Klis Kalesi
 | Bu madde hiçbir kaynak içermemektedir. (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
 | Bu madde, Vikipedi biçem el kitabına uygun değildir. (Şubat 2011) |
Klis Kalesi (Hırvatça Tvrđava Klis), Hırvatistan'ın Adriyatik kıyı şeridinde yer alan bir ortaçağ kalesidir. Aynı adı taşıyan Kilis kasabasının tepesinde konuşlanmıştır. İlk temel yapı bir İllirya kabilesi olan Dalmaçyalılar tarafından yapılmıştır.
Osmanlı İmparatorluğu'nun 1537-1648 arası 111 sene egemenliğine aldığı kalenin yaklaşık 2.000 yıllık tarihinde çok çeşitli prenslik, krallık, devlet ve imparatorluklar kaleye egemen olmuştur. Kilis (Klis) kasaba ve kalesi Bosna Eyaleti'nin Kilis Sancağı'nın da merkezi olmuştur.
Osmanlı İmparatorluğu dönemi
Kilis Kalesi, Osmanlı-Venedik Savaşları'nda önemli bir yer tutan Bosna eyaletine bağlı Kilis Sancağı'nın merkeziydi. 7 Nisan 1596'da Split soylusu Ivan Alberti, Nikola Cindro, Uskoklar, Polyinaçi ve Kaştela bölgesi düzensizleriyle kaleyi işgal ettiler. Daha sonra Mustafa bey emrindeki 10.000 askerle kale altına gelip General Ivan Lenkovic yönetimindeki kaledeki 1500 asker ve 1000 Uskoku geri çekilmeye mahkûm ettiler ve 31 Mayıs 1596'da kısa bir aradan sonra kale tekrar ele geçirildi.
Kilis sancağı ve kalesindeki hakimiyet Venediklileri ve Hırvat halkını sürekli tehdit etmekteydi. Kilis sancağı bölgesinde Osmanlı'ya ait yaklaşık 10.000 ev mevcuttu. 1647'deki Türklerin Novigrad-Zadar zaferi Türklerin 30.000 kişilik askeri kuvvetle Kilis Kalesi'nin yaklaşık 11 km aşağısındaki Split-Dioclatian Sarayı'nın zaptedileceği yönünde söylentiler çıkmıştı. Zadar ve Split kaleleri güçlü olmalarına rağmen tamamen tehlike altında hissediyorlar ve bu sebepten dolayı Venedik'e bağlı vali 2000 cephaneli asker göndermişti.
Konumu
Mosor ve Kozjak dağlarının ortasında, Avrupa'yı Adriyatik'e bağlayan geçitteki bir tepe üzerine deniz seviyesinden 360 metre yükseklikte kurulmuş bir kaledir. Adriyatik Denizi'ne uzaklığı 11 km'dir. Stratejik yeri Kilis Kalesi'ni önemli kaleler arasında konumlandırır. Kale; Solin-Kaştela-Split-Trogir-Dalmaçya Adalarını kontrol eden manzaraya sahiptir. Kale; Bosna-Dalmaçya-Hırvatistan iç karasını kontrol edebilen bir noktadadır. Kale Adriyatik-Dalmaçya nın en büyük şehri ve idari merkezi Split Şehir merkezine 11 km uzaklıktadır.
Tarihi Kilis Kalesi, askeri yapısında ziyaretçiler için bir dizi silah, zırh ve geleneksel üniforma görebileceğiniz bir müze şeklinde gezilebilmektedir. Tüm Split'e bağlı Dalmaçya adaları ve yerleşimlerini görebileceğiniz panoramik bir manzaraya sahiptir.
Kale içindeki cami
Kale içindeki en eski kalıntı kare şeklindeki minareli ve kubbeli Türk camisidir. Cami Türkler tarafından ele geçirildikten sonra 1537 yılında eski katolik hırvat şapel-küçük kilise üzerine yapılmıştı. 1648 yılında Venediklilerin kaleyi ele geçirmesi sonucu cami minaresi yıkılarak roma katolik kilisesi st. Vitus a adanarak kiliseye çevrilmiştir. 17. yüzyılda kare çatı sekizgen taş çatıya çevrildi.Barok oyuklu baptist lavabo 1648 yılında yerleştirildi.
Başlangıç hali
- MÖ 3. yüzyıl - MS 9 yılı illirya (Arnavut) Dalmaçya kabilesi
- MS 9 - 476 Roma imparatorluğu
- 476 - 493 Flavius Odoacer-Alman asker-batı roma imparatorluğundan sonraki ilk italya kralı
- 493-537 Ostrogot Krallığı
- 537-614 Bizans imparatorluğu
- 614-620 Avarlar ve Slavlar
- 620-640 Slav istilası ve Hırvatlar
- 640-835 Hırvat Düklüğü
şato hali
- 835-1102 Hırvat dük ve Hırvat Krallar Dönemi(925-1102)
Kale hali
- 1102-1217 Karışık-Hırvat krallığı ve Macar krallığı
- 1217-1221 Tapınak Şövalyeleri
- 1221-1227 Split prensi Domald
- 1227-1242 Hırvat soyluları
- 1242-1242 Moğol istilası-Kadan han (cengiz han torunu) yönetimindeki Tatarların Macar kralı 4. Bela'nın kalede olduğunu sanmaları sonucu kale alınmış ve Dalmaçya kıyıları yağmalanmıştır)
- 1242-1513 Bosna-Dalmaçya-Hırvat soyluları
- 1513-1537 Hırvat soylusu Klis Prensi Petar Kruziç
- 1537-1648 Osmanlı İmparatorluğu (1596 yılında Uskok lar çok kısa bir süreliğine aldı 7 Nisan-31 Mayıs 1596)
- 1648-1797 Venedik Cumhuriyeti
- 1797-1805 Avusturya imparatoru (Kutsal Roma imparatoru parçası olarak)
- 1805-1813 ilk Fransız imparatoru Napolyon
- 1813-1815 Avusturya imparatorluğu
- 1815-1918 Dalmaçya Krallığı (Avusturya imparatorluğuna bağlı)
- 1918-1929 Sırp-Hırvat-Sloven krallığı
- 1929-1941 Yugoslavya Krallığı
- 1941-1945 Nazi Almanya Himayesindeki Kukla Bağımsız Hırvatistan Devleti
- 1945-1990 Yugoslavya Cumhuriyeti
- 1991- Hırvatistan
