziel, A (2002). "Characteristics of tinnitus and etiology of associated hearing loss: a study of 123 patients". The International Tinnitus Journal. 8 (1): 37-44. PMID 14763234. 
  61. ^ Møller AR (2016). "Sensorineural Tinnitus: Its Pathology and Probable Therapies". International Journal of Otolaryngology. 2016: 1-13. doi:10.1155/2016/2830157 Özgürce erişilebilir. PMC 4761664 $2. PMID 26977153. 
  62. ^ Sedley W, Friston KJ, Gander PE, Kumar S, Griffiths TD (2016). "An Integrative Tinnitus Model Based on Sensory Precision". Trends in Neurosciences. 39 (12): 799-812. doi:10.1016/j.tins.2016.10.004. PMC 5152595 $2. PMID 27871729. 
  63. ^ Shore SE, Roberts LE, Langguth B (2016). "Maladaptive plasticity in tinnitus – triggers, mechanisms and treatment". Nature Reviews Neurology. 12 (3): 150-160. doi:10.1038/nrneurol.2016.12. PMC 4895692 $2. PMID 26868680. 
  64. ^ Park, Jung Mee; Kim, Woo Jin; Han, Jae Sang; Park, So Young; Park, Shi Nae (2 Temmuz 2020). "Management of palatal myoclonic tinnitus based on clinical characteristics: a large case series study". Acta Oto-Laryngologica. 140 (7): 553-557. doi:10.1080/00016489.2020.1749724. PMID 32406274. 
  65. ^ Crummer, RW (2004). "Diagnostic Approach to Tinnitus". American Family Physician. 69 (1): 120-126. PMID 14727828. 
  66. ^ Davis, A (1989). "The prevalence of hearing impairment and reported hearing disability among adults in Great Britain". International Journal of Epidemiology. 18 (4): 911-917. doi:10.1093/ije/18.4.911. PMID 2621028. 
  67. ^ Henry, J.A., 2016. "'Measurement' of tinnitus." Otology & Neurotology, 37(8), pp. e276–e285.
  68. ^ Henry, JA; Meikle, MB (March 2000). "Psychoacoustic measures of tinnitus". Journal of the American Academy of Audiology. 11 (3): 138-155. doi:10.1055/s-0042-1748040. PMID 10755810. 
  69. ^ Vielsmeier V, Lehner A, Strutz J, Steffens T, Kreuzer PM, Schecklmann M, Landgrebe M, Langguth B, Kleinjung T (2015). "The Relevance of the High Frequency Audiometry in Tinnitus Patients with Normal Hearing in Conventional Pure-Tone Audiometry". BioMed Research International. 2015: 1-5. doi:10.1155/2015/302515 Özgürce erişilebilir. PMC 4637018 $2. PMID 26583098. 
  70. ^ Basile CÉ, Fournier P, Hutchins S, Hébert S (2013). "Psychoacoustic assessment to improve tinnitus diagnosis". PLOS ONE. 8 (12): e82995. Bibcode:2013PLoSO...882995B. doi:10.1371/journal.pone.0082995 Özgürce erişilebilir. PMC 3861445 $2. PMID 24349414. 
  71. ^ Roberts, Larry E. (2007). "Residual inhibition". Tinnitus: Pathophysiology and Treatment. Progress in Brain Research. 166. ss. 487-495. doi:10.1016/S0079-6123(07)66047-6. ISBN 978-0-444-53167-4. PMID 17956813. 
  72. ^ Roberts LE, Moffat G, Baumann M, Ward LM, Bosnyak DJ (2008). "Residual inhibition functions overlap tinnitus spectra and the region of auditory threshold shift". Journal of the Association for Research in Otolaryngology. 9 (4): 417-435. doi:10.1007/s10162-008-0136-9. PMC 2580805 $2. PMID 18712566. 
  73. ^ Knipper M, Van Dijk P, Nunes I, Rüttiger L, Zimmermann U (2013). "Advances in the neurobiology of hearing disorders: recent developments regarding the basis of tinnitus and hyperacusis". Progress in Neurobiology. 111: 17-33. doi:10.1016/j.pneurobio.2013.08.002 Özgürce erişilebilir. PMID 24012803. 
