Kongo mitolojisi
Kongo dini veya Kongo mitolojisi (Kongoca : Bukongo), KiKongo konuşan halkların geniş geleneksel inançları kapsar. Din, dünyayı ve içinde yaşayan ruhları yaratan Nzambi Mpungu adlı bir ana yaratıcı tanrı fikrine dayanmaktadır. Dinde Nganga olarak bilinen rahip doktorları vardır. Bu rahip doktorlar takipçilerinin zihinlerini ve bedenlerini iyileştirmeye çalışır. Bir Nganga olmak gibi aracı roller, diğer ruhlar ve atalar dünyasından iletişim gerektirir.[1] Evren, yaşayanlar (nza yayi) ve ölüler dünyası (nsi a bafwa) olmak üzere iki dünya arasında bölünmüştür, bu dünyalar bir su kütlesi tarafından bölünmüştür. İnsanlar bu dünyalardan sürekli olarak döngü halinde geçerler.[2]
Tarih[değiştir | kaynağı değiştir]
Geleneksel dinin kökleri Afrika'daki Bantu dillerini konuşan halklara dayanmaktadır. İnanç Amerika'ya geldikçe çeşitli gelenekleri korudu, ancak çoğu zaman diğer inançlarla karıştı. Hayatta kalan bazı gelenekler, atalardan bilgelik öğrenmek için ölüler tarafından ele geçirilmesi ve Nkisi ile çalışmayı içerir. Kongo geleneklerini koruyan dinler arasında Palo, Mayombe, Kumina, Vodou, Lumbalú ve Candomblé bulunmaktadır .[3]
İnançlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Genel kozmoloji[değiştir | kaynağı değiştir]
Kongo dini son derece karmaşıktır. Tarihçi John K. Thornton'a göre din gruplara, vahiylere ve rahiplere göre sürekli değiştiği için kozmoloji asla anlaşılmaz.[4] Kongo halkı, geleneksel dini düşüncenin en iyi şekilde kuzey Kikongo konuşma bölgesinde geliştiği gibi çeşitli görüşlere sahiptir. Hristiyan misyonerlik ve sömürge dönemi kayıtlarında Kongo dini fikirleri hakkında pek çok açıklama var, ancak Thornton'un belirttiği gibi, "bunlar düşmanca bir önyargıyla yazılıyor ve güvenilirlikleri sorunlu"[5] Kongo inançları arasında Kilundu olarak Nzambi (tanrı) veya Jinzambi (tanrılar) vardı, hepsinin sınırlı yetkileri vardı.[6]
Genel olarak, Kongo kozmogramına göre, yaratıcı tanrı dünyanın tepesinde bulunur, altında yaşayan ruhlar ise iki dünyanın birleştiği yerde ortada bulunan su bulunur.[7]
Ruhlar ve ölü atalar iletişim kurabilirdi ve otorite sahibi olanlar bu tür bir iletişim için özel haklara sahip olurlardı. Rahip Nganga, bu tür ruhlar ve atalarla etkileşime girebilirdi. Bazen Nkisi kullanarak dünyadaki kara büyü ile savaşmak için manevi tedaviler kullanırlardı. Nganga'nın ise kara büyü kullanmasına izin verilmezdi, bu kişiler sadece müşterilerine iyi şans için yardım eder.[8]
Uygulamalar ve takılar[değiştir | kaynağı değiştir]
İnsanlar, Nkisi denilen tılsımları kullanarak evreni manipüle edebilirlerdi. Tüm doğal şeylerin bir ruh içerdiğine inanılır ve bu takıların içinde doğal nesneler vardır. Bu takılar, insanları ya bir ruhu somutlaştırarak ya da kötülüğü avlaması için bir ruhu yönlendirerek korur.[7]
Ruhlar[değiştir | kaynağı değiştir]
Ölümden sonra bir kişinin ruhu bedeni bir hayalet olmak için terk eder ve genellikle ölüler diyarına (Kalunga) girer. Hayatta kötülük yapanlar (cadılar gibi) ölüler diyarına giremezler ve bunun yerine Dünyayı dolaşırlar.
Bir uygulayıcı, önce dua etmediyse, ailesinin atalarının ruhlarıyla doğrusal bir şekilde iletişim kurabilir, ataları olmayan ruhlarla iletişim kuramazlar.[7]
Bununla birlikte, birçok uygulayıcı, doğanın ruhlarına tapıyordu.
Aşağıda bazı mitolojik varlıklar bulunmaktadır:
Nzazi (gök gürültüsü ve şimşek ruhu)
Ngonda (ayın ruhu ve menstrüasyon) ve kardeşi Ntangu (zamanın ve güneşin ruhu)
Chicamassichinuinji (denizlerin ve okyanusların hükümdarı)
Mpulu Bunzi veya Bunzi (yağmurun erkek veya dişi ruhu)
Mbumba (gökkuşağı yılanı) ve karısı Funza (suların kadın ruhu)
Kalunga (ruh ölüm ve denizi temsil eden varlık)
Ayrıca bakınız[değiştir | kaynağı değiştir]
Kaynakça[değiştir | kaynağı değiştir]
- ^ "Kongo Religion". encyclopedia.com. 2005. 21 Nisan 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Kongo Religion". philatar.ac.uk. 21 Temmuz 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Kongo religion". meta-religion.com. 23 Ağustos 2006 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ John Thornton, "Religious and Ceremonial Life in the Kongo and Mbundu Areas," in Linda M. Heywood (ed) Central Africans and Cultural Transformations in the American Diaspora (London and New York: Cambridge University Press, 2002), 978-0-521-00278-3, pp. 73-74.
- ^ John Thornton (2002), "Religious and Ceremonial Life," Cambridge University Press, 978-0-521-00278-3, pp. 72-73.
- ^ John Thornton (2002), "Religious and Ceremonial Life," Cambridge University Press, 978-0-521-00278-3, pp. 74-77
- ^ a b c Comfa Religion and Creole Language in a Caribbean Community. 2001. ISBN 9780791449608. 1 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2020.
- ^ Kongo in Cuba: the Transformations of an African Religion. Centre for the Interdisciplinary Study of Religious Phenomena. ss. 59-80. 6 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Aralık 2020.