Koç'un ilk noktası
Koç'un boynuzu olarak da bilinen Koç'un ilk noktası, göksel koordinat sistemlerinde referans noktası olarak kullanılan ilkbahar ekinoksunun (Mart ekinoksu) konumudur. Bu tür koordinat sistemlerini kullanan diyagramlarda genellikle ♈︎ sembolü ile gösterilir. Koç takımyıldızı için adlandırılan bu nokta gök ekvatorunun ekliptiği kesen iki noktasından biridir, diğeri ise ondan tam 180° uzaklıkta bulunan Terazi'nin ilk noktasıdır. Konumlar orijinal olarak antik çağda adlandırıldığından ekinoksların devinimi nedeniyle, Güneş'in ilkbahar ekinoksundaki konumu şimdi Balıklar'dadır. Sonbahar ekinoksunda (Eylül ekinoksu) ise Başak'tadır (J2000'e göre).
Yıllık zodyak hareketi boyunca Güneş, Koç'un ilk noktasında güneyden kuzeye doğru gök eşleğiyle karşılaşır ve Terazi'nin ilk noktasında kuzeyden güneye doğru hareket eder. Koç'un ilk noktası, bahar açısının hesaplandığı göksel "başlangıç meridyeni" olarak kabul edilir.
Tarihi[değiştir | kaynağı değiştir]
Güneş'in gök küresi üzerindeki hareketini ölçmek için başlangıç pozisyonu seçimi keyfidir. Ekinokslar, Güneş'in ne kuzeye ne de güneye meyilli olmadığı, ancak gök ekvatorunu geçtiği zamandaki bir ekinoks olarak tercih edilir. Eski Yunanlılar, olası iki ekinokstan başlangıç noktası olarak Mart ekinoksunu seçtiler. Bu, çiftçilerin ağaçların ve yaz mahsullerinin ilk büyümesini ve çiçek açmasını ekmeye veya gözlemlemeye başladığı bir iyimserlik ve başlangıç zamanı olan Hilaria festivaline denk geldi.[1] Koç'un adlandırılması, ekinoksun en erken geleneğinde olduğu Babil zodyakında geç Orta Tunç Çağı'nda olduğu gibi Ülker ile gerçek bir tesadüf eseri olarak işaretlenmiştir.[2] Zaman aynı zamanda erkek buzağıların, katırların ve eşeklerin hadım edilme zamanına, ilkbahar ekinoksunda Sanguia'ya tekabül eder ve uygun baharın başlangıcını işaret eder.[3][4]
Koç'un ilk noktasına böyle denir, çünkü Hipparchus onu MÖ 130'da tanımladığında, Koç takımyıldızının batı ucunda, Balık ve yıldız γ Arietis ile sınırına yakın bir yerde bulunuyordu. Güneş'in yıl boyunca gökyüzünde doğuya doğru hareketi nedeniyle, Koç'un bu batı ucu, Güneş'in takımyıldıza girdiği noktaydı, bu nedenle Koç'un ilk noktası adını aldı.
Tanımı[değiştir | kaynağı değiştir]
Dünya'nın eksenel hareketi nedeniyle, bu nokta her 72 yılda bir yaklaşık bir derece hızla batıya doğru hareket eder. Bu, Hipparchus zamanından beri gökyüzünde yaklaşık 30° kaydığı ve şu anda Balık burcunda, Kova sınırına yakın olduğu anlamına gelir. Güneş artık Nisan sonundan Mayıs ortasına kadar Koç'ta görünüyor, ancak takımyıldız hala kuzey baharının başlangıcıyla ilişkilidir.[3][4] [5]
Koç burcunun ilk noktası astronomi, denizcilik ve astroloji alanları için önemlidir. Seyir efemeris tabloları, seyir yıldızlarının konumu için referans olarak Koç burcunun ilk noktasının coğrafi konumunu kaydeder. Ekinoksların yavaş devinimi nedeniyle, belirli bir konumdan yılın herhangi bir zamanında takımyıldızların Zenit görünümü (bir konumun üzerinde) yavaşça batıya doğru hareket etmiştir (güneş dönemleri kullanılarak kayma bilinmektedir). Tropikal Zodyak da benzer şekilde etkilenir ve artık takımyıldızlara karşılık gelmez (bugün Terazi Başlangıcı Başak içinde bulunur). Yıldız astrolojisinde, aksine, Koç'un ilk noktası Koç takımyıldızı ile aynı hizada kalır.
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
- Ras Hamel ("koç'un başı")
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ R Turcan. 1996. The Cults of the Roman Empire. p44-47
- ^ Rogers, Mesopotamian Traditions 1998.
- ^ a b Ridpath, Star Tales Aries: The Ram.
- ^ a b Winterburn 2008.
- ^ Ridpath 2001.
- Ridpath, Ian (1988). "Aries: The Ram". Star Tales. 26 Ekim 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Mayıs 2012.
- Rogers, John H. (1998). "Origins of the Ancient Constellations: I. The Mesopotamian Traditions". Journal of the British Astronomical Association. 108 (1): 9-28. Bibcode:1998JBAA..108....9R.
- Winterburn, Emily (2008). The Stargazer's Guide: How to Read Our Night Sky. HarperCollins. ISBN 978-0-06-178969-4.