  74. ^ Tyler, Richard S.; Pienkowski, Martin; Roncancio, Eveling Rojas; Jun, Hyung Jin; Brozoski, Tom; Dauman, Nicolas; Coelho, Claudia Barros; Andersson, Gerhard; Keiner, Andrew J.; Cacace, Anthony T.; Martin, Nora; Moore, Brian C. J. (December 2014). "A Review of Hyperacusis and Future Directions: Part I. Definitions and Manifestations". American Journal of Audiology. 23 (4): 402-419. doi:10.1044/2014_AJA-14-0010. PMID 25104073. 
  75. ^ Sherlock, LaGuinn P.; Formby, Craig (February 2005). "Estimates of Loudness, Loudness Discomfort, and the Auditory Dynamic Range: Normative Estimates, Comparison of Procedures, and Test-Retest Reliability". Journal of the American Academy of Audiology. 16 (2): 85-100. doi:10.3766/jaaa.16.2.4. PMID 15807048. 
  76. ^ Pienkowski, Martin; Tyler, Richard S.; Roncancio, Eveling Rojas; Jun, Hyung Jin; Brozoski, Tom; Dauman, Nicolas; Coelho, Claudia Barros; Andersson, Gerhard; Keiner, Andrew J.; Cacace, Anthony T.; Martin, Nora; Moore, Brian C. J. (December 2014). "A Review of Hyperacusis and Future Directions: Part II. Measurement, Mechanisms, and Treatment". American Journal of Audiology. 23 (4): 420-436. doi:10.1044/2014_AJA-13-0037. PMID 25478787. 
  77. ^ McCombe, A.; Baguley, D.; Coles, R.; McKenna, L.; McKinney, C.; Windle-Taylor, P. (October 2001). "Guidelines for the grading of tinnitus severity: the results of a working group commissioned by the British Association of Otolaryngologists, Head and Neck Surgeons, 1999". Clinical Otolaryngology and Allied Sciences. 26 (5): 388-393. doi:10.1046/j.1365-2273.2001.00490.x. PMID 11678946. 
  78. ^ Langguth, B.; Goodey, R.; Azevedo, A.; Bjorne, A.; Cacace, A.; Crocetti, A.; Del Bo, L.; De Ridder, D.; Diges, I.; Elbert, T.; Flor, H.; Herraiz, C.; Ganz Sanchez, T.; Eichhammer, P.; Figueiredo, R.; Hajak, G.; Kleinjung, T.; Landgrebe, M.; Londero, A.; Lainez, M.J.A.; Mazzoli, M.; Meikle, M.B.; Melcher, J.; Rauschecker, J.P.; Sand, P.G.; Struve, M.; Van De Heyning, P.; Van Dijk, P.; Vergara, R. (2007). "Consensus for tinnitus patient assessment and treatment outcome measurement: Tinnitus Research Initiative meeting, Regensburg, July 2006". Tinnitus: Pathophysiology and Treatment. Progress in Brain Research. 166. ss. 525-536. doi:10.1016/S0079-6123(07)66050-6. ISBN 978-0-444-53167-4. PMC 4283806 $2. PMID 17956816. 
  79. ^ Meikle, M.B.; Stewart, B.J.; Griest, S.E.; Martin, W.H.; Henry, J.A.; Abrams, H.B.; McArdle, R.; Newman, C.W.; Sandridge, S.A. (2007). "Assessment of tinnitus: Measurement of treatment outcomes". Tinnitus: Pathophysiology and Treatment. Progress in Brain Research. 166. ss. 511-521. doi:10.1016/S0079-6123(07)66049-X. ISBN 978-0-444-53167-4. PMID 17956815. 
  80. ^ Meikle, Mary B.; Henry, James A.; Griest, Susan E.; Stewart, Barbara J.; Abrams, Harvey B.; McArdle, Rachel; Myers, Paula J.; Newman, Craig W.; Sandridge, Sharon; Turk, Dennis C.; Folmer, Robert L.; Frederick, Eric J.; House, John W.; Jacobson, Gary P.; Kinney, Sam E.; Martin, William H.; Nagler, Stephen M.; Reich, Gloria E.; Searchfield, Grant; Sweetow, Robert; Vernon, Jack A. (March 2012). "The Tinnitus Functional Index: Development of a New Clinical Measure for Chronic, Intrusive Tinnitus". Ear & Hearing. 33 (2): 153-176. doi:10.1097/AUD.0b013e31822f67c0. PMID 22156949. 
