Kokar ağaç
| Kokar ağaç | ||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 Yaprak ve Tohum
| ||||||||||||||
| Biyolojik sınıflandırma | ||||||||||||||
| ||||||||||||||
Kokar ağaç,Çin Cennet Ağacı (Ailanthus altissima), Simaroubaceae familyasından Mayıs-Haziran ayları arasında yeşilimsi sarı renkli çiçekler açan, kötü kokulu bir ağaç türü. Vatanı Uzakdoğu'dur. Buradan Avrupa ve Anadolu'ya yayılmıştır. Zararlı yabani bir ot, istilacı bir tür olarak kabul edilir.[1] Ağaç hızla büyür ve 25 yılda 15 metre (50 ft) yüksekliğe ulaşabilir. Tür nadiren 50 yıldan fazla yaşarken, bazı örnekler 100 yaşını aşar.[2] Ağaç, ipek üretiminde kullanılan bir güve olan ailanthus ipek güvesi için bir konak bitki olarak hem Çin'de hem de yurtdışında yaygın olarak yetiştirilmiştir. Menzilinin uzağında, uzun zaman önce dikilmiş bir sokak ağacı olarak bulunduğu şehirlerin bozulmuş bölgelerinde en yaygın şekilde büyür.
Ailanthus, diğer bitkilerin büyümesini engelleyen ailanthon adı verilen allelopatik bir kimyasal üretir.[3] Ağaç ayrıca batıda yetiştiricilikte popülerliğini yitirmiştir çünkü kısa ömürlüdür ve gövdesi kısa sürede içi boş hale gelir ve çapı iki fitten (60 cm) fazla olan ağaçları kuvvetli rüzgarlarda dengesiz hale getirir.[4]
Tarihi
[değiştir | kaynağı değiştir]Ağaç ilk olarak 1740'larda Çin'den Avrupa'ya ve 1784'te Amerika Birleşik Devletleri'ne getirildi. Çin tarzının Avrupa sanatlarına hakim olduğu bir dönemde Batı'ya getirilen ilk ağaçlardan biriydi ve başlangıçta güzel bir bahçe örneği olarak görüldü. Ancak kötü kokusu ve sürgün vermesi nedeniyle popülerliği azaldı. Avrupa ve Amerika Birleşik Devletleri dışında, bitki doğal yaşam alanının ötesinde birçok başka alana yayılmıştır ve uluslararası alanda zararlı bir ot olarak kabul edilmektedir . Birçok ülkede, hem rahatsız edilen alanları hızla kolonize etme hem de allelopatik kimyasallarla rekabeti bastırma yeteneği nedeniyle istilacı bir türdür. Ağaç kesildiğinde ayrıca güçlü bir şekilde yeniden filizlenir ve bu da yok edilmesini zor ve zaman alıcı hale getirir. Bu, bahçıvanlar ve korumacılar arasında "cehennem ağacı" olarak adlandırılmasına yol açmıştır.[5]
Morfoloji
[değiştir | kaynağı değiştir]Yaprakları bileşik, 15-40 yaprakçıktan meydana gelir. Çiçekler büyük bir salkım halinde toplanmışlardır. Taç ve çanak yaprakları 5 parçalıdır. Erkek ve dişi çiçekler farklı ağaçlarda bulunur. Meyveleri önce yeşil, olgunlaştıktan sonra kırmızı renklidir.
Kullanımı
[değiştir | kaynağı değiştir]Yapraklar reçine, tanen ve C vitamini; gövde kabuğu tanen ve acı maddeler ihtiva eder. İshal ve dizanteride, çayı kabız edici olarak kullanılır.
Kaynakça
[değiştir | kaynağı değiştir]- ^ Nava, S. C (7 Ocak 2022). "Ailanthus altissima (tree-of-heaven)" (İngilizce). doi:10.1079/cabicompendium.3889. 22 Kasım 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Mayıs 2024.
- ^ Wickert, Kristen L.; O’Neal, Eric S.; Davis, Donald D.; Kasson, Matthew T. (Temmuz 2017). "Seed Production, Viability, and Reproductive Limits of the Invasive Ailanthus altissima (Tree-of-Heaven) within Invaded Environments". Forests (İngilizce). 8 (7): 226. doi:10.3390/f8070226. ISSN 1999-4907.
- ^ Heisey, Rod M. (Şubat 1996). "Identification of an allelopathic compound from Ailanthus altissima (Simaroubaceae) and characterization of its herbicidal activity". American Journal of Botany (İngilizce). 83 (2): 192-200. doi:10.1002/j.1537-2197.1996.tb12697.x. ISSN 0002-9122.
- ^ Keeler, Harriet Louise (2005). Our Native Trees and how to Identify Them: A Popular Study of Their Habits and Their Peculiarities (İngilizce). Kent State University Press. ISBN 978-0-87338-838-2.
- ^ "Tree of heaven is a hellish invasive species. Could a fungus save the day?". Animals (İngilizce). 21 Temmuz 2024. 3 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Temmuz 2024.
