Koreliler sayfasının kaynağını görüntüle

{{Etnik grup bilgi kutusu
|grup = Koreliler<br />한민족(韓民族)
|resim     = Map of the Korean Diaspora in the World.svg
|nüfus = 82 milyon (tahmin)
|bölge1  = {{Bayraksimge|Güney Kore}} [[Güney Kore]]
|nüfus1  = 50.444.790 <br />(tahmin, 2014)<ref>{{Web kaynağı |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/ks.html#People |başlık=CIA Factbook - South Korea |erişimtarihi=10 Nisan 2008 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20150703194347/https://www.cia.gov/Library/publications/the-world-factbook/geos/ks.html#People |arşivtarihi=3 Temmuz 2015 |ölüurl=hayır}}</ref>
|bölge2 = {{Bayraksimge|Kuzey Kore}} [[Kuzey Kore]]
|nüfus2 = 25.301.725 <br />(tahmin, 2014)<ref>{{Web kaynağı |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/kn.html#People |başlık=CIA Factbook - North Korea |erişimtarihi=10 Nisan 2008 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20150703175031/https://www.cia.gov/Library/publications/the-world-factbook/geos/kn.html#People |arşivtarihi=3 Temmuz 2015 |ölüurl=hayır}}</ref><ref>Yurt dışındaki Koreliler<br />[[w:en:naturalization]] (Çin, CIS, Japonya'daki [[w:en:Korean diaspora]]) istisnadır</ref><ref>{{Web kaynağı |url=http://www.mofat.go.kr/me/index.jsp |başlık=Güney Kore Dışişleri ve Ticaret Bakanlığı (İngilizce) |erişimtarihi=10 Nisan 2008 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20061215150211/http://www.mofat.go.kr/me/index.jsp |arşivtarihi=15 Aralık 2006 |ölüurl=hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı |url=http://www.mofat.go.kr/mofat/mk_a006/mk_b037/1189818_634.html |başlık=Güney Kore Dışişleri ve Ticaret Bakanlığı (Korece) |erişimtarihi=10 Nisan 2008 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20120813132452/http://www.mofat.go.kr/mofat/mk_a006/mk_b037/1189818_634.html |arşivtarihi=13 Ağustos 2012 |ölüurl=hayır}}</ref><ref>[http://oaks.korean.net/n_bbs/5bbs.jsp?biID=STTOverseasKoreans&SK=&SW=&mode=V&bID=12976&SN=&SK=&SW= oaks.korean.net] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20070927184627/http://oaks.korean.net/n_bbs/5bbs.jsp?biID=STTOverseasKoreans&SK=&SW=&mode=V&bID=12976&SN=&SK=&SW= |tarih=27 Eylül 2007 }}, [http://oaks.korean.net/n_bbs/5bbs.jsp?biID=STTOverseasKoreans&SK=&SW=&mode=V&bID=13010&SN=&SK=&SW= oaks.korean.net] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20070927184721/http://oaks.korean.net/n_bbs/5bbs.jsp?biID=STTOverseasKoreans&SK=&SW=&mode=V&bID=13010&SN=&SK=&SW= |tarih=27 Eylül 2007 }}, [http://oaks.korean.net/n_bbs/5bbs.jsp?biID=STTOverseasKoreans&SK=&SW=&mode=V&bID=13037&SN=&SK=&SW= oaks.korean.net] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20070927184617/http://oaks.korean.net/n_bbs/5bbs.jsp?biID=STTOverseasKoreans&SK=&SW=&mode=V&bID=13037&SN=&SK=&SW= |tarih=27 Eylül 2007 }}</ref>
|bölge3  = {{bayraksimge|Çin Halk Cumhuriyeti}} [[Çin]]
|nüfus3     = 2.339.395
|bölge4  = {{bayraksimge|Amerika Birleşik Devletleri}} [[Amerika Birleşik Devletleri|Amerika]]
|nüfus4     =  2.187.496 
|bölge5   = {{bayraksimge|Japonya}} [[Japonya]]
|nüfus5      = 901.284
|bölge6   = [[Dosya:Flag of the CIS.svg|22px]] <small>(Rusya dahil)</small>
|nüfus6      = 532.697
|bölge7   = {{bayraksimge|Kanada}} [[Kanada]]
|nüfus7      = 198.170
|bölge8   = {{bayraksimge|Avustralya}} [[Avustralya]]
|nüfus8      = 200.316
|bölge9   = {{bayraksimge|Brezilya}} [[Brezilya]]
|nüfus9      = 120.296
|bölge10   =  {{bayraksimge|Filipinler}} [[Filipinler]]
|nüfus10      = 46.000
|bölge11   = {{bayraksimge|Birleşik Krallık}} [[Büyük Britanya]]
|nüfus11      = 40.810
|bölge12   = {{bayraksimge|Arjantin}} [[Arjantin]]
|nüfus12      = 35.000
|bölge13   = {{bayraksimge|Almanya}} [[Almanya]]
|nüfus13      = 32.068
|bölge14   = {{bayraksimge|Yeni Zelanda}} [[Yeni Zelanda]]
|nüfus14      = 31.500
|bölge15   = {{bayraksimge|Endonezya}} [[Endonezya]]
|nüfus15      = 23.205
|bölge16   = {{bayraksimge|Tayland}} [[Tayland]]
|nüfus16      = 19.500
|bölge17   = {{bayraksimge|Vietnam}} [[Vietnam]]
|nüfus17      = 16.576
|bölge18   = {{bayraksimge|Meksika}} [[Meksika]]
|nüfus18      = 14.571
|bölge19   = {{bayraksimge|Fransa}} [[Fransa]]
|nüfus19      = 13.162
|diller = [[Korece]] konuşan: 82 milyon<ref>{{Web kaynağı |url=http://www.ethnologue.com/14/show_iso639.asp |başlık=Ethnologue "Korean" |erişimtarihi=10 Nisan 2008 |arşivurl=https://web.archive.org/web/20080414194525/http://www.ethnologue.com/14/show_iso639.asp |arşivtarihi=14 Nisan 2008 |ölüurl=hayır }}</ref> 
|dinler = Çoğunluk: [[Dinsizlik|Dinsiz]]<br />Azınlık: [[Hristiyanlık]] {{küçük|(ekseriyeti [[Protestanlık|Protestan]], azı [[Katolik Kilisesi|Katolik]])}}, [[Kore Budizmi]], Kore [[Konfüçyüsçülük|Konfüçyüsçülüğü]], [[Çendoizm]]<ref>{{Web kaynağı | url = https://2009-2017.state.gov/documents/organization/256325.pdf | başlık = International Religious Freedom Report: Democratic People's Republic of Korea (DPRK) 2015 | website = U.S. Department of State | yayıncı = Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor | erişimtarihi = 23 Aralık 2016 | alıntı = In a 2002 report ... the government reported there were 12,000 Protestants, 10,000 Buddhists, and 800 Roman Catholics. The report noted that Cheondoism, a modern religious movement based on 19th century Korean neo-Confucian movement, had approximately 15,000 practitioners. Consulting shamans and engaging in shamanistic rituals is reportedly widespread but difficult to quantify. | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170121020026/https://2009-2017.state.gov/documents/organization/256325.pdf | arşivtarihi = 21 Ocak 2017 | ölüurl = hayır }}</ref><ref>{{Web kaynağı | url = https://2009-2017.state.gov/documents/organization/256327.pdf | başlık = International Religious Freedom Report: Republic of Korea 2015 | website = U.S. Department of State | yayıncı = Bureau of Democracy, Human Rights, and Labor | erişimtarihi = 23 Aralık 2016 | alıntı = According to a 2010 survey, approximately 24 percent of the population is Buddhist; 24 percent Protestant; 8 percent Roman Catholic; and 43 percent professes no religious belief. Followers of all other religious groups ... together constitute less than 1 percent of the population. | arşivurl = https://web.archive.org/web/20170121020028/https://2009-2017.state.gov/documents/organization/256327.pdf | arşivtarihi = 21 Ocak 2017 | ölüurl = hayır }}</ref>
}}
'''Koreliler''', [[Kore Yarımadası|Kore]] ve Güneybatı Mançurya kökenli Doğu Asyalı bir etnik gruptur.<ref>{{dergi kaynağı |yazar1= Siska, Veronika |yazar2= Jones, Eppie Ruth |yazar3= Jeon, Sungwon |yazar4= Bhak, Youngjune |yazar5= Kim, Hak-Min |yazar6= Cho, Yun Sung |yazar7= Kim, Hyunho |yazar8= Lee, Kyusang |yazar9= Veselovskaya, Elizaveta |yazar10= Balueva, Tatiana |yazar11= Gallego-Llorente, Marcos |yazar12= Hofreiter, Michael |yazar13= Bradley, Daniel G. |yazar14= Eriksson, Anders |yazar15= Pinhasi, Ron |yazar16= Bhak, Jong |yazar17= Manica, Andrea |başlık= Genome-wide data from two early Neolithic East Asian individuals dating to 7700 years ago |dergi= [[Science Advances]] |cilt= 3 |sayı= 2 |sayfalar=e1601877|url= https://advances.sciencemag.org/content/advances/3/2/e1601877.full.pdf |yayıntarihi= 1 Şubat 2017 |doi= 10.1126/sciadv.1601877 |pmid= 28164156 |pmc= 5287702 |yıl= 2017 |bibcode= 2017SciA....3E1877S |erişimtarihi= 29 Mayıs 2020 |arşivurl= https://web.archive.org/web/20191224045038/https://advances.sciencemag.org/content/advances/3/2/e1601877.full.pdf |arşivtarihi= 24 Aralık 2019 |ölüurl=hayır}}</ref><ref>{{dergi kaynağı |yazar1= Wang, Yuchen |yazar2= Lu Dongsheng |yazar3= Chung Yeun-Jun |yazar4= Xu Shuhua |başlık= Genetic structure, divergence and admixture of Han Chinese, Japanese and Korean populations |dergi= Hereditas |cilt= 155 |sayfalar=19|yıl= 2018 |url= https://link.springer.com/content/pdf/10.1186%2Fs41065-018-0057-5.pdf |doi= 10.1186/s41065-018-0057-5 |pmid= 29636655 |pmc= 5889524 |erişimtarihi= 29 Mayıs 2020 |arşivurl= https://web.archive.org/web/20180703050512/https://link.springer.com/content/pdf/10.1186%2Fs41065-018-0057-5.pdf |arşivtarihi= 3 Temmuz 2018 |ölüurl=hayır}}</ref><ref>{{Dergi kaynağı |soyadı=Wang |ad=Yuchen  |soyadı2= Lu |ad2=Dongsheng |soyadı3=Chung |ad3=Yeun-Jun  |soyadı4=Xu |ad4=Shuhua |başlık=Genetic structure, divergence and admixture of Han Chinese, Japanese and Korean populations |dergi=Hereditas |cilt=155  |sayfalar=19|yayıntarihi=6 Nisan 2018|doi=10.1186/s41065-018-0057-5  |pmid=29636655  |pmc=5889524  |yıl=2018  }}</ref><ref>{{kitap kaynağı|url=https://books.google.com/books?id=s2EVi-MpnUsC&pg=PA6&dq=korean+origin+manchuria#v=onepage|başlık=A History of Korea: From "Land of the Morning Calm" to States in Conflict|ad=Jinwung|soyadı=Kim|tarih=22 Mart 2018|yayıncı=Indiana University Press|ile=Google Books|isbn=978-0253000248|erişimtarihi=29 Mayıs 2020|arşivurl=https://web.archive.org/web/20200802024935/https://books.google.com/books?id=s2EVi-MpnUsC&pg=PA6&dq=korean+origin+manchuria#v=onepage|arşivtarihi=2 Ağustos 2020|ölüurl=hayır}}</ref><ref>{{kitap kaynağı|başlık=The Making of International Law in Korea: From Colony to Asian Power|soyadı=Lee|ad=Seokwoo|yıl=2016|isbn=978-9004315785|sayfa=321}}</ref><ref>{{kitap kaynağı|başlık=Ethnicity and Foreigners in Ancient Greece and China|soyadı=Kim|ad=Hyunjin|yayıncı=Bloomsbury Academic|tarih=21 Mayıs 2009|sayfa=140}}</ref> [[Güney Kore]] ve [[Kuzey Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti]] vatandaşlarına da "Koreli" denir.

Koreliler en yoğun olarak Kuzey Kore ve Güney Kore'de yaşamaktadır. Ayrıca Çin, Japonya, Filipinler ve Vietnam'da resmi olarak tanınan etnik azınlıklardan biridir. Rusya, Kazakistan ve Özbekistan gibi bazı Sovyet Sonrası devletlerde de kayda değer bir Koreli nüfusu mevcuttur. 20. yüzyıl boyunca, Amerika'da (özellikle ABD ve Kanada'da) ve Okyanusya'da önemli Kore toplulukları oluştu. 2020 itibarıyla, Kore dışında yaşayan yaklaşık 8.3 milyon etnik Koreli vardır.

==Etimoloji==

{{başlık genişlet}}

==Köken==
=== Dil bilimsel ve arkeolojik araştırmalar ===
Modern Korelilerin Mançurya, Moğolistan ve Güney Sibirya'da yaşamış antik halklardan türediği iddia edilmektedir. Bu halklar zamanla Kore Yarımadasının kuzeyine yerleşmiştir.<ref>{{kitap kaynağı|soyadı=Nelson|ad=Sarah M.|başlık=The Archaeology of Korea}}</ref><ref>{{ansiklopedi kaynağı|url=http://100.naver.com/100.nhn?docid=186719|farklıalfabebaşlık=ko:한민족|çeviribaşlık=Korean people|dil=ko|ansiklopedi=Doosan Encyclopædia|ile=NAVER Corp.|erişimtarihi=9 Mart 2007|arşivurl=https://web.archive.org/web/20151105000912/http://100.naver.com/100.nhn?docid=186719|arşivtarihi=5 Kasım 2015|ölüurl=hayır}}</ref> Arkeolojik araştırmalar Proto-Korelilerin Tunç Çağı döneminde Mançurya'dan günümüzde yaşadıkları Kore Yarımadasına geldiklerini göstermektedir.<ref name="Ahn2010">{{dergi kaynağı|soyadı=Ahn|ad=Sung-Mo|başlık=The emergence of rice agriculture in Korea: archaeobotanical perspectives|dergi=Archaeological and Anthropological Sciences|cilt=2|sayı=2|tarih=Haziran 2010|sayfalar=89-98|issn=1866-9557|doi=10.1007/s12520-010-0029-9}}</ref> Antik Kore alanında uzmanlaşmış birçok dilbilimci ve arkeoloğa göre, Proto-Korece ve Proto-Korelilerin kökeni [[Mançurya]]'ya, spesifik olarak [[Liao Nehri]] çevresine dayanmaktadır. Sonraki dönemlerde, Kore dillerini konuşan halk yarımadanın güneyine doğru genişlemeye başlamıştır. Bu halk, bölgedeki Japonca konuşan halkın yerine geçmiş veya yerli nüfusu asimile etmiştir. Bu yayılma muhtemelen [[Yayoiler|Yayoi]] göçüne neden olmuştur.<ref name=":0">{{Dergi kaynağı|soyadı=Janhunen|ad=Juha|tarih=2010|başlık=RReconstructing the Language Map of Prehistorical Northeast Asia|dergi=Studia Orientalia|alıntı=... there are strong indications that the neighbouring Baekje state (in the southwest) was predominantly Japonic-speaking until it was linguistically Koreanized.|sayı=108}}</ref><ref name=":1">Vovin, Alexander (2013). "From Koguryo to Tamna: Slowly riding to the South with speakers of Proto-Korean". ''Korean Linguistics''. '''15''' (2): 222–240.</ref> Whitman'a göre, Proto-Koreliler Kore Yarımadası'nın güneyine muhtemelen MÖ 300 yılında gelmiştir. Yarımadanın güneyine gelen Koreliler, muhtemelen bölgedeki Japonlarla bir arada yaşamışlardır (veya onları asimile etmişlerdir).<ref>{{Dergi kaynağı|soyadı=Whitman|ad=John|tarih=1 Aralık 2011|başlık=Northeast Asian Linguistic Ecology and the Advent of Rice Agriculture in Korea and Japan|dergi=Rice|cilt=4|sayı=3|sayfalar=149-158|doi=10.1007/s12284-011-9080-0|issn=1939-8433|doi-access=ücretsiz}}</ref> Vovin'e göre, Antik Korece muhtemelen [[Üç Kore Krallığı]] döneminde Güney Mançurya ve Kore Yarımadasının kuzeyinde oluşmuştur.<ref>{{Dergi kaynağı|başlık=Vovin, Alexander (2008). From Koguryo to Tamna: Slowly Riding to the South with Speakers of Proto-Korean|dergi=Korean Linguistics|cilt=15}}
Linguistic evidence indicates speakers of</ref>

[[Dolmen]]ler dünyada en yoğun Kore Yarımadasında yer almaktadır. Bununla beraber, dünyadaki dolmenlerin yaklaşık %70'inin bu bölgede olduğu düşünülmektedir. Benzer dolmenlere [[Mançurya]], [[Şantung Yarımadası]] ve [[Kyūshū]] Adasında da rastlanmaktadır. Dolmen kültürünün neden sadece Kore Yarımadası ve çevresinde bu kadar yoğun bir şekilde geliştiği belirsizdir.

===Genetik===
[[İnsan Y-DNA haplogrubu]] üzerine yapılan çalışmalar Korelilerde tarihsel olarak akraba evliliğinin sık görüldüğünü ve buna bağlı olarak Korelilerin ayrı bir etnik grup olarak çok köklü bir geçmişi olduğunu göstermektedir.<ref>{{dergi kaynağı|başlık=Y chromosome homogeneity in the Korean population|doi=10.1007/s00414-010-0501-1 |pmid=20714743|cilt=124 |sayı=6|dergi=International Journal of Legal Medicine |sayfalar=653-657|yıl=2010 | soyadı1 = Hee Kim | ad1 = Soon}}</ref> Koreliler, [[Han Çinlisi|Han Çinlileri]] ve [[Yamatolar|Japonlar]] gibi diğer Doğu Asya halklarıyla benzer genetiğe sahiptir. [[Primorskiy Krayı]]nda bulunan Neolitik dönemden kalma örnekler de genetik olarak Korelilere benzemektedir.<ref>{{Dergi kaynağı |soyadı=Wang |ad=Yuchen  |soyadı2= Lu |ad2=Dongsheng |soyadı3=Chung |ad3=Yeun-Jun  |soyadı4=Xu |ad4=Shuhua |başlık=Genetic structure, divergence and admixture of Han Chinese, Japanese and Korean populations |dergi=Hereditas |cilt=155  |sayfa=19  |yayıntarihi=6 Nisan 2018|doi=10.1186/s41065-018-0057-5  |pmid=29636655  |pmc=5889524  |yıl=2018  }}</ref><ref>{{dergi kaynağı |yazar1= Siska, Veronika |yazar2= Jones, Eppie Ruth |yazar3= Jeon, Sungwon |yazar4= Bhak, Youngjune |yazar5= Kim, Hak-Min |yazar6= Cho, Yun Sung |yazar7= Kim, Hyunho |yazar8= Lee, Kyusang |yazar9= Veselovskaya, Elizaveta |yazar10= Balueva, Tatiana |yazar11= Gallego-Llorente, Marcos |yazar12= Hofreiter, Michael |yazar13= Bradley, Daniel G. |yazar14= Eriksson, Anders |yazar15= Pinhasi, Ron |yazar16= Bhak, Jong |yazar17= Manica, Andrea |başlık= Genome-wide data from two early Neolithic East Asian individuals dating to 7700 years ago |dergi= [[Science Advances]] |cilt= 3 |sayı= 2 |sayfalar=e1601877|url= https://advances.sciencemag.org/content/advances/3/2/e1601877.full.pdf |yayıntarihi= 1 Şubat 2017 |doi= 10.1126/sciadv.1601877 |pmid= 28164156 |pmc= 5287702 |yıl= 2017 |bibcode= 2017SciA....3E1877S |erişimtarihi= 29 Mayıs 2020 |arşivurl= https://web.archive.org/web/20191224045038/https://advances.sciencemag.org/content/advances/3/2/e1601877.full.pdf |arşivtarihi= 24 Aralık 2019 |ölüurl=hayır}}</ref> [[Genographic Project]]'te Koreliler %94 Doğu Asyalı ve %5 Güneydoğu Asya ve Okyanusyalı olarak gösterilmektedir.<ref>[[Genographic Project#Geno 2.0 Next Generation|Reference Populations - Geno 2.0 Next Generation]] . (2017). [[Genographic Project|The Genographic Project]]. Retrieved 15 May 2017, from [https://genographic.nationalgeographic.com/reference-populations-next-gen/ link.] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20170207031612/https://genographic.nationalgeographic.com/reference-populations-next-gen// |tarih=7 Şubat 2017 }}</ref>

==Kültür==

{{başlık genişlet}}

==Dil==

{{Ana|Korece}}

{{başlık genişlet}}

==Demografi==

{{başlık genişlet}}

==Galeri==

{{başlık genişlet}}

==Ayrıca bakınız==

* [[Çin'deki Koreliler]]
* [[Koryo-saram]]
* [[Sahalin Korelileri]]

== Kaynakça ==
{{kaynakça}}

{{Kore-taslak}}
{{Güney Kore-taslak}}
{{Kuzey Kore-taslak}}
{{etnik grup-taslak}}

{{Otorite kontrolü}}

[[Kategori:Koreliler| ]]