Kore Halk Oyunları

Vikipedi, özgür ansiklopedi
Kore Yelpaze Dansı

Kore'de dans şamanistik ritüellerle birlikte üç bin yıl önce başladı. Yarımadada tanrıların yapılan ritüellerle geleceği inancı vardı. Şeytan çıkarma gibi danslar değişerek yaygınlaştı. Bu oyunları oynamak, insanların iletişim kurmasına izin verirken aynı zamanda aileleri, arkadaşları ve hatta komşuları ile zaman geçirmelerini sağladı. Yelpazeler kullanılarak yapılan buchaechum (yelpaze dansı), kılıç kullanılarak yapılan geommu (kılıç dansı), Budist ritüellerinden türetilen seungmu (keşiş dansı) da bulunmaktadır. Bununla birlikte, bugün hala modern bir şekilde festivallerde sergileniyorlar. Günümüzde en popüler olanları: Bungnori, Nongsapuri, Masangjae, Pulgaksi Nori.[1]

Bungnori[2][değiştir | kaynağı değiştir]

Bungnori, Buk (namlu davul) çalanların davullarını vücutlarına asıp dans ettikleri veya başka vücut hareketleri yaptıkları bir nori (performans, hafif oyun) biçimidir.

En basit şekliyle bungnori, tarım sırasında tarlalarda söylenen şarkılara davul eşliğinde eşlik etmekle birlikte, nongak'ın eğlence temelli bileşeni olan pangut'ta yer alan bireysel bir performans olarak geliştirilmiştir. Bungnori'yi icra ederken, davulcu yalnızca davulun üstüne değil, aynı zamanda kenarlara da vurarak geniş ton ve ritim çeşitliliği sağlar. Performans yöntemi açısından bungnori, bir baget ile çalınan ve iki baget ile çalınan olmak üzere ikiye ayrılabilir. Genel olarak, bir baget kullanmak daha yaygındır, ancak Jeolla-do Eyaletindeki Jindo'nun ve Gyeongsang-do Eyaletindeki Geumneung ve Gimhae'nin bazı bölgelerinde iki baget kullanılır. Bir baget kullanarak dans etme ve davul çalma durumunda, tambur önden tutulur veya tutamağın etrafındaki ip kullanılarak yüzün önünde kaldırılır. İki baget kullanarak dans ve davul çalma durumunda, buk önden asılmak üzere bağlanır ve sanki bir janggu (kum saati şeklindeki davul) gibi her iki kafaya da vurularak çalınır.

Bir baget kullanılan dans biçimi Miryang Bungnori'dir (Miryang Davul Dansı). Bazı önemli hareketler vardır tamburun iki tarafının sırasıyla üç adım ileri ve üç adım geri atılırken vurulur. "Yerinde dönme" yaparken, temel davul ritmi çalınır ve ardından bir ayak yerden kaldırılarak döndürülür. “Saksağan yürüyüşü”, davulun kenarına veya davul kafasına vurarak, sağ bacak dizde hafifçe bükülmüş, çapraz olarak veya düz bir çizgide yürürken bir ritim döngüsüne iki adım atmaktır. "Tamburu ayaklar açıkken vurmak", bir ayağı öne doğru hafifçe diz ve diğer ayağı arkaya doğru bükerek tambura sert bir şekilde vurmaktır. “Bir ayağınızı yerden kaldırarak tambura vurmak”, davulun dizde durması ve yerinde zıplayıp dönmesi için bir ayağı yukarı kaldırmaktır. Deotbaegi dansı, davulun sol kalçaya yerleştirilmesi, sağ elin aşağıya doğru sarkmasıyla sağ eli yukarı kaldırması, tüm gerilimi vücuttan atması ve gutgeori ritmine göre gevşek ve yavaşça dans etmedir.

Nongsapuri[değiştir | kaynağı değiştir]

Bir grup sanatçı tarafından nongak (çiftçilerin müziği) ritimleri eşliğinde yapılan geleneksel danstır. Nongsapuri bir grup tarafından izleyiciyi eğlendirmek için yapılır. Çoğunlukla Gyeonggi-do Eyaleti'nin kuzey kesiminde ve Yeongdong bölgesinde sistematik bir şekilde gelişti. Çoğu durumda nongsapuriyi icra eden, küçük bir el davulu olan sogo çalan müzisyenlerdir, ancak bazı durumlarda bunlara beopgo çalarlar ve çocuk sanatçılar (mudong) katılırlar.