  81. ^ Henry, J. L.; Wilson, PH (2000). The Psychological Management of Chronic Tinnitus: A Cognitive Behavioural Approach. Allyn and Bacon. 
  82. ^ Landgrebe M, Azevedo A, Baguley D, Bauer C, Cacace A, Coelho C, ve diğerleri. (2012). "Methodological aspects of clinical trials in tinnitus: A proposal for international standard". Journal of Psychosomatic Research. 73 (2): 112-121. doi:10.1016/j.jpsychores.2012.05.002. PMC 3897200 $2. PMID 22789414. 
  83. ^ a b Martinez-Devesa, Pablo; Perera, Rafael; Theodoulou, Megan; Waddell, Angus (8 Eylül 2010). "Cognitive behavioural therapy for tinnitus". Cochrane Database of Systematic Reviews (9): CD005233. doi:10.1002/14651858.CD005233.pub3. PMID 20824844. 
  84. ^ Pegge S, Steens S, Kunst H, Meijer F (2017). "Pulsatile Tinnitus: Differential Diagnosis and Radiological Work-Up". Current Radiology Reports. 5 (1): 5. doi:10.1007/s40134-017-0199-7. PMC 5263210 $2. PMID 28203490. 
  85. ^ Hofmann E, Behr R, Neumann-Haefelin T, Schwager K (2013). "Pulsatile tinnitus: imaging and differential diagnosis". Deutsches Ärzteblatt International. 110 (26): 451-458. doi:10.3238/arztebl.2013.0451. PMC 3719451 $2. PMID 23885280. 
  86. ^ Sismanis, Aristides (October 2011). "Pulsatile tinnitus: contemporary assessment and management". Current Opinion in Otolaryngology & Head and Neck Surgery. 19 (5): 348-357. doi:10.1097/MOO.0b013e3283493fd8. PMID 22552697. 
  87. ^ Elder, JA; Chou, CK (2003). "Auditory response to pulsed radiofrequency energy". Bioelectromagnetics. 6: S162-173. doi:10.1002/bem.10163 Özgürce erişilebilir. PMID 14628312. 
  88. ^ Lin JC, Wang Z (2007). "Hearing of microwave pulses by humans and animals: effects, mechanism, and thresholds". Health Physics. 92 (6): 621-628. doi:10.1097/01.HP.0000250644.84530.e2. PMID 17495664. 
  89. ^ a b Tunkel DE, Bauer CA, Sun GH (2014). "Clinical practice guideline: tinnitus". Otolaryngology–Head and Neck Surgery. 151 (2 Suppl): S1-40. doi:10.1177/0194599814545325. PMID 25273878. 
  90. ^ "NIOSH Program Portfolio : Hearing Loss Prevention : Program Description". www.cdc.gov – CDC (İngilizce). 5 Şubat 2019. 26 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Mart 2019. 
  91. ^ "Bike news". www.carolenash.com (İngilizce). 28 Haziran 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2021. 
  92. ^ Burns-O'Connell, Georgina; Stockdale, David; Cassidy, Oscar; Knowles, Victoria; Hoare, Derek J. (27 Ağustos 2021). "Surrounded by Sound: The Impact of Tinnitus on Musicians". International Journal of Environmental Research and Public Health. 18 (17): 9036. doi:10.3390/ijerph18179036 Özgürce erişilebilir. PMC 8431046 $2. PMID 34501628. 
  93. ^ "DJS Shouldn't Have to Live with Constant Ringing in Their Ears". 9 Ağustos 2016. 13 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2024. 
  94. ^ Couth, Samuel; Mazlan, Naadia; Moore, David R.; Munro, Kevin J.; Dawes, Piers (January 2019). "Hearing Difficulties and Tinnitus in Construction, Agricultural, Music, and Finance Industries: Contributions of Demographic, Health, and Lifestyle Factors". Trends in Hearing. 23. doi:10.1177/2331216519885571. PMC 6868580 $2. PMID 31747526. 
  95. ^ "Construction Statistics – Occupational Hearing Loss Surveillance". 12 Kasım 2021. 24 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2024.  Bilinmeyen parametre |CDC= görmezden gelindi (yardım); Bilinmeyen parametre |NIOSH= görmezden gelindi (yardım)
  96. ^ Cianfrone, G; Pentangelo, D; Cianfrone, F; Mazzei, F; Turchetta, R; Orlando, MP; Altissimi, G (June 2011). "Pharmacological drugs inducing ototoxicity, vestibular symptoms and tinnitus: a reasoned and updated guide". European Review for Medical and Pharmacological Sciences. 15 (6): 601-636. PMID 21796866. 
  97. ^ Palomar García, V; Abdulghani Martínez, F; Bodet Agustí, E; Andreu Mencía, L; Palomar Asenjo, V (July 2001). "Drug-induced otoxicity: current status". Acta Oto-Laryngologica. 121 (5): 569-572. doi:10.1080/00016480121545. PMID 11583387. 
  98. ^ Seligmann H, Podoshin L, Ben-David J, Fradis M, Goldsher M (1996). "Drug-induced tinnitus and other hearing disorders". Drug Safety. 14 (3): 198-212. doi:10.2165/00002018-199614030-00006. PMID 8934581. 
  99. ^ "Drug Therapies". American Tinnitus Association (İngilizce). 20 Mart 2015. 7 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mart 2022. There are presently no FDA-approved drugs specifically for tinnitus, and no medications that have been shown to reverse the neural hyperactivity at the root of tinnitus. Drugs cannot cure tinnitus, but they may provide relief from some severe tinnitus symptoms. 
  100. ^ Kleinjung, Tobias; Langguth, Berthold (August 2020). "Avenue for Future Tinnitus Treatments". Otolaryngologic Clinics of North America. 53 (4): 667-683. doi:10.1016/j.otc.2020.03.013 Özgürce erişilebilir. PMID 32381341. 
  101. ^ a b Hoare D, Kowalkowski V, Knag S, Hall D (2011). "Systematic review and meta-analyses of randomized controlled trials examining tinnitus management". The Laryngoscope. 121 (7): 1555-1564. doi:10.1002/lary.21825. PMC 3477633 $2. PMID 21671234. 
  102. ^ Hesser H, Weise C, Zetterquist Westin V, Andersson G (2011). "A systematic review and meta-analysis of randomized controlled trials of cognitive–behavioral therapy for tinnitus distress". Clinical Psychology Review. 31 (4): 545-553. doi:10.1016/j.cpr.2010.12.006. PMID 21237544. 
  103. ^ Ost, LG (October 2014). "The efficacy of Acceptance and Commitment Therapy: an updated systematic review and meta-analysis". Behaviour Research and Therapy. 61: 105-121. doi:10.1016/j.brat.2014.07.018. PMID 25193001. 
  104. ^ Henry J, Zaugg T, Myers P, Kendall C (2012). "Chapter 9 – Level 5 Individualized Support". Progressive Tinnitus Management: Clinical Handbook for Audiologists. US Department of Veterans Affairs, National Center for Rehabilitative Auditory Research. 20 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2013. 
  105. ^ Hoare DJ, Searchfield GD, El Refaie A, Henry JA (2014). "Sound therapy for tinnitus management: practicable options". Journal of the American Academy of Audiology. 25 (1): 62-75. doi:10.3766/jaaa.25.1.5. PMID 24622861. 
  106. ^ Sereda, Magdalena; Xia, Jun; El Refaie, Amr; Hall, Deborah A; Hoare, Derek J (27 Aralık 2018). "Sound therapy (using amplification devices and/or sound generators) for tinnitus". Cochrane Database of Systematic Reviews. 2018 (12): CD013094. doi:10.1002/14651858.CD013094.pub2. PMC 6517157 $2. PMID 30589445. 
  107. ^ Shore, Susan E.; Roberts, Larry E.; Langguth, Berthold (March 2016). "Maladaptive plasticity in tinnitus – triggers, mechanisms and treatment". Nature Reviews Neurology. 12 (3): 150-160. doi:10.1038/nrneurol.2016.12. PMC 4895692 $2. PMID 26868680. 
  108. ^ a b Hesse, Gerhard (15 Aralık 2016). "Evidence and evidence gaps in tinnitus therapy". GMS Current Topics in Otorhinolaryngology – Head and Neck Surgery; 15. 15: Doc04. doi:10.3205/cto000131. PMC 5169077 $2. PMID 28025604. 
  109. ^ Phillips JS, McFerran D (2010). "Tinnitus Retraining Therapy (TRT) for tinnitus". Cochrane Database of Systematic Reviews. 2010 (3): CD007330. doi:10.1002/14651858.CD007330.pub2. PMC 7209976 $2. PMID 20238353. 
  110. ^ Casale, Manuele; Costantino, Andrea; Rinaldi, Vittorio; Forte, Antonio; Grimaldi, Marta; Sabatino, Lorenzo; Oliveto, Giuseppe; Aloise, Fabio; Pontari, Domenico; Salvinelli, Fabrizio (December 2018). "Mobile applications in otolaryngology for patients: An update: Otolaryngology Apps for Patients". Laryngoscope Investigative Otolaryngology. 3 (6): 434-438. doi:10.1002/lio2.201. PMC 6302723 $2. PMID 30599026. 
  111. ^ Mosa, Abu Saleh Mohammad; Yoo, Illhoi; Sheets, Lincoln (December 2012). "A Systematic Review of Healthcare Applications for Smartphones". BMC Medical Informatics and Decision Making. 12 (1): 67. doi:10.1186/1472-6947-12-67 Özgürce erişilebilir. PMC 3534499 $2. PMID 22781312. 
  112. ^ Kalle, Sven; Schlee, Winfried; Pryss, Rüdiger C.; Probst, Thomas; Reichert, Manfred; Langguth, Berthold; Spiliopoulou, Myra (20 Ağustos 2018). "Review of Smart Services for Tinnitus Self-Help, Diagnostics and Treatments". Frontiers in Neuroscience. 12: 541. doi:10.3389/fnins.2018.00541 Özgürce erişilebilir. PMC 6109754 $2. PMID 30177869. 
  113. ^ Hobson J, Chisholm E, El Refaie A. "Sound therapy (masking) in the management of tinnitus in adults". Cochrane Database Syst Rev. 2012 Nov 14;11(11) . DOI:10.1002/14651858.CD006371.pub3. PMID 23152235; Şablon:PMCID.
  114. ^ a b Bauer, CA (March 2018). "Tinnitus". New England Journal of Medicine. 378 (13): 1224-1231. doi:10.1056/NEJMcp1506631. PMID 29601255. 
  115. ^ Baldo, P; Doree, C; Molin, P; McFerran, D; Cecco, S (12 Eylül 2012). "Antidepressants for patients with tinnitus". Cochrane Database of Systematic Reviews. 9 (9): CD003853. doi:10.1002/14651858.CD003853.pub3. PMC 7156891 $2. PMID 22972065. 
  116. ^ Savage, J; Cook, S; Waddell, A (12 Kasım 2009). "Tinnitus". BMJ Clinical Evidence. 2009. PMC 2907768 $2. PMID 21726476. 
  117. ^ Savage, J; Waddell, A (October 2014). "Tinnitus". BMJ Clinical Evidence. 2014: 0506. PMC 4202663 $2. PMID 25328113. 
  118. ^ Kim SH, Kim D, Lee JM, Lee SK, Kang HJ, Yeo SG (June 2021). "Review of Pharmacotherapy for Tinnitus". Healthcare. 9 (6): 779. doi:10.3390/healthcare9060779 Özgürce erişilebilir. PMC 8235102 $2. PMID 34205776. 
  119. ^ Miroddi, M; Bruno, R; Galletti, F; Calapai, F; Navarra, M; Gangemi, S; Calapai, G (March 2015). "Clinical pharmacology of melatonin in the treatment of tinnitus: a review". European Journal of Clinical Pharmacology. 71 (3): 263-270. doi:10.1007/s00228-015-1805-3. PMID 25597877. 
  120. ^ Hoekstra, Carlijn EL; Rynja, Sybren P; van Zanten, Gijsbert A; Rovers, Maroeska M (6 Temmuz 2011). "Anticonvulsants for tinnitus". Cochrane Database of Systematic Reviews. 2011 (7): CD007960. doi:10.1002/14651858.CD007960.pub2. PMC 6599822 $2. PMID 21735419. 
  121. ^ Pichora-Fuller, M. Kathleen; Santaguida, Pasqualina; Hammill, Amanda; Oremus, Mark; Westerberg, Brian; Ali, Usman; Patterson, Christopher; Raina, Parminder (2013). "Evaluation and Treatment of Tinnitus: Comparative Effectiveness". Comparative Effectiveness Reviews. AHRQ Comparative Effectiveness Reviews (122). PMID 24049842. 8 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2024. 
  122. ^ Lavigne, P; Lavigne, F; Saliba, I (23 Haziran 2015). "Intratympanic corticosteroids injections: a systematic review of literature". European Archives of Oto-Rhino-Laryngology. 273 (9): 2271-2278. doi:10.1007/s00405-015-3689-3. PMID 26100030. 
  123. ^ Hall, Deborah A; Wegner, Inge; Smit, Adriana Leni; McFerran, Don; Stegeman, Inge (2018). Cochrane ENT Group (Ed.). "Betahistine for tinnitus". Cochrane Database of Systematic Reviews (İngilizce). 12 (8): CD013093. doi:10.1002/14651858.CD013093. PMC 6513648 $2. PMID 30908589. 
  124. ^ Slengerik-Hansen J, Ovesen T (2016). "Botulinum Toxin Treatment of Objective Tinnitus Because of Essential Palatal Tremor: A Systematic Review". Otology & Neurotology. 37 (7): 820-828. doi:10.1097/MAO.0000000000001090. PMID 27273401. 
  125. ^ Sweetman, Sean C., (Ed.) (2009). Martindale (36. bas.). Pharmaceutical Press. s. 2277. ISBN 978-0-85369-840-1. 
  126. ^ Langguth, B; Salvi, R; Elgoyhen, AB (December 2009). "Emerging pharmacotherapy of tinnitus". Expert Opinion on Emerging Drugs. 14 (4): 687-702. doi:10.1517/14728210903206975. PMC 2832848 $2. PMID 19712015. 
  127. ^ Kwon, Diana (7 Ekim 2020). "New Tinnitus Treatment Alleviated Annoying Ringing in the Ears". Scientific American. Springer Nature America, Inc. 
  128. ^ Meng, Z; Liu, S; Zheng, Y; Phillips, JS (5 Ekim 2011). "Repetitive transcranial magnetic stimulation for tinnitus". Cochrane Database of Systematic Reviews (10): CD007946. doi:10.1002/14651858.CD007946.pub2. PMID 21975776. 
  129. ^ Sanchez TG, Rocha CB (2011). "Diagnosis and management of somatosensory tinnitus: review article". Clinics. 66 (6): 1089-1094. doi:10.1590/S1807-59322011000600028. PMC 3129953 $2. PMID 21808880. 
  130. ^ Heller AJ (2003). "Classification and epidemiology of tinnitus". Otolaryngologic Clinics of North America. 36 (2): 239-248. doi:10.1016/S0030-6665(02)00160-3. PMID 12856294. 
  131. ^ "Transkribering av #89: Varför får man tinnitus?" (İsveççe). Karolinska Institutet. 1 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  132. ^ "Almost 15% of Europe's adults have a ringing in their ears, say researchers" (İngilizce). European Commission: CORDIS. 1 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  133. ^ Celik, N; Bajin, MD; Aksoy, S (2009). "Tinnitus incidence and characteristics in children with hearing loss". Journal of International Advanced Otology. 5 (3): 363-369. hdl:11655/17046. OCLC 695291085. 
  134. ^ Lee, Doh Young; Kim, Young Ho (June 2018). "Risk factors of pediatric tinnitus: Systematic review and meta-analysis". The Laryngoscope. 128 (6): 1462-1468. doi:10.1002/lary.26924. PMID 29094364. 
  135. ^ Mills, RP; Albert, D; Brain, C (1986). "Tinnitus in childhood". Clinical Otolaryngology and Allied Sciences. 11 (6): 431-434. doi:10.1111/j.1365-2273.1986.tb02033.x. PMID 3815868. 
  136. ^ Ballantyne JC (2009). Graham JM; Baguley D (Ed.). Ballantyne's Deafness (7. bas.). Chichester: Wiley-Blackwell. OCLC 275152841. 
  137. ^ Shetye, A.; Kennedy, V. (1 Ağustos 2010). "Tinnitus in children: an uncommon symptom?". Archives of Disease in Childhood. 95 (8): 645-648. doi:10.1136/adc.2009.168252. PMID 20371585. 

Diğer okumalar

[değiştir | kaynağı değiştir]

Dış bağlantılar

[değiştir | kaynağı değiştir]
"https://tr.wikipedia.org/w/index.php?title=Kulak_çınlaması&oldid=33915363" sayfasından alınmıştır