Çiftçilik hareketlerini taklit etme şeklindeki nongsapuri'ye ek olarak, aynı terim gosasori'nin bir parçası olan bir şarkıya, gosa ayinlerinde evi kutsamak için söylenen şarkılara veya yeni bir projeye ve icra edilen bir şaman şarkısına da uygulanır. Jeollanam-do İlinde. Yeni Yıl'da gosa ayinleri için sansepuri, salpuri ve dalgeori gibi çeşitli şarkılar çalınırken, nongak topluluğu yeryüzü tanrılarına (jisinbapgi) ayak basma ayinini gerçekleştirir. Gyeonggi-do, Gangwondo ve Chungcheong-do illerinde nongsapuri, gosa ayinlerinin şarkılarına da dahil edilir. Şarkı genel olarak her türlü tohumu ektikten sonra bin çuval veya onbin çuval tahıl hasadı yapmanın mutluluğunu ifade ediyor.

Çiftçilik hareketlerinin taklit edildiği nongsapuri'ye ek olarak, aynı terim gosasori'nin bir parçası olan bir şarkıya, gosa ayinlerinde evi kutsamak için söylenen şarkılara veya yeni bir projeye ve icra edilen bir şaman şarkısına da uygulanır.Yeni Yıl'da gosa ayinleri için sansepuri, salpuri ve dalgeori gibi çeşitli şarkılar çalınırken, nongak topluluğu yeryüzü tanrılarına (jisinbapgi) ayak basma ayinini gerçekleştirir. Gyeonggi-do, Gangwondo ve Chungcheong-do illerinde nongsapuri, gosa ayinlerinin şarkılarına da dahil edilir. Şarkı genel olarak her türlü tohumu ekdikten sonra bin çuval veya onbin çuval tahıl hasadı yapmanın mutluluğunu ifade ediyor.

Nongak'ın nongsapuri'leriyle en iyi bilinen bölgesel versiyonları, Gyeonggi-do'dan Yangju Nongak ve Gangwondo'dan Gangneung Nongak'tır. Bu iki ilde, nongsapuri sadece tarlaların hazırlanmasından hasat ve harmanlamaya kadar 15 çiftçilik kareografisi değil, aynı zamanda ayrıntılı ve gerçekçi hareketler de içeriyor.

Masangjae[3][değiştir | kaynağı değiştir]

At üstünde durma, kafa üstünde durma, yana eğilme ve bir taraftan diğerine hareket etme dahil olmak üzere, koşan atlar üzerinde gerçekleştirilen bir dizi akrobatik harekettir.

Masangjae, koşan atlarda gerçekleştirilen bir dizi akrobatik hareketi ifade ederken, Gyeokgu (Kore polosu) ile birlikte Masangjae genellikle bir tür binicilik ve dövüş sanatları olarak kabul edilir. Bilinmeyen çıkış zamanına rağmen, Tunç Çağı'nda atların Kore'de zaten kullanıldığı göz önüne alındığında, Masangjae'nin oldukça uzun bir geçmişe sahip olduğu varsayılmaktadır. Özellikle Goguryeo, Asya'daki diğer ülkelerden etkilenen, büyük binicilik dövüş sanatlarıyla tanınan bir krallıktı. Etkililiğindeki bu çeşitlilik nedeniyle ülkenin çeşitli Masangjae biçimlerine sahip olduğuna da inanılıyor.

Joseon Dönemi Kralı Gwanghaegun döneminde, kralın yarışmaya katıldığı Seul, Salgoji'de binicilik becerileri için rekabetçi bir yarışma düzenlendi. Bundan sonra, Kral Injo'nun hükümdarlığı sırasında, Jang Hyo-in ve Kim Jeong adlı iki yetenekli atlı dövüş sanatçısı Japonya'ya giden bir göreve eşlik etti ve Japon hükûmetinin isteği üzerine Masangjae gösterisi yaptı. O zamandan beri, yetenekli Masangjae sanatçıları Joseon-Japonya misyonlarının önemli bir parçası haline geldi. 18. yüzyılda yazılan bir kayda göre, Japon halkı Masangjae'den derinden etkilendi ve Daieihonlyu adlı kendi atlı dövüş sanatları okulunu yarattı.

Masangjae'nin hareketleri, Joseon Dönemi Kralı Jeongjo'nun hükümdarlığı sırasında yayınlanan Muyedobotongji adlı bir kitapta tanımlandı. Kitap, Masangjae'nin çeşitli hareketlerini öncelikle bir at kullanarak anlattı. Spesifik olarak, aşağıdaki yedi hareket ve resim tanımlanmıştır: Jumarimmasang (dik durma), Jwauchoma (bir taraftan diğerine hareket etme), Masangdorip (başucu), Hoengwamasangyangsa (yatay olarak uzanmak), Jwaudeungnijangsin (bedeni bir atın yan tarafında saklamak), Jongwachimmami (arkaya yaslanmak) ve Ssangjumarimmasang (koşan iki atın üzerinde durmak).

Masangjae için kullanılan atlar uzun, renkli ve iyi eğitimliydi, ancak aygırlar kısraklara tercih edilirdi. Özellikle Burumal (beyaz atlar), Masangjae için en iyisi olarak kabul edilirken, beyaz toynaklı Garamal (siyah atlar) da tercih edildi.

Jeollip ve Houi (Masangjae üniformaları) Masangjae'yi icra eden askerler için temel kıyafetti. Başına Jeollip taktılar ya da onun yerine miğferlerini taktılar. Jeollip, Beonggeoji olarak da bilinen bir tür askeri şapkaydı. Vücudun kıyafeti turuncu Houi ve pantolondu.

Masangjae, askeri at kullanmanın öneminin nispeten azaldığı dönemler olan Joseon Dönemi'nin ortasından sonuna kadar sürekli olarak aktarılmıştır. Ancak, sistematik uygulaması geç Joseon Dönemi'nde durduruldu. 1990'larda Masangjae, Hanminjongmasang Muyegyeokgudan (Kore polosunu restore etmeye adanmış bir grup) tarafından restore edildi.

Pulgaksi Nori[4][değiştir | kaynağı değiştir]

Yaz aylarında çeşitli çim türleri kullanarak oyuncak gelin bebekleri süsleyen bir oyun.

Bu oyun normalde çim büyümesinin en yoğun olduğu yaz aylarında oynanırdı ve sert çim kullanarak oyuncak bebekler yapmayı içerirdi. Üç Krallık Dönemi ve Joseon Dönemi'ni kapsayan bu oyunun kayıtlarına göre, günümüz kızlarının Sokkup Nori (oyun evi) oyununa benzer bir oyundu. Tipik olarak, küçük kızlar ottan bir gelin yaparken, bir düğün töreni yapar ve yeni evli bir çift arasında ilk geceyi oynamayı içerir.

Pulgaksi Nori, 15 cm uzunluğunda sorgum samanlarına veya soyulmuş dallara ve gerektiği kadar duvarların altında veya pirinç tarlalarının kenarlarında yetişen gaksipul (bir tür pirinç) yapraklarına ihtiyaç duyar. Yapraklar yumuşatmak için kaynar suda haşlanır, daha sonra bir dal veya sorgum samanının tepesine iplerle bağlanır ve ince taranmak için fırçalanır. Yapraklar sonunda insan saçına benzer hale gelir. Kızlar, bekar kadınların saçlarını örer ya da bir topuz yaparlardı. Sonra bebeklerle oynar, bazen de bir bebeğin kollarını yapıp bir üst giysi ve etekle giydirdilerdi. Gelini yarattıktan sonra kızlar bir de damat yapardı. Bebekler için bir nikah masası hazırlar, bebekleri birbirine bakacak konumlandırır, bebekler için bir oda hazırlar ve toprakla dolu porselen tabaklarda ziyafet çekiyormuş gibi yaparlardı.

Pulgaksi Nori, kızlar için geleneksel oyunu yansıtan ikonik bir halk oyunuydu. Geçmişte, fabrika yapımı oyuncakların olmadığı bir dönemde kızlar, doğal malzemeler kullanarak kendi başlarına basit bebekler yapıyorlardı. Bir elbise ve diğer süslemeler ile süsledikten sonra bebeklerin güzelliği konusunda birbirleriyle yarışacaklar ve yeni evli bir çiftin ilk gecesini taklit edeceklerdi. Oyun, çocukların bir gün gerçekleştirmek istedikleri umutlarını ve hayallerini ifade etmeleri için basit ama harika yollar yaratmalarına yardımcı oldu.[5]

Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]

  1. ^ "Voluntary Agency Newtwork of Korea". 4 Mayıs 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  2. ^ "Bungnori". Erişim tarihi: 6 Mart 2021. 
  3. ^ "Masangjae". 27 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  4. ^ "Pulgaksi Nori". 3 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. 
  5. ^ "Kore Kültür Merkezi". 24 Mart 